մեղ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian մեղ (meł).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [meʁ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [meʁ]
Noun edit
մեղ • (meġ)
- Rare form of մեղք (meġkʻ).
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մեղ (meġ) | մեղեր (meġer) | ||
| dative | մեղի (meġi) | մեղերի (meġeri) | ||
| ablative | մեղից (meġicʻ) | մեղերից (meġericʻ) | ||
| instrumental | մեղով (meġov) | մեղերով (meġerov) | ||
| locative | մեղում (meġum) | մեղերում (meġerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | մեղը/մեղն (meġə/meġn) | մեղերը/մեղերն (meġerə/meġern) | ||
| dative | մեղին (meġin) | մեղերին (meġerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մեղս (meġs) | մեղերս (meġers) | ||
| dative | մեղիս (meġis) | մեղերիս (meġeris) | ||
| ablative | մեղիցս (meġicʻs) | մեղերիցս (meġericʻs) | ||
| instrumental | մեղովս (meġovs) | մեղերովս (meġerovs) | ||
| locative | մեղումս (meġums) | մեղերումս (meġerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մեղդ (meġd) | մեղերդ (meġerd) | ||
| dative | մեղիդ (meġid) | մեղերիդ (meġerid) | ||
| ablative | մեղիցդ (meġicʻd) | մեղերիցդ (meġericʻd) | ||
| instrumental | մեղովդ (meġovd) | մեղերովդ (meġerovd) | ||
| locative | մեղումդ (meġumd) | մեղերումդ (meġerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
From Proto-Indo-European *mel-s-eh₂- (“to deceive”). Cognate with Ancient Greek μέλεος (méleos, “idle, useless”), βλάσφημος (blásphēmos), Lithuanian mẽlas (“deceit”), Old Irish mell (“destruction”). Probably related with մոլորիմ (molorim), մոլիմ (molim) and perhaps մեղմեխ (mełmex) and մող (moł).
Noun edit
մեղ • (meł)
- (usually in the plural) sin, crime
- մեղ դնել, մեղս դնել ― meł dnel, mełs dnel ― to find fault with, to blame, to accuse
- մեղ ինչ առնել ումեք ― meł inčʻ aṙnel umekʻ ― to wrong or do evil to
- քո է մեղն ― kʻo ē mełn ― it is all owing to you, it is your fault, you are wrong
- ոչ իմ է մեղն ― očʻ im ē mełn ― I am not to blame, it is not my fault
- իւիք մեղ ինչ ոչ արար ինձ ― iwikʻ meł inčʻ očʻ arar inj ― he did not offend me in any way
- մեղ ինչ ոչ գոյր նոցա ― meł inčʻ očʻ goyr nocʻa ― they would be without fault
- այս կայ մեղ եւ մեզ ― ays kay meł ew mez ― this is also partly our fault
- մեղք փոքր, թեթեւ ― mełkʻ pʻokʻr, tʻetʻew ― peccadillo, venial fault
- եօթն մահուչափ մեղք ― eōtʻn mahučʻapʻ mełkʻ ― the seven capital sins
- մահուչափ/մահացու մեղք ― mahučʻapʻ/mahacʻu mełkʻ ― deadly or mortal sin
- սկզբնական մեղք ― skzbnakan mełkʻ ― original sin
- ներգործական մեղք ― nergorcakan mełkʻ ― actual sin
- մվերապահեալ մեղք ― mverapaheal mełkʻ ― reserved sin
- վկայք մեղաց ― vkaykʻ mełacʻ ― false witnesses
- վասն մեղացն ― vasn mełacʻn ― sin- or trespass-offering
- անկանել ի մեղս, մեղս առնել, գործել ― ankanel i mełs, mełs aṙnel, gorcel ― to sin, to transgress
- ի մեղս արկանել ― i mełs arkanel ― to cause to sin
- խոստովանել զմեղս իւր ― xostovanel zmełs iwr ― to confess one's sins
- թողուլ զմեղս ― tʻołul zmełs ― to remit, to absolve sin
- մեռանել ի մեղս ― meṙanel i mełs ― to die in sin
- ի մեղս գրել զիմն ― i mełs grel zimn ― to impute a thing as a crime to
Declension edit
i-a-type
Derived terms edit
- ամենամեղ (amenameł)
- անասնամեղ (anasnameł)
- անմեղ (anmeł)
- անմեղաբար (anmełabar)
- անմեղադիր (anmeładir)
- անմեղադրելի (anmeładreli)
- անմեղադրութիւն (anmeładrutʻiwn)
- անմեղական (anmełakan)
- անմեղանամ (anmełanam)
- անմեղանչական (anmełančʻakan)
- անմեղանչելի (anmełančʻeli)
- անմեղացուցանեմ (anmełacʻucʻanem)
- անմեղուկ (anmełuk)
- բազմամեղ (bazmameł)
- բազմամեղութիւն (bazmamełutʻiwn)
- դիւրամեղ (diwrameł)
- երկրամեղ (erkrameł)
- ծանրամեղ (canrameł)
- մեծամեղ (mecameł)
- մեղաասացութիւն (mełaasacʻutʻiwn)
- մեղադիր (meładir)
- մեղադրական (meładrakan)
- մեղադրանք (meładrankʻ)
- մեղադրեմ (meładrem)
- մեղադրութիւն (meładrutʻiwn)
- մեղական (mełakan)
- մեղականութիւն (mełakanutʻiwn)
- մեղայ (mełay)
- մեղայասացութիւն (mełayasacʻutʻiwn)
- մեղանամ (mełanam)
- մեղանչաբար (mełančʻabar)
- մեղանչական (mełančʻakan)
- մեղանչականութիւն (mełančʻakanutʻiwn)
- մեղանչանք (mełančʻankʻ)
- մեղանչեմ (mełančʻem)
- մեղանչումն (mełančʻumn)
- մեղանք (mełankʻ)
- մեղապարտ (mełapart)
- մեղապարտեմ (mełapartem)
- մեղապարտիմ (mełapartim)
- մեղապարտութիւն (mełapartutʻiwn)
- մեղացածին (mełacʻacin)
- մեղացային (mełacʻayin)
- մեղացուցանեմ (mełacʻucʻanem)
- մեղաւոր (meławor)
- մեղուցանեմ (mełucʻanem)
- մեղսաբեր (mełsaber)
- մեղսազանցութիւն (mełsazancʻutʻiwn)
- մեղսաթաթաւ (mełsatʻatʻaw)
- մեղսաթաւալ (mełsatʻawal)
- մեղսախորհուրդ (mełsaxorhurd)
- մեղսածին (mełsacin)
- մեղսածու (mełsacu)
- մեղսակործան (mełsakorcan)
- մեղսաճաշակ (mełsačašak)
- մեղսամակարդ (mełsamakard)
- մեղսամակարդութիւն (mełsamakardutʻiwn)
- մեղսային (mełsayin)
- մեղսաներկ (mełsanerk)
- մեղսասէր (mełsasēr)
- մեղսասիրութիւն (mełsasirutʻiwn)
- մեղսատագնապ (mełsatagnap)
- մեղսատեսակ (mełsatesak)
- մեղսարար (mełsarar)
- մեղսափափագ (mełsapʻapʻag)
- մեղսաքաւիչ (mełsakʻawičʻ)
- մեղսաքաւող (mełsakʻawoł)
- մեղսաքաւութիւն (mełsakʻawutʻiwn)
- մեղսօրէն (mełsōrēn)
- միամեղք (miamełkʻ)
- միշտամեղ (mištameł)
- միջամեղ (miǰameł)
- յետնամեղ (yetnameł)
- յոգնամեղ (yognameł)
- նախամեղ (naxameł)
- ներմեղական (nermełakan)
- շատամեղ (šatameł)
- չմեղ (čʻmeł)
- չմեղադրանք (čʻmeładrankʻ)
- չմեղադրութիւն (čʻmeładrutʻiwn)
- չմեղս (čʻmełs)
- չմեղք (čʻmełkʻ)
- չքմեղ (čʻkʻmeł)
- չքմեղիկ (čʻkʻmełik)
- սակաւամեղ (sakawameł)
- սովամեղ (sovameł)
- տարժանամեղ (taržanameł)
- փոքրամեղ (pʻokʻrameł)
Descendants edit
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “մեղ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մեղ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մեղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 463