կաղամբ
Armenian edit
Etymology edit
Learned borrowing from Old Armenian կաղամբ (kałamb). Doublet of քյալամ (kʻyalam).
Pronunciation edit
Audio (Eastern Armenian) (file)
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kɑˈʁɑmb]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡɑˈʁɑmpʰ]
Noun edit
կաղամբ • (kaġamb)
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | կաղամբ (kaġamb) | կաղամբներ (kaġambner) | ||
| dative | կաղամբի (kaġambi) | կաղամբների (kaġambneri) | ||
| ablative | կաղամբից (kaġambicʻ) | կաղամբներից (kaġambnericʻ) | ||
| instrumental | կաղամբով (kaġambov) | կաղամբներով (kaġambnerov) | ||
| locative | կաղամբում (kaġambum) | կաղամբներում (kaġambnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | կաղամբը/կաղամբն (kaġambə/kaġambn) | կաղամբները/կաղամբներն (kaġambnerə/kaġambnern) | ||
| dative | կաղամբին (kaġambin) | կաղամբներին (kaġambnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | կաղամբս (kaġambs) | կաղամբներս (kaġambners) | ||
| dative | կաղամբիս (kaġambis) | կաղամբներիս (kaġambneris) | ||
| ablative | կաղամբիցս (kaġambicʻs) | կաղամբներիցս (kaġambnericʻs) | ||
| instrumental | կաղամբովս (kaġambovs) | կաղամբներովս (kaġambnerovs) | ||
| locative | կաղամբումս (kaġambums) | կաղամբներումս (kaġambnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | կաղամբդ (kaġambd) | կաղամբներդ (kaġambnerd) | ||
| dative | կաղամբիդ (kaġambid) | կաղամբներիդ (kaġambnerid) | ||
| ablative | կաղամբիցդ (kaġambicʻd) | կաղամբներիցդ (kaġambnericʻd) | ||
| instrumental | կաղամբովդ (kaġambovd) | կաղամբներովդ (kaġambnerovd) | ||
| locative | կաղամբումդ (kaġambumd) | կաղամբներումդ (kaġambnerumd) | ||
Synonyms edit
- (dialectal) քյալամ (kʻyalam), քալամ (kʻalam), լախանա (laxana)
- (rare) կաղամբաբույս (kaġambabuys)
Derived terms edit
- բրյուսելյան կաղամբ (bryuselyan kaġamb)
- գանգրակաղամբ (gangrakaġamb)
- ընդակաղամբ (əndakaġamb)
- թթվակաղամբ (tʻtʻvakaġamb)
- ծաղկակաղամբ (caġkakaġamb)
- ծովակաղամբ (covakaġamb)
- կաղամբաբույս (kaġambabuys)
- կաղամբագլուխ (kaġambaglux)
- կաղամբագոնգեղ (kaġambagongeġ)
- կաղամբաթթու (kaġambatʻtʻu)
- կաղամբաթիթեռ (kaġambatʻitʻeṙ)
- կաղամբաթրթուր (kaġambatʻrtʻur)
- կաղամբածառ (kaġambacaṙ)
- կաղամբակեր (kaġambaker)
- կաղամբակոթ (kaġambakotʻ)
- կաղամբաճիճու (kaġambačiču)
- կաղամբապուր (kaġambapur)
- յուղաբեր կաղամբ (yuġaber kaġamb)
- չինական կաղամբ (čʻinakan kaġamb)
- տերեւակաղամբ (terewakaġamb)
References edit
- ^ Ġazaryan, Ṙ. S. (1981) “կաղամբ”, in Busanunneri hayeren-latineren-ṙuseren-angleren-franseren-germaneren baṙaran [Armenian–Latin–Russian–English–French–German Dictionary of Plant Names], Yerevan: University Press, § 532, page 45
Old Armenian edit
Etymology edit
From Middle Iranian *kalamb (“cabbage”). Compare Persian کرنب (karanb), کلم (kalam, “cabbage”). Ultimately from Ancient Greek κράμβη (krámbē).[1][2]
Noun edit
կաղամբ • (kałamb)
- cabbage, Brassica[3]
- 13th century, Kirakos Ganjakecʿi, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of the Armenians] :[4]
- Եւ ինքն սկսաւ զմեծամեծ կաղամբսն, որ ի պարտիզի անդ, արմատախիլ առնել, կտրել զգլուխս և ծածկել ընդ հողովն […]
- Ew inkʻn sksaw zmecamec kaġambsn, or i partizi and, armataxil aṙnel, ktrel zgluxs ew cackel ənd hoġovn […]
- Եւ ինքն սկսաւ զմեծամեծ կաղամբսն, որ ի պարտիզի անդ, արմատախիլ առնել, կտրել զգլուխս և ծածկել ընդ հողովն […]
- Ephrem the Syrian, Yayn čaṙēn or vasn erašti ew vašxaṙuacʿ [Homily on Draught and Usurers] :[5]
- Իսկ ՚ի գիջոյն և ՚ի թեթևէն՝ որ ըստ մասանց ջերմին է, պրաս․ իսկ հողանման ջերմ կաղամբ և այլ ա՟մ կծու․ իսկ թեթևագոյնսն ՚ի դդումսն և ՚ի սեխս և ՚ի մեղրապոպս։
- Isk ’i giǰoyn ew ’i tʻetʻewēn, or əst masancʻ ǰermin ē, pras; isk hołanman ǰerm kałamb ew ayl a.m kcu; isk tʻetʻewagoynsn ’i ddumsn ew ’i sexs ew ’i mełrapops.
- Իսկ ՚ի գիջոյն և ՚ի թեթևէն՝ որ ըստ մասանց ջերմին է, պրաս․ իսկ հողանման ջերմ կաղամբ և այլ ա՟մ կծու․ իսկ թեթևագոյնսն ՚ի դդումսն և ՚ի սեխս և ՚ի մեղրապոպս։
Declension edit
i-a-type or i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կաղամբ (kałamb) | կաղամբք (kałambkʻ) | |
| genitive | կաղամբի (kałambi) | ? | |
| dative | կաղամբի (kałambi) | ? | |
| accusative | կաղամբ (kałamb) | կաղամբս (kałambs) | |
| ablative | կաղամբէ (kałambē) | ? | |
| instrumental | ? | ? | |
| locative | կաղամբի (kałambi) | կաղամբս (kałambs) | |
| the instrumental singular and the genitive/dative/instrumental plural are not attested, which does not allow determining whether the word followed an i-type or an i-a-type declension | |||
Derived terms edit
- կաղամբավաճառ (kałambavačaṙ)
- կաղամբակուրծ (kałambakurc)
Descendants edit
- Middle Armenian: կաղամբ (kaġamb), կաղամպ (kaġamp), կաղանբ (kaġanb), կաղամբոս (kaġambos)
- → Armenian: կաղամբ (kaġamb)
- → Lezgi: клампӏ (klamṗ), гилампӏ (gilamṗ, “turnip, radish”)
- → Old Georgian: კალნაბი (ḳalnabi)
- Georgian: კალნაბი (ḳalnabi)
- → Udi: кӏаламб (ḳalamb)
References edit
- ^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 162
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կաղամբ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 493ab
- ^ Ġazarean, Ṙ. S. (2000) “կաղամբ”, in Tʻosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 622b
- ^ Kirakos Ganjakecʻi (1961) K. A. Melikʻ-Ōhanǰanyan, editor, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of the Armenians][1], Yerevan: Academy Press, page 49
- ^ Epʻrem Xori Asori (1836) Srboyn Epʻremi matenagrutʻiwnkʻ. Hator čʻorrord. Čaṙkʻ ew ałōtʻkʻ [Collected works of Ephrem the Syrian. Volume IV: Homilies and Prayers] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 204–205
Further reading edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “կաղամբ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “կաղամբ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 415b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կաղամբ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1037a
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “կաղամբ”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 740b
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կաղամբ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 320b