հարուստ
Armenian
editEtymology
editFrom Old Armenian հարուստ (harust).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /hɑˈɾust/, [hɑɾúst]
- (Western Armenian) IPA(key): /hɑˈɾusd/, [hɑɾúst]
Adjective
editհարուստ • (harust) (superlative ամենահարուստ)
Declension
editnominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստներ (harustner) | ||
| dative | հարուստի (harusti) | հարուստների (harustneri) | ||
| ablative | հարուստից (harusticʻ) | հարուստներից (harustnericʻ) | ||
| instrumental | հարուստով (harustov) | հարուստներով (harustnerov) | ||
| locative | հարուստում (harustum) | հարուստներում (harustnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | հարուստը/հարուստն (harustə/harustn) | հարուստները/հարուստներն (harustnerə/harustnern) | ||
| dative | հարուստին (harustin) | հարուստներին (harustnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հարուստս (harusts) | հարուստներս (harustners) | ||
| dative | հարուստիս (harustis) | հարուստներիս (harustneris) | ||
| ablative | հարուստիցս (harusticʻs) | հարուստներիցս (harustnericʻs) | ||
| instrumental | հարուստովս (harustovs) | հարուստներովս (harustnerovs) | ||
| locative | հարուստումս (harustums) | հարուստներումս (harustnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հարուստդ (harustd) | հարուստներդ (harustnerd) | ||
| dative | հարուստիդ (harustid) | հարուստներիդ (harustnerid) | ||
| ablative | հարուստիցդ (harusticʻd) | հարուստներիցդ (harustnericʻd) | ||
| instrumental | հարուստովդ (harustovd) | հարուստներովդ (harustnerovd) | ||
| locative | հարուստումդ (harustumd) | հարուստներումդ (harustnerumd) | ||
Noun
editհարուստ • (harust)
- rich man
Declension
edit i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստներ (harustner) | ||
| dative | հարուստի (harusti) | հարուստների (harustneri) | ||
| ablative | հարուստից (harusticʻ) | հարուստներից (harustnericʻ) | ||
| instrumental | հարուստով (harustov) | հարուստներով (harustnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | հարուստը/հարուստն (harustə/harustn) | հարուստները/հարուստներն (harustnerə/harustnern) | ||
| dative | հարուստին (harustin) | հարուստներին (harustnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | հարուստս (harusts) | հարուստներս (harustners) | ||
| dative | հարուստիս (harustis) | հարուստներիս (harustneris) | ||
| ablative | հարուստիցս (harusticʻs) | հարուստներիցս (harustnericʻs) | ||
| instrumental | հարուստովս (harustovs) | հարուստներովս (harustnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | հարուստդ (harustd) | հարուստներդ (harustnerd) | ||
| dative | հարուստիդ (harustid) | հարուստներիդ (harustnerid) | ||
| ablative | հարուստիցդ (harusticʻd) | հարուստներիցդ (harustnericʻd) | ||
| instrumental | հարուստովդ (harustovd) | հարուստներովդ (harustnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Derived terms
edit- նորահարուստ (noraharust)
Old Armenian
editEtymology
editFrom հարում (harum, “to beat”) + -ստ (-st). Compare հարստեմ (harstem, “to drive in, to thrust down, to push”). The sense “rich”, rare in Old Armenian, developed from the senses “strong, potent, noble”.
Adjective
editհարուստ • (harust)
- strong, vigorous
- հարուստ միտք ― harust mitkʻ ― ingenious
- գունդ հարուստ ― gund harust ― a strong force
- powerful, potent; noble, dignitary
- much, abundant; numerous; long since, remote, old
- հարուստ մի ― harust mi ― enough, sufficient, much
- հարուստ մի ժամ, ժամանակ ― harust mi žam, žamanak ― long, a long while or time, a great while
- ի հարուստ դարուց ― i harust darucʻ ― many centuries since
- հարուստ մի յառաջ ― harust mi yaṙaǰ ― long time before
- յետ հարուստ ժամանակաց ― yet harust žamanakacʻ ― long time after
- հարուստ ձգմամբ ― harust jgmamb ― for a long time
- հարուստ ինչ ամաց ի վերայ անցելոց ― harust inčʻ amacʻ i veray ancʻelocʻ ― after many years
- (figuratively) rich, opulent, monied, fortunate
- going on foot, pedestrian
Declension
editi-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | հարուստ (harust) | հարուստք (harustkʻ) | |
| genitive | հարստի (harsti) | հարստաց (harstacʻ) | |
| dative | հարստի (harsti) | հարստաց (harstacʻ) | |
| accusative | հարուստ (harust) | հարուստս (harusts) | |
| ablative | հարստէ (harstē) | հարստաց (harstacʻ) | |
| instrumental | հարստաւ (harstaw) | հարստաւք = հարստօք (harstawkʻ = harstōkʻ) | |
| locative | հարստի (harsti) | հարուստս (harusts) |
Derived terms
edit- ամենահարուստ (amenaharust)
- բազմահարուստ (bazmaharust)
- խարստի (xarsti)
- հաստահարուստ (hastaharust)
- հարստաբար (harstabar)
- հարստաբուռն (harstabuṙn)
- հարստագոյն (harstagoyn)
- հարստալիր (harstalir)
- հարստական (harstakan)
- հարստակող (harstakoł)
- հարստահար (harstahar)
- հարստահարական (harstaharakan)
- հարստահարեմ (harstaharem)
- հարստահարութիւն (harstaharutʻiwn)
- հարստայեղց (harstayełcʻ)
- հարստայոյս (harstayoys)
- հարստանամ (harstanam)
- հարստապէս (harstapēs)
- հարստատուր (harstatur)
- հարստացուցանեմ (harstacʻucʻanem)
- հարստացուցիչ (harstacʻucʻičʻ)
- հարստեմ (harstem)
- հարստի (harsti)
- հարստութիւն (harstutʻiwn)
- հոգեհարուստ (hogeharust)
- մշտահարուստ (mštaharust)
- մտահարուստ (mtaharust)
- սիրահարուստ (siraharust)
Descendants
edit- Armenian: հարուստ (harust)
References
edit- Petrosean, Matatʻeay (1879) “հարուստ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “հարուստ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “հարուստ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press