դարսել
Armenian edit
Etymology edit
A dialectal word, that has entered the literary language. According to Ačaṙyan, from Old Armenian *դարսեմ (*darsem) (compare դասեմ (dasem)), from *դարս (*dars), the supposed older form դաս (das).[1] However, the Iranian source of դաս (das) did not contain an -r-. The Karadagh form դարս (dars, “lesson”) cited by Ačaṙyan, is probably borrowed from a descendant of Arabic دَرْس (dars, “lesson”).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /daɹˈsel/ [dɑɹˈsel] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /taɹˈsel/ [tʰɑɹˈsel] invalid IPA characters (//[])
Verb edit
դարսել • (darsel)
Inflection edit
plain -el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | դարսել (darsel) | imperfective converb | դարսում (darsum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | դարսվել (darsvel) | simultaneous converb | դարսելիս (darselis) | ||||
| causative | — | perfective converb | դարսել (darsel) | ||||
| aorist stem | դարս- (dars-) | future converb I | դարսելու (darselu) | ||||
| resultative participle | դարսած (darsac) | future converb II | դարսելիք (darselikʻ) | ||||
| subject participle | դարսող (darsoġ) | connegative converb | դարսի (darsi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | դարսում եմ (darsum em) | դարսում ես (darsum es) | դարսում է (darsum ē) | դարսում ենք (darsum enkʻ) | դարսում եք (darsum ekʻ) | դարսում են (darsum en) | |
| past imperfective | դարսում էի (darsum ēi) | դարսում էիր (darsum ēir) | դարսում էր (darsum ēr) | դարսում էինք (darsum ēinkʻ) | դարսում էիք (darsum ēikʻ) | դարսում էին (darsum ēin) | |
| future | դարսելու եմ (darselu em) | դարսելու ես (darselu es) | դարսելու է (darselu ē) | դարսելու ենք (darselu enkʻ) | դարսելու եք (darselu ekʻ) | դարսելու են (darselu en) | |
| past future | դարսելու էի (darselu ēi) | դարսելու էիր (darselu ēir) | դարսելու էր (darselu ēr) | դարսելու էինք (darselu ēinkʻ) | դարսելու էիք (darselu ēikʻ) | դարսելու էին (darselu ēin) | |
| present perfect | դարսել եմ (darsel em) | դարսել ես (darsel es) | դարսել է (darsel ē) | դարսել ենք (darsel enkʻ) | դարսել եք (darsel ekʻ) | դարսել են (darsel en) | |
| pluperfect | դարսել էի (darsel ēi) | դարսել էիր (darsel ēir) | դարսել էր (darsel ēr) | դարսել էինք (darsel ēinkʻ) | դարսել էիք (darsel ēikʻ) | դարսել էին (darsel ēin) | |
| aorist (past perfective) | դարսեցի, դարսի* (darsecʻi, darsi*) | դարսեցիր, դարսիր* (darsecʻir, darsir*) | դարսեց (darsecʻ) | դարսեցինք, դարսինք* (darsecʻinkʻ, darsinkʻ*) | դարսեցիք, դարսիք* (darsecʻikʻ, darsikʻ*) | դարսեցին, դարսին* (darsecʻin, darsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | դարսեմ (darsem) | դարսես (darses) | դարսի (darsi) | դարսենք (darsenkʻ) | դարսեք (darsekʻ) | դարսեն (darsen) | |
| past | դարսեի (darsei) | դարսեիր (darseir) | դարսեր (darser) | դարսեինք (darseinkʻ) | դարսեիք (darseikʻ) | դարսեին (darsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կդարսեմ (kdarsem) | կդարսես (kdarses) | կդարսի (kdarsi) | կդարսենք (kdarsenkʻ) | կդարսեք (kdarsekʻ) | կդարսեն (kdarsen) | |
| past | կդարսեի (kdarsei) | կդարսեիր (kdarseir) | կդարսեր (kdarser) | կդարսեինք (kdarseinkʻ) | կդարսեիք (kdarseikʻ) | կդարսեին (kdarsein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | դարսի՛ր, դարսի՛* (darsír, darsí*) | — | — | դարսե՛ք, դարսեցե՛ք** (darsékʻ, darsecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
plain -el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չդարսել (čʻdarsel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չդարսած (čʻdarsac) | ||||||
| subject participle | չդարսող (čʻdarsoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ դարսում (čʻem darsum) | չես դարսում (čʻes darsum) | չի դարսում (čʻi darsum) | չենք դարսում (čʻenkʻ darsum) | չեք դարսում (čʻekʻ darsum) | չեն դարսում (čʻen darsum) | |
| past imperfective | չէի դարսում (čʻēi darsum) | չէիր դարսում (čʻēir darsum) | չէր դարսում (čʻēr darsum) | չէինք դարսում (čʻēinkʻ darsum) | չէիք դարսում (čʻēikʻ darsum) | չէին դարսում (čʻēin darsum) | |
| future | չեմ դարսելու (čʻem darselu) | չես դարսելու (čʻes darselu) | չի դարսելու (čʻi darselu) | չենք դարսելու (čʻenkʻ darselu) | չեք դարսելու (čʻekʻ darselu) | չեն դարսելու (čʻen darselu) | |
| past future | չէի դարսելու (čʻēi darselu) | չէիր դարսելու (čʻēir darselu) | չէր դարսելու (čʻēr darselu) | չէինք դարսելու (čʻēinkʻ darselu) | չէիք դարսելու (čʻēikʻ darselu) | չէին դարսելու (čʻēin darselu) | |
| present perfect | չեմ դարսել (čʻem darsel) | չես դարսել (čʻes darsel) | չի դարսել (čʻi darsel) | չենք դարսել (čʻenkʻ darsel) | չեք դարսել (čʻekʻ darsel) | չեն դարսել (čʻen darsel) | |
| pluperfect | չէի դարսել (čʻēi darsel) | չէիր դարսել (čʻēir darsel) | չէր դարսել (čʻēr darsel) | չէինք դարսել (čʻēinkʻ darsel) | չէիք դարսել (čʻēikʻ darsel) | չէին դարսել (čʻēin darsel) | |
| aorist (past perfective) | չդարսեցի, չդարսի* (čʻdarsecʻi, čʻdarsi*) | չդարսեցիր, չդարսիր* (čʻdarsecʻir, čʻdarsir*) | չդարսեց (čʻdarsecʻ) | չդարսեցինք, չդարսինք* (čʻdarsecʻinkʻ, čʻdarsinkʻ*) | չդարսեցիք, չդարսիք* (čʻdarsecʻikʻ, čʻdarsikʻ*) | չդարսեցին, չդարսին* (čʻdarsecʻin, čʻdarsin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չդարսեմ (čʻdarsem) | չդարսես (čʻdarses) | չդարսի (čʻdarsi) | չդարսենք (čʻdarsenkʻ) | չդարսեք (čʻdarsekʻ) | չդարսեն (čʻdarsen) | |
| past | չդարսեի (čʻdarsei) | չդարսեիր (čʻdarseir) | չդարսեր (čʻdarser) | չդարսեինք (čʻdarseinkʻ) | չդարսեիք (čʻdarseikʻ) | չդարսեին (čʻdarsein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ դարսի (čʻem darsi) | չես դարսի (čʻes darsi) | չի դարսի (čʻi darsi) | չենք դարսի (čʻenkʻ darsi) | չեք դարսի (čʻekʻ darsi) | չեն դարսի (čʻen darsi) | |
| past | չէի դարսի (čʻēi darsi) | չէիր դարսի (čʻēir darsi) | չէր դարսի (čʻēr darsi) | չէինք դարսի (čʻēinkʻ darsi) | չէիք դարսի (čʻēikʻ darsi) | չէին դարսի (čʻēin darsi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ դարսիր, մի՛ դարսի* (mí darsir, mí darsi*) | — | — | մի՛ դարսեք, մի՛ դարսեցեք** (mí darsekʻ, mí darsecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | դարսել (darsel) | |||
| dative | դարսելու (darselu) | |||
| ablative | դարսելուց (darselucʻ) | |||
| instrumental | դարսելով (darselov) | |||
| locative | դարսելում (darselum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | դարսելը/դարսելն (darselə/darseln) | |||
| dative | դարսելուն (darselun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | դարսելս (darsels) | |||
| dative | դարսելուս (darselus) | |||
| ablative | դարսելուցս (darselucʻs) | |||
| instrumental | դարսելովս (darselovs) | |||
| locative | դարսելումս (darselums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | դարսելդ (darseld) | |||
| dative | դարսելուդ (darselud) | |||
| ablative | դարսելուցդ (darselucʻd) | |||
| instrumental | դարսելովդ (darselovd) | |||
| locative | դարսելումդ (darselumd) | |||
Derived terms edit
- դարսողություն (darsoġutʻyun)
- դարսոտել (darsotel)
Descendants edit
- → Udi: даьрз (därz)
References edit
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “դաս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press