մռել
Armenian edit
Etymology edit
From Middle Armenian մռել (mṙel), from Old Armenian մուռ (muṙ).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [məˈrel]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [məˈɾel]
- Hyphenation: մը‧ռել
Verb edit
մռել • (mṙel)
- (colloquial) to listen, to obey
Declension edit
nominalised infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
Conjugation edit
plain -el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | մռել (mṙel) | imperfective converb | մռում (mṙum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | մռելիս (mṙelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | մռել (mṙel) | ||||
| aorist stem | մռ- (mṙ-) | future converb I | մռելու (mṙelu) | ||||
| resultative participle | մռած (mṙac) | future converb II | մռելիք (mṙelikʻ) | ||||
| subject participle | մռող (mṙoġ) | connegative converb | մռի (mṙi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մռում եմ (mṙum em) | մռում ես (mṙum es) | մռում է (mṙum ē) | մռում ենք (mṙum enkʻ) | մռում եք (mṙum ekʻ) | մռում են (mṙum en) | |
| past imperfective | մռում էի (mṙum ēi) | մռում էիր (mṙum ēir) | մռում էր (mṙum ēr) | մռում էինք (mṙum ēinkʻ) | մռում էիք (mṙum ēikʻ) | մռում էին (mṙum ēin) | |
| future | մռելու եմ (mṙelu em) | մռելու ես (mṙelu es) | մռելու է (mṙelu ē) | մռելու ենք (mṙelu enkʻ) | մռելու եք (mṙelu ekʻ) | մռելու են (mṙelu en) | |
| past future | մռելու էի (mṙelu ēi) | մռելու էիր (mṙelu ēir) | մռելու էր (mṙelu ēr) | մռելու էինք (mṙelu ēinkʻ) | մռելու էիք (mṙelu ēikʻ) | մռելու էին (mṙelu ēin) | |
| present perfect | մռել եմ (mṙel em) | մռել ես (mṙel es) | մռել է (mṙel ē) | մռել ենք (mṙel enkʻ) | մռել եք (mṙel ekʻ) | մռել են (mṙel en) | |
| pluperfect | մռել էի (mṙel ēi) | մռել էիր (mṙel ēir) | մռել էր (mṙel ēr) | մռել էինք (mṙel ēinkʻ) | մռել էիք (mṙel ēikʻ) | մռել էին (mṙel ēin) | |
| aorist (past perfective) | մռեցի, մռի* (mṙecʻi, mṙi*) | մռեցիր, մռիր* (mṙecʻir, mṙir*) | մռեց (mṙecʻ) | մռեցինք, մռինք* (mṙecʻinkʻ, mṙinkʻ*) | մռեցիք, մռիք* (mṙecʻikʻ, mṙikʻ*) | մռեցին, մռին* (mṙecʻin, mṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | մռեմ (mṙem) | մռես (mṙes) | մռի (mṙi) | մռենք (mṙenkʻ) | մռեք (mṙekʻ) | մռեն (mṙen) | |
| past | մռեի (mṙei) | մռեիր (mṙeir) | մռեր (mṙer) | մռեինք (mṙeinkʻ) | մռեիք (mṙeikʻ) | մռեին (mṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կմռեմ (kmṙem) | կմռես (kmṙes) | կմռի (kmṙi) | կմռենք (kmṙenkʻ) | կմռեք (kmṙekʻ) | կմռեն (kmṙen) | |
| past | կմռեի (kmṙei) | կմռեիր (kmṙeir) | կմռեր (kmṙer) | կմռեինք (kmṙeinkʻ) | կմռեիք (kmṙeikʻ) | կմռեին (kmṙein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մռի՛ր, մռի՛* (mṙír, mṙí*) | — | — | մռե՛ք, մռեցե՛ք** (mṙékʻ, mṙecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
plain -el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չմռել (čʻmṙel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չմռած (čʻmṙac) | ||||||
| subject participle | չմռող (čʻmṙoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ մռում (čʻem mṙum) | չես մռում (čʻes mṙum) | չի մռում (čʻi mṙum) | չենք մռում (čʻenkʻ mṙum) | չեք մռում (čʻekʻ mṙum) | չեն մռում (čʻen mṙum) | |
| past imperfective | չէի մռում (čʻēi mṙum) | չէիր մռում (čʻēir mṙum) | չէր մռում (čʻēr mṙum) | չէինք մռում (čʻēinkʻ mṙum) | չէիք մռում (čʻēikʻ mṙum) | չէին մռում (čʻēin mṙum) | |
| future | չեմ մռելու (čʻem mṙelu) | չես մռելու (čʻes mṙelu) | չի մռելու (čʻi mṙelu) | չենք մռելու (čʻenkʻ mṙelu) | չեք մռելու (čʻekʻ mṙelu) | չեն մռելու (čʻen mṙelu) | |
| past future | չէի մռելու (čʻēi mṙelu) | չէիր մռելու (čʻēir mṙelu) | չէր մռելու (čʻēr mṙelu) | չէինք մռելու (čʻēinkʻ mṙelu) | չէիք մռելու (čʻēikʻ mṙelu) | չէին մռելու (čʻēin mṙelu) | |
| present perfect | չեմ մռել (čʻem mṙel) | չես մռել (čʻes mṙel) | չի մռել (čʻi mṙel) | չենք մռել (čʻenkʻ mṙel) | չեք մռել (čʻekʻ mṙel) | չեն մռել (čʻen mṙel) | |
| pluperfect | չէի մռել (čʻēi mṙel) | չէիր մռել (čʻēir mṙel) | չէր մռել (čʻēr mṙel) | չէինք մռել (čʻēinkʻ mṙel) | չէիք մռել (čʻēikʻ mṙel) | չէին մռել (čʻēin mṙel) | |
| aorist (past perfective) | չմռեցի, չմռի* (čʻmṙecʻi, čʻmṙi*) | չմռեցիր, չմռիր* (čʻmṙecʻir, čʻmṙir*) | չմռեց (čʻmṙecʻ) | չմռեցինք, չմռինք* (čʻmṙecʻinkʻ, čʻmṙinkʻ*) | չմռեցիք, չմռիք* (čʻmṙecʻikʻ, čʻmṙikʻ*) | չմռեցին, չմռին* (čʻmṙecʻin, čʻmṙin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չմռեմ (čʻmṙem) | չմռես (čʻmṙes) | չմռի (čʻmṙi) | չմռենք (čʻmṙenkʻ) | չմռեք (čʻmṙekʻ) | չմռեն (čʻmṙen) | |
| past | չմռեի (čʻmṙei) | չմռեիր (čʻmṙeir) | չմռեր (čʻmṙer) | չմռեինք (čʻmṙeinkʻ) | չմռեիք (čʻmṙeikʻ) | չմռեին (čʻmṙein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ մռի (čʻem mṙi) | չես մռի (čʻes mṙi) | չի մռի (čʻi mṙi) | չենք մռի (čʻenkʻ mṙi) | չեք մռի (čʻekʻ mṙi) | չեն մռի (čʻen mṙi) | |
| past | չէի մռի (čʻēi mṙi) | չէիր մռի (čʻēir mṙi) | չէր մռի (čʻēr mṙi) | չէինք մռի (čʻēinkʻ mṙi) | չէիք մռի (čʻēikʻ mṙi) | չէին մռի (čʻēin mṙi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ մռիր, մի՛ մռի* (mí mṙir, mí mṙi*) | — | — | մի՛ մռեք, մի՛ մռեցեք** (mí mṙekʻ, mí mṙecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մռել (mṙel) | |||
| dative | մռելու (mṙelu) | |||
| ablative | մռելուց (mṙelucʻ) | |||
| instrumental | մռելով (mṙelov) | |||
| locative | մռելում (mṙelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | մռելը/մռելն (mṙelə/mṙeln) | |||
| dative | մռելուն (mṙelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մռելս (mṙels) | |||
| dative | մռելուս (mṙelus) | |||
| ablative | մռելուցս (mṙelucʻs) | |||
| instrumental | մռելովս (mṙelovs) | |||
| locative | մռելումս (mṙelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մռելդ (mṙeld) | |||
| dative | մռելուդ (mṙelud) | |||
| ablative | մռելուցդ (mṙelucʻd) | |||
| instrumental | մռելովդ (mṙelovd) | |||
| locative | մռելումդ (mṙelumd) | |||
Derived terms edit
- խոսքմռուկ (xoskʻmṙuk)
- մռուկ (mṙuk)
- մունջ ու մռունջ (munǰ u mṙunǰ)
References edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մուռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Malxaseancʻ, Stepʻan (1944–1945) “մռել”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), Yerevan: State Publishing House
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 487
Middle Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian մուռ (muṙ).
Verb edit
մռել • (mṙel), aorist indicative մռեցի (mṙecʻi)
- to listen, to obey
Descendants edit
- Armenian: մռել (mṙel)
References edit
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “մռել”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “մուռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 487