մտրուկ
Armenian
editEtymology
editFrom Old Armenian մտրուկ (mtruk).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /mətˈɾuk/, [mətɾúk]
- (Western Armenian) IPA(key): /mədˈɾuɡ/, [mədɾúɡ]
Noun
editմտրուկ • (mtruk)
Declension
edit i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | մտրուկ (mtruk) | մտրուկներ (mtrukner) | ||
| dative | մտրուկի (mtruki) | մտրուկների (mtrukneri) | ||
| ablative | մտրուկից (mtrukicʻ) | մտրուկներից (mtruknericʻ) | ||
| instrumental | մտրուկով (mtrukov) | մտրուկներով (mtruknerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | մտրուկը/մտրուկն (mtrukə/mtrukn) | մտրուկները/մտրուկներն (mtruknerə/mtruknern) | ||
| dative | մտրուկին (mtrukin) | մտրուկներին (mtruknerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | մտրուկս (mtruks) | մտրուկներս (mtrukners) | ||
| dative | մտրուկիս (mtrukis) | մտրուկներիս (mtrukneris) | ||
| ablative | մտրուկիցս (mtrukicʻs) | մտրուկներիցս (mtruknericʻs) | ||
| instrumental | մտրուկովս (mtrukovs) | մտրուկներովս (mtruknerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | մտրուկդ (mtrukd) | մտրուկներդ (mtruknerd) | ||
| dative | մտրուկիդ (mtrukid) | մտրուկներիդ (mtruknerid) | ||
| ablative | մտրուկիցդ (mtrukicʻd) | մտրուկներիցդ (mtruknericʻd) | ||
| instrumental | մտրուկովդ (mtrukovd) | մտրուկներովդ (mtruknerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
editAlternative forms
edit- մտրուք (mtrukʻ) — post-Classical
Etymology
editThe origin is uncertain. An Iranian origin is suspected.
Noun
editմտրուկ • (mtruk)
- young ass
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).12.2–3:[1]
- Բարոյախաւսն ասէ վասն ցռուց, թէ իշավայրն երամակապան է։ Յորժամ ծնանիցին մատակքն արու մտրուկ, հայրն ծամէ զկարեւորսն նորա, զի մի ի սերմն եւ ի զարմ բազմանայցէ։
- Baroyaxawsn asē vasn cʻṙucʻ, tʻē išavayrn eramakapan ē. Yoržam cnanicʻin matakkʻn aru mtruk, hayrn camē zkareworsn nora, zi mi i sermn ew i zarm bazmanaycʻē.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the onager that the wild ass is leader of a herd. When the females bring forth a male colt, the father chews its genitals, so that it is not propagated by seed and stock.
- Բարոյախաւսն ասէ վասն ցռուց, թէ իշավայրն երամակապան է։ Յորժամ ծնանիցին մատակքն արու մտրուկ, հայրն ծամէ զկարեւորսն նորա, զի մի ի սերմն եւ ի զարմ բազմանայցէ։
- colt, foal, filly
- (botany) colt's foot
Declension
editi-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | մտրուկ (mtruk) | մտրուկք (mtrukkʻ) | |
| genitive | մտրկի (mtrki) | մտրկաց (mtrkacʻ) | |
| dative | մտրկի (mtrki) | մտրկաց (mtrkacʻ) | |
| accusative | մտրուկ (mtruk) | մտրուկս (mtruks) | |
| ablative | մտրկէ (mtrkē) | մտրկաց (mtrkacʻ) | |
| instrumental | մտրկաւ (mtrkaw) | մտրկաւք = մտրկօք (mtrkawkʻ = mtrkōkʻ) | |
| locative | մտրկի (mtrki) | մտրուկս (mtruks) |
Derived terms
edit- իշամտրուկ (išamtruk)
Descendants
editReferences
edit- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 106, 148
Further reading
edit- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “մտրուկ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 369a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “մտրուկ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 939
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “մտրուկ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 542b
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “մտրուկ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate[2], PhD dissertation, Leiden University, page 86