ամէն
Old Armenian
editAlternative forms
edit- ամեն (amen)
Etymology
editFrom Proto-Indo-European *sm̥mo-, from *sem-, + suffix -էն (-ēn).[1][2]
Adjective
editամէն • (amēn)
- all, every
- 5th century, Koriwn, Varkʻ Maštocʻi [The Life of Maštocʻ] chapter 26:
- […] զամէն մնացեալսն յանձն առնէր շնրհացն Աստուծոյ […]
- […] zamēn mnacʻealsn yanjn aṙnēr šnrhacʻn Astucoy […]
- […] զամէն մնացեալսն յանձն առնէր շնրհացն Աստուծոյ […]
Declension
editi-type
Synonyms
edit- ամենայն (amenayn)
Noun
editամէն • (amēn)
- everything, everyone
- 5th century, Pʻawstos Buzand, Hayoc Patmutʻiwnʻ [History of the Armenians] :
- […] ասացին զամէնն […]
- […] asacʻin zamēnn […]
- […] ասացին զամէնն […]
Declension
editi-type
Derived terms
edit- ամենաբազում (amenabazum)
- ամենաբախտ (amenabaxt)
- ամենաբաղձ (amenabałj)
- ամենաբանդ (amenaband)
- ամենաբանտ (amenabant)
- ամենաբաշխ (amenabašx)
- ամենաբարեձեւ (amenabarejew)
- ամենաբարեպաշտ (amenabarepašt)
- ամենաբարեպաշտիկ (amenabarepaštik)
- ամենաբարի (amenabari)
- ամենաբարիոք (amenabariokʻ)
- ամենաբարձր (amenabarjr)
- ամենաբարւոք (amenabarwokʻ)
- ամենաբաւ (amenabaw)
- ամենաբաւական (amenabawakan)
- ամենաբեր (amenaber)
- ամենաբերկրեալ (amenaberkreal)
- ամենաբժիշկ (amenabžišk)
- ամենաբիծ (amenabic)
- ամենաբոլոր (amenabolor)
- ամենաբոյծ (amenaboyc)
- ամենաբոյս (amenaboys)
- ամենաբուժ (amenabuž)
- ամենաբուղխ (amenabułx)
- ամենաբուրեան (amenaburean)
- ամենագարշ (amenagarš)
- ամենագեղ (amenageł)
- ամենագեղեցիկ (amenagełecʻik)
- ամենագերագոյն (amenageragoyn)
- ամենագէտ (amenagēt)
- ամենագթած (amenagtʻac)
- ամենագիշեր (amenagišer)
- ամենագիտակ (amenagitak)
- ամենագիտող (amenagitoł)
- ամենագիտութիւն (amenagitutʻiwn)
- ամենագիւտ (amenagiwt)
- ամենագլուխ (amenaglux)
- ամենագոհար (amenagohar)
- ամենագոյ (amenagoy)
- ամենագոյն (amenagoyn)
- ամենագով (amenagov)
- ամենագովելի (amenagoveli)
- ամենագովեստ (amenagovest)
- ամենագործ (amenagorc)
- ամենագործութիւն (amenagorcutʻiwn)
- ամենագորով (amenagorov)
- ամենագութ (amenagutʻ)
- ամենագրաւ (amenagraw)
- ամենադաժան (amenadažan)
- ամենադաւ (amenadaw)
- ամենադէտ (amenadēt)
- ամենադժնդակ (amenadžndak)
- ամենադժնեայ (amenadžneay)
- ամենադժոխ (amenadžox)
- ամենադժուար (amenadžuar)
- ամենադժպատեհ (amenadžpateh)
- ամենադիր (amenadir)
- ամենադից (amenadicʻ)
- ամենաերեւելի (amenaereweli)
- ամենազազիր (amenazazir)
- ամենազան (amenazan)
- ամենազարդ (amenazard)
- ամենազգաստ (amenazgast)
- ամենազգի (amenazgi)
- ամենազդեցիկ (amenazdecʻik)
- ամենազեղուն (amenazełun)
- ամենազուարճ (amenazuarč)
- ամենազօր (amenazōr)
- ամենազօրութիւն (amenazōrutʻiwn)
- ամենաթագաւոր (amenatʻagawor)
- ամենաթափուր (amenatʻapʻur)
- ամենաթշուառ (amenatʻšuaṙ)
- ամենաթշուառութիւն (amenatʻšuaṙutʻiwn)
- ամենաժամ (amenažam)
- ամենաժաման (amenažaman)
- ամենաժանդ (amenažand)
- ամենաժանտ (amenažant)
- ամենաժողով (amenažołov)
- ամենաժուժկալ (amenažužkal)
- ամենալաւ (amenalaw)
- ամենալաւութիւն (amenalawutʻiwn)
- ամենալի (amenali)
- ամենալիր (amenalir)
- ամենալիրբ (amenalirb)
- ամենալից (amenalicʻ)
- ամենալոյս (amenaloys)
- ամենալուսասփիւռ (amenalusaspʻiwṙ)
- ամենալուսաւոր (amenalusawor)
- ամենալուր (amenalur)
- ամենալրութիւն (amenalrutʻiwn)
- ամենալցոյց (amenalcʻoycʻ)
- ամենախահութիւն (amenaxahutʻiwn)
- ամենախաղաղ (amenaxałał)
- ամենախայծ (amenaxayc)
- ամենախայտ (amenaxayt)
- ամենախառնաբար (amenaxaṙnabar)
- ամենախիղճ (amenaxiłč)
- ամենախնամ (amenaxnam)
- ամենախնկաւոր (amenaxnkawor)
- ամենախոհութիւն (amenaxohutʻiwn)
- ամենախոր (amenaxor)
- ամենախումբ (amenaxumb)
- ամենածախ (amenacax)
- ամենածաղիկ (amenacałik)
- ամենածաղր (amenacałr)
- ամենածայր (amenacayr)
- ամենածայրագոյն (amenacayragoyn)
- ամենածին (amenacin)
- ամենածնող (amenacnoł)
- ամենակազմ (amenakazm)
- ամենակալ (amenakal)
- ամենակալական (amenakalakan)
- ամենակալութիւն (amenakalutʻiwn)
- ամենակատար (amenakatar)
- ամենակատարութիւն (amenakatarutʻiwn)
- ամենակար (amenakar)
- ամենակարծ (amenakarc)
- ամենակարող (amenakaroł)
- ամենակարութիւն (amenakarutʻiwn)
- ամենակարօտ (amenakarōt)
- ամենակեր (amenaker)
- ամենակերակրիչ (amenakerakričʻ)
- ամենակերտ (amenakert)
- ամենակերտող (amenakertoł)
- ամենակեցոյց (amenakecʻoycʻ)
- ամենակիր (amenakir)
- ամենակործան (amenakorcan)
- ամենակուլ (amenakul)
- ամենակուռ (amenakuṙ)
- ամենակրող (amenakroł)
- ամենահաճելի (amenahačeli)
- ամենահաճոյ (amenahačoy)
- ամենահամ (amenaham)
- ամենահամբաւ (amenahambaw)
- ամենահամուռ (amenahamuṙ)
- ամենահայեաց (amenahayeacʻ)
- ամենահայր (amenahayr)
- ամենահանդէս (amenahandēs)
- ամենահառաչ (amenahaṙačʻ)
- ամենահաս (amenahas)
- ամենահասարակ (amenahasarak)
- ամենահաստիչ (amenahastičʻ)
- ամենահատ (amenahat)
- ամենահարթ (amenahartʻ)
- ամենահարուած (amenaharuac)
- ամենահարուստ (amenaharust)
- ամենահաւաք (amenahawakʻ)
- ամենահեզ (amenahez)
- ամենահեշտ (amenahešt)
- ամենահզօր (amenahzōr)
- ամենահնար (amenahnar)
- ամենահնարապէս (amenahnarapēs)
- ամենահնարութիւն (amenahnarutʻiwn)
- ամենահռչակ (amenahṙčʻak)
- ամենահռչակելի (amenahṙčʻakeli)
- ամենահրաշ (amenahraš)
- ամենահրաշափառ (amenahrašapʻaṙ)
- ամենաձայն (amenajayn)
- ամենաձեւ (amenajew)
- ամենաճառագայթ (amenačaṙagaytʻ)
- ամենաճշմարիտ (amenačšmarit)
- ամենամարտիկ (amenamartik)
- ամենամաքուր (amenamakʻur)
- ամենամեծ (amenamec)
- ամենամեղ (amenameł)
- ամենամերձ (amenamerj)
- ամենամպարիշտ (amenamparišt)
- ամենամօտ (amenamōt)
- ամենայաղթ (amenayałtʻ)
- ամենայաղթող (amenayałtʻoł)
- ամենայայտ (amenayayt)
- ամենայաջողակ (amenayaǰołak)
- ամենայարդար (amenayardar)
- ամենայարդարութիւն (amenayardarutʻiwn)
- ամենայարմար (amenayarmar)
- ամենայարմարագոյն (amenayarmaragoyn)
- ամենայն (amenayn)
- ամենայորդոր (amenayordor)
- ամենայօժար (amenayōžar)
- ամենանահատակ (amenanahatak)
- ամենանբիծ (amenanbic)
- ամենանզով (amenanzov)
- ամենանկատ (amenankat)
- ամենանձուկ (amenanjuk)
- ամենանուազ (amenanuaz)
- ամենանուաստ (amenanuast)
- ամենանուշակ (amenanušak)
- ամենաշահ (amenašah)
- ամենաշահութիւն (amenašahutʻiwn)
- ամենաշատ (amenašat)
- ամենաշէջ (amenašēǰ)
- ամենաշիջոյց (amenašiǰoycʻ)
- ամենաշխարհիկ (amenašxarhik)
- ամենաշնորհ (amenašnorh)
- ամենաշնորհող (amenašnorhoł)
- ամենաչար (amenačʻar)
- ամենաչարչարող (amenačʻarčʻaroł)
- ամենապահ (amenapah)
- ամենապայծառ (amenapaycaṙ)
- ամենապանծալի (amenapancali)
- ամենապատաղ (amenapatał)
- ամենապատար (amenapatar)
- ամենապատիժ (amenapatiž)
- ամենապատիկ (amenapatik)
- ամենապատիր (amenapatir)
- ամենապատիւ (amenapatiw)
- ամենապատկապէս (amenapatkapēs)
- ամենապատկառ (amenapatkaṙ)
- ամենապատճառ (amenapatčaṙ)
- ամենապատշաճ (amenapatšač)
- ամենապատրաստ (amenapatrast)
- ամենապար (amenapar)
- ամենապարգեւ (amenapargew)
- ամենապարգեւող (amenapargewoł)
- ամենապարծ (amenaparc)
- ամենապարկեշտ (amenaparkešt)
- ամենապարտ (amenapart)
- ամենապետ (amenapet)
- ամենապետութիւն (amenapetutʻiwn)
- ամենապէս (amenapēs)
- ամենապիկար (amenapikar)
- ամենապիղծ (amenapiłc)
- ամենապիտութիւն (amenapitutʻiwn)
- ամենապոռնիկ (amenapoṙnik)
- ամենապտղութիւն (amenaptłutʻiwn)
- ամենապտուղ (amenaptuł)
- ամենաջողակ (amenaǰołak)
- ամենառատ (amenaṙat)
- ամենառատութիւն (amenaṙatutʻiwn)
- ամենառաքինասէր (amenaṙakʻinasēr)
- ամենառաքինի (amenaṙakʻini)
- ամենասատակութիւն (amenasatakutʻiwn)
- ամենասեպհական (amenasephakan)
- ամենասէր (amenasēr)
- ամենասխալ (amenasxal)
- ամենասուրբ (amenasurb)
- ամենասպառ (amenaspaṙ)
- ամենաստացկութիւն (amenastacʻkutʻiwn)
- ամենաստեղծ (amenastełc)
- ամենաստեղծիչ (amenastełcičʻ)
- ամենասրբազան (amenasrbazan)
- ամենասրբապէս (amenasrbapēs)
- ամենասրբութիւն (amenasrbutʻiwn)
- ամենասրբուհի (amenasrbuhi)
- ամենասփիռ (amenaspʻiṙ)
- ամենասփիւռ (amenaspʻiwṙ)
- ամենասքանչ (amenaskʻančʻ)
- ամենասքանչելի (amenaskʻančʻeli)
- ամենավաճառ (amenavačaṙ)
- ամենավայելուչ (amenavayelučʻ)
- ամենավայելչանամ (amenavayelčʻanam)
- ամենավայելչապէս (amenavayelčʻapēs)
- ամենավայր (amenavayr)
- ամենավաստակ (amenavastak)
- ամենավար (amenavar)
- ամենավարան (amenavaran)
- ամենավէր (amenavēr)
- ամենավիշտ (amenavišt)
- ամենավնաս (amenavnas)
- ամենավսամ (amenavsam)
- ամենավսեմ (amenavsem)
- ամենավստահ (amenavstah)
- ամենավրդով (amenavrdov)
- ամենավրէպ (amenavrēp)
- ամենատաճար (amenatačar)
- ամենատար (amenatar)
- ամենատարած (amenatarac)
- ամենատեղաց (amenatełacʻ)
- ամենատեղի (amenatełi)
- ամենատենչ (amenatenčʻ)
- ամենատես (amenates)
- ամենատեսակ (amenatesak)
- ամենատեսուչ (amenatesučʻ)
- ամենատեսչութիւն (amenatesčʻutʻiwn)
- ամենատէր (amenatēr)
- ամենատխուր (amenatxur)
- ամենատունկ (amenatunk)
- ամենատուր (amenatur)
- ամենատրտում (amenatrtum)
- ամենատօն (amenatōn)
- ամենարար (amenarar)
- ամենարարող (amenararoł)
- ամենարարութիւն (amenararutʻiwn)
- ամենարի (amenari)
- ամենարուեստ (amenaruest)
- ամենաւուրք (amenawurkʻ)
- ամենափայլ (amenapʻayl)
- ամենափառ (amenapʻaṙ)
- ամենափարթամ (amenapʻartʻam)
- ամենափափաքելի (amenapʻapʻakʻeli)
- ամենափթիթ (amenapʻtʻitʻ)
- ամենափոյթ (amenapʻoytʻ)
- ամենափորձ (amenapʻorj)
- ամենափրկիչ (amenapʻrkičʻ)
- ամենաքաջ (amenakʻaǰ)
- ամենաքնին (amenakʻnin)
- ամենաքննող (amenakʻnnoł)
- ամեներաժշտեան (ameneražštean)
- ամեներեւ (amenerew)
- ամեներջանիկ (amenerǰanik)
- ամենեւիմբ (amenewimb)
- ամենեւին (amenewin)
- ամենեքեան (amenekʻean)
- ամենեքին (amenekʻin)
- ամենընդարձակ (amenəndarjak)
- ամենիմաստ (amenimast)
- ամենիշխան (amenišxan)
- ամենիշխօղ (amenišxōł)
- ամենիրաւ (ameniraw)
- ամենիքեան (amenikʻean)
- ամենիքին (amenikʻin)
- ամենողորմ (amenołorm)
- ամենովդ (amenovd)
- ամենովտ (amenovt)
- ամենունակ (amenunak)
- ամենուստ (amenust)
- ամենուրախարար (amenuraxarar)
- ամենսփիւռ (amenspʻiwṙ)
- ամենօրհնեալ (amenōrhneal)
- ամէնադիւց (amēnadiwcʻ)
- ամէնախտալից (amēnaxtalicʻ)
- ամէնաճեցուն (amēnačecʻun)
- ամէնամբիծ (amēnambic)
- ամէնայցելու (amēnaycʻelu)
- ամէնապիկար (amēnapikar)
- ամէնառատ (amēnaṙat)
- ամէնառիւծ (amēnaṙiwc)
- ամէնարար (amēnarar)
- ամէնարժեայ (amēnaržeay)
- ամէնարմատ (amēnarmat)
- ամէնարուեստ (amēnaruest)
- ամէնարփի (amēnarpʻi)
- ամէներանեան (amēneranean)
- ամէներեւելի (amēnereweli)
- ամէներկչոտ (amēnerkčʻot)
- ամէներջանիկ (amēnerǰanik)
- ամէներջանկաբար (amēnerǰankabar)
- ամէներջանկապէս (amēnerǰankapēs)
- ամէնըմբռնող (amēnəmbṙnoł)
- ամէնընդել (amēnəndel)
- ամէնընթաց (amēnəntʻacʻ)
- ամէնընկալ (amēnənkal)
- ամէնիմաստ (amēnimast)
- ամէնիմաստաբար (amēnimastabar)
- ամէնիմաստապէս (amēnimastapēs)
- ամէնիմաստուն (amēnimastun)
- ամէնիմաց (amēnimacʻ)
- ամէնիմացական (amēnimacʻakan)
- ամէնիշխան (amēnišxan)
- ամէնիշխող (amēnišxoł)
- ամէնողորմ (amēnołorm)
- ամէնողորմութիւն (amēnołormutʻiwn)
- ամէնոսկի (amēnoski)
- ամէնունակ (amēnunak)
- ամէնուսոյց (amēnusoycʻ)
- ամէնսփիւռ (amēnspʻiwṙ)
- ամէնօրինակ (amēnōrinak)
- ամէնօրհնեալ (amēnōrhneal)
- ամէնօրհնեան (amēnōrhnean)
- անամենագործ (anamenagorc)
- յամենուստ (yamenust)
Descendants
editReferences
edit- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “ամէն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 153–155
- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 36–37
Further reading
edit- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “ամէն”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 29a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “ամէն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 69b
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “ամէն”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 43c
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ամէն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 16
- Xačʻatryan, Lalik (2003) “ամէն”, in Grabari bacʻatrakan baṙaran (Jewabanoren tararžekʻ baṙer) [Explanatory Dictionary of Old Armenian (Morphologically Polysemantic Words)] (in Armenian), Yerevan: Zangak-97, →ISBN, page 22