առեղ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian առեղ (aṙeł).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [ɑˈreʁ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɑˈɾeʁ]
Audio (Eastern Armenian) (file)
Noun edit
առեղ • (aṙeġ)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | առեղ (aṙeġ) | առեղներ (aṙeġner) | ||
| dative | առեղի (aṙeġi) | առեղների (aṙeġneri) | ||
| ablative | առեղից (aṙeġicʿ) | առեղներից (aṙeġnericʿ) | ||
| instrumental | առեղով (aṙeġov) | առեղներով (aṙeġnerov) | ||
| locative | առեղում (aṙeġum) | առեղներում (aṙeġnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | առեղը/առեղն (aṙeġə/aṙeġn) | առեղները/առեղներն (aṙeġnerə/aṙeġnern) | ||
| dative | առեղին (aṙeġin) | առեղներին (aṙeġnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | առեղս (aṙeġs) | առեղներս (aṙeġners) | ||
| dative | առեղիս (aṙeġis) | առեղներիս (aṙeġneris) | ||
| ablative | առեղիցս (aṙeġicʿs) | առեղներիցս (aṙeġnericʿs) | ||
| instrumental | առեղովս (aṙeġovs) | առեղներովս (aṙeġnerovs) | ||
| locative | առեղումս (aṙeġums) | առեղներումս (aṙeġnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | առեղդ (aṙeġd) | առեղներդ (aṙeġnerd) | ||
| dative | առեղիդ (aṙeġid) | առեղներիդ (aṙeġnerid) | ||
| ablative | առեղիցդ (aṙeġicʿd) | առեղներիցդ (aṙeġnericʿd) | ||
| instrumental | առեղովդ (aṙeġovd) | առեղներովդ (aṙeġnerovd) | ||
| locative | առեղումդ (aṙeġumd) | առեղներումդ (aṙeġnerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
According to J̌ahukyan, from առ (aṙ) + *եղ- (*eł-), from Proto-Indo-European *ey-el-, from the root *ei- (“pole”). Cognate with íelekstis (“shaft; pole”), Latvian ielukši (“plough shaft”), ilkss (“shaft”); Lithuanian ailė, áilis, Latvian ailis.
Noun edit
առեղ • (aṙeł)
- pole, beam, shaft (of a cart)
- 8th century, Stepʿannos Siwnecʿi, Meknutʿiwn Kʿerakanin [Commentary on Grammar] :[1]
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
- Isk pʿałanunkʿ asin, or en zoyg anuankʿ; aniw ew čłuł, aṙeł ew awartkʿ, hewan ew dandankʿ, kundkʿ ew akanocʿ, hecʿ ew boytʿ, kapert ew gorg, ji ew dzi, eramakapan ew kutpan, bir ew mahak, orocʿ bnutʿiwn mi ew anuankʿ ayl.
- Իսկ փաղանունք ասին, որ են զոյգ անուանք․ անիւ և ճղուղ, առեղ և աւարտք, հեւան եւ դանդանք, կունդք եւ ականոց, հեց եւ բոյթ, կապերտ եւ գորգ, ձի եւ դզի, երամակապան եւ կուտպան, բիր եւ մահակ, որոց բնութիւն մի եւ անուանք այլ։
- ceiling beam
- (archaic) name of a certain tune
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | առեղ (aṙeł) | առեղք (aṙełkʿ) | |
| genitive | առեղի (aṙełi) | առեղաց (aṙełacʿ) | |
| dative | առեղի (aṙełi) | առեղաց (aṙełacʿ) | |
| accusative | առեղ (aṙeł) | առեղս (aṙełs) | |
| ablative | առեղէ (aṙełē) | առեղաց (aṙełacʿ) | |
| instrumental | առեղաւ (aṙeław) | առեղաւք = առեղօք (aṙeławkʿ = aṙełōkʿ) | |
| locative | առեղի (aṙełi) | առեղս (aṙełs) |
Descendants edit
- Armenian: առեղ (aṙeġ)
References edit
Further reading edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “առեղ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “առեղ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971) “առեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 257b
- Pokorny, Julius (1959) “⁴ei-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 1, Bern, München: Francke Verlag, page 298
- J̌ahukyan, Geworg (1963) “Stugabanutʿyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][1] (in Armenian), number 4, Yerevan: Academy Press, page 89
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “առեղ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 74a