ուտեմ
Old Armenian edit
Etymology edit
From Proto-Indo-European *h₁ōd-, from *h₁ed-. The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-), from Proto-Indo-European *gʷerh₃-, whence also կեր (ker). Compare Albanian ha.
Verb edit
ուտեմ • (utem)
- to eat
- անյագաբար ուտել ― anyagabar utel ― to eat greedily, to eat up, to devour
- (figuratively) to run through, to squander, to eat up, to waste, to consume
- եկեր զամենայն կեանս իւր ― eker zamenayn keans iwr ― he lavished or squandered away all his fortune
- to eat away or up, to corrode; to fret; to consume, to devour
Conjugation edit
active
| infinitive | ուտել (utel) | participle | կերեալ (kereal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կեր- (ker-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ուտեմ (utem) | ուտես (utes) | ուտէ (utē) | ուտեմք (utemkʿ) | ուտէք (utēkʿ) | ուտեն (uten) | |
| imperfect | ուտէի, ուտեի* (utēi, utei*) | ուտէիր, ուտեիր* (utēir, uteir*) | ուտէր (utēr) | ուտէաք, ուտեաք* (utēakʿ, uteakʿ*) | ուտէիք, ուտեիք* (utēikʿ, uteikʿ*) | ուտէին, ուտեին* (utēin, utein*) | |
| aorist | կերի (keri) | — | եկեր (eker) | — | — | — | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ուտիցեմ (uticʿem) | ուտիցես (uticʿes) | ուտիցէ (uticʿē) | ուտիցեմք (uticʿemkʿ) | ուտիցէք (uticʿēkʿ) | ուտիցեն (uticʿen) | |
| aorist | — | կերիցես (kericʿes) | կերիցէ (kericʿē) | կերիցուք (kericʿukʿ) | կերիջիք (keriǰikʿ) | կերիցեն (kericʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | կե՛ր (kér) | — | — | — | — | |
| cohortative | — | կերիջի՛ր (keriǰír) | — | — | կերիջի՛ք (keriǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ուտեր (mí uter) | — | — | մի՛ ուտէք (mí utēkʿ) | — | |
| *rare The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-). | |||||||
mediopassive
| infinitive | ուտել, ուտիլ* (utel, util*) | participle | կերեալ (kereal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | կեր- (ker-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ուտիմ (utim) | ուտիս (utis) | ուտի (uti) | ուտիմք (utimkʿ) | ուտիք (utikʿ) | ուտին (utin) | |
| imperfect | ուտէի (utēi) | ուտէիր (utēir) | ուտէր (utēr) | ուտէաք (utēakʿ) | ուտէիք (utēikʿ) | ուտէին (utēin) | |
| aorist | կերայ (keray) | կերար (kerar) | կերաւ (keraw) | կերաք (kerakʿ) | կերայք (keraykʿ) | կերան (keran) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ուտիցիմ (uticʿim) | ուտիցիս (uticʿis) | ուտիցի (uticʿi) | ուտիցիմք (uticʿimkʿ) | ուտիցիք (uticʿikʿ) | ուտիցին (uticʿin) | |
| aorist | կերայց (keraycʿ) | կերիցիս (kericʿis) | կերիցի (kericʿi) | կերիցուք (kericʿukʿ) | կերիջիք (keriǰikʿ) | կերիցին (kericʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | — | — | — | կերա՛յք (keráykʿ) | — | |
| cohortative | — | կերիջի՛ր (keriǰír) | — | — | կերիջի՛ք (keriǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ուտիր (mí utir) | — | — | մի՛ ուտիք (mí utikʿ) | — | |
| *post-classical The verb is suppletive: part of the conjugation is filled by կեր- (ker-). | |||||||
Derived terms edit
Descendants edit
References edit
- Petrosean, Matatʿeay (1879) “ուտեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ուտեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979) “ուտել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press