չոքել
Armenian edit
Alternative forms edit
- չոքիլ (čʻokʻil) — Western Armenian
Etymology edit
From Middle Armenian չոքել (čʻokʻel), from Ottoman Turkish چوكمك (çökmek).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /t͡ʃʰoˈkʰel/ [t͡ʃʰoˈkʰel] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /t͡ʃoˈkel/ [t͡ʃʰoˈkʰel] invalid IPA characters (//[])
Verb edit
չոքել • (čʻokʻel)
- to kneel
- Synonyms: ծնկել (cnkel), ծնկի գալ (cnki gal), ծունր դնել (cunr dnel), ծնրադրել (cnradrel)
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 50:[1]
- չոքիլ․ ճինօքեարսի
- čʻokʻil; činōkʻearsi
- չիթ (čʻitʻ) = ginocchiarsi
- չոքիլ․ ճինօքեարսի
Inflection edit
plain -el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չոքել (čʻokʻel) | imperfective converb | չոքում (čʻokʻum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | չոքելիս (čʻokʻelis) | ||||
| causative | չոքեցնել, չոքացնել*, չոքցնել* (čʻokʻecʻnel, čʻokʻacʻnel*, čʻokʻcʻnel*) | perfective converb | չոքել (čʻokʻel) | ||||
| aorist stem | չոք- (čʻokʻ-) | future converb I | չոքելու (čʻokʻelu) | ||||
| resultative participle | չոքած (čʻokʻac) | future converb II | չոքելիք (čʻokʻelikʻ) | ||||
| subject participle | չոքող (čʻokʻoġ) | connegative converb | չոքի (čʻokʻi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չոքում եմ (čʻokʻum em) | չոքում ես (čʻokʻum es) | չոքում է (čʻokʻum ē) | չոքում ենք (čʻokʻum enkʻ) | չոքում եք (čʻokʻum ekʻ) | չոքում են (čʻokʻum en) | |
| past imperfective | չոքում էի (čʻokʻum ēi) | չոքում էիր (čʻokʻum ēir) | չոքում էր (čʻokʻum ēr) | չոքում էինք (čʻokʻum ēinkʻ) | չոքում էիք (čʻokʻum ēikʻ) | չոքում էին (čʻokʻum ēin) | |
| future | չոքելու եմ (čʻokʻelu em) | չոքելու ես (čʻokʻelu es) | չոքելու է (čʻokʻelu ē) | չոքելու ենք (čʻokʻelu enkʻ) | չոքելու եք (čʻokʻelu ekʻ) | չոքելու են (čʻokʻelu en) | |
| past future | չոքելու էի (čʻokʻelu ēi) | չոքելու էիր (čʻokʻelu ēir) | չոքելու էր (čʻokʻelu ēr) | չոքելու էինք (čʻokʻelu ēinkʻ) | չոքելու էիք (čʻokʻelu ēikʻ) | չոքելու էին (čʻokʻelu ēin) | |
| present perfect | չոքել եմ (čʻokʻel em) | չոքել ես (čʻokʻel es) | չոքել է (čʻokʻel ē) | չոքել ենք (čʻokʻel enkʻ) | չոքել եք (čʻokʻel ekʻ) | չոքել են (čʻokʻel en) | |
| pluperfect | չոքել էի (čʻokʻel ēi) | չոքել էիր (čʻokʻel ēir) | չոքել էր (čʻokʻel ēr) | չոքել էինք (čʻokʻel ēinkʻ) | չոքել էիք (čʻokʻel ēikʻ) | չոքել էին (čʻokʻel ēin) | |
| aorist (past perfective) | չոքեցի, չոքի* (čʻokʻecʻi, čʻokʻi*) | չոքեցիր, չոքիր* (čʻokʻecʻir, čʻokʻir*) | չոքեց (čʻokʻecʻ) | չոքեցինք, չոքինք* (čʻokʻecʻinkʻ, čʻokʻinkʻ*) | չոքեցիք, չոքիք* (čʻokʻecʻikʻ, čʻokʻikʻ*) | չոքեցին, չոքին* (čʻokʻecʻin, čʻokʻin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չոքեմ (čʻokʻem) | չոքես (čʻokʻes) | չոքի (čʻokʻi) | չոքենք (čʻokʻenkʻ) | չոքեք (čʻokʻekʻ) | չոքեն (čʻokʻen) | |
| past | չոքեի (čʻokʻei) | չոքեիր (čʻokʻeir) | չոքեր (čʻokʻer) | չոքեինք (čʻokʻeinkʻ) | չոքեիք (čʻokʻeikʻ) | չոքեին (čʻokʻein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կչոքեմ (kčʻokʻem) | կչոքես (kčʻokʻes) | կչոքի (kčʻokʻi) | կչոքենք (kčʻokʻenkʻ) | կչոքեք (kčʻokʻekʻ) | կչոքեն (kčʻokʻen) | |
| past | կչոքեի (kčʻokʻei) | կչոքեիր (kčʻokʻeir) | կչոքեր (kčʻokʻer) | կչոքեինք (kčʻokʻeinkʻ) | կչոքեիք (kčʻokʻeikʻ) | կչոքեին (kčʻokʻein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | չոքի՛ր, չոքի՛* (čʻokʻír, čʻokʻí*) | — | — | չոքե՛ք, չոքեցե՛ք** (čʻokʻékʻ, čʻokʻecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
plain -el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չչոքել (čʻčʻokʻel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չչոքած (čʻčʻokʻac) | ||||||
| subject participle | չչոքող (čʻčʻokʻoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ չոքում (čʻem čʻokʻum) | չես չոքում (čʻes čʻokʻum) | չի չոքում (čʻi čʻokʻum) | չենք չոքում (čʻenkʻ čʻokʻum) | չեք չոքում (čʻekʻ čʻokʻum) | չեն չոքում (čʻen čʻokʻum) | |
| past imperfective | չէի չոքում (čʻēi čʻokʻum) | չէիր չոքում (čʻēir čʻokʻum) | չէր չոքում (čʻēr čʻokʻum) | չէինք չոքում (čʻēinkʻ čʻokʻum) | չէիք չոքում (čʻēikʻ čʻokʻum) | չէին չոքում (čʻēin čʻokʻum) | |
| future | չեմ չոքելու (čʻem čʻokʻelu) | չես չոքելու (čʻes čʻokʻelu) | չի չոքելու (čʻi čʻokʻelu) | չենք չոքելու (čʻenkʻ čʻokʻelu) | չեք չոքելու (čʻekʻ čʻokʻelu) | չեն չոքելու (čʻen čʻokʻelu) | |
| past future | չէի չոքելու (čʻēi čʻokʻelu) | չէիր չոքելու (čʻēir čʻokʻelu) | չէր չոքելու (čʻēr čʻokʻelu) | չէինք չոքելու (čʻēinkʻ čʻokʻelu) | չէիք չոքելու (čʻēikʻ čʻokʻelu) | չէին չոքելու (čʻēin čʻokʻelu) | |
| present perfect | չեմ չոքել (čʻem čʻokʻel) | չես չոքել (čʻes čʻokʻel) | չի չոքել (čʻi čʻokʻel) | չենք չոքել (čʻenkʻ čʻokʻel) | չեք չոքել (čʻekʻ čʻokʻel) | չեն չոքել (čʻen čʻokʻel) | |
| pluperfect | չէի չոքել (čʻēi čʻokʻel) | չէիր չոքել (čʻēir čʻokʻel) | չէր չոքել (čʻēr čʻokʻel) | չէինք չոքել (čʻēinkʻ čʻokʻel) | չէիք չոքել (čʻēikʻ čʻokʻel) | չէին չոքել (čʻēin čʻokʻel) | |
| aorist (past perfective) | չչոքեցի, չչոքի* (čʻčʻokʻecʻi, čʻčʻokʻi*) | չչոքեցիր, չչոքիր* (čʻčʻokʻecʻir, čʻčʻokʻir*) | չչոքեց (čʻčʻokʻecʻ) | չչոքեցինք, չչոքինք* (čʻčʻokʻecʻinkʻ, čʻčʻokʻinkʻ*) | չչոքեցիք, չչոքիք* (čʻčʻokʻecʻikʻ, čʻčʻokʻikʻ*) | չչոքեցին, չչոքին* (čʻčʻokʻecʻin, čʻčʻokʻin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չչոքեմ (čʻčʻokʻem) | չչոքես (čʻčʻokʻes) | չչոքի (čʻčʻokʻi) | չչոքենք (čʻčʻokʻenkʻ) | չչոքեք (čʻčʻokʻekʻ) | չչոքեն (čʻčʻokʻen) | |
| past | չչոքեի (čʻčʻokʻei) | չչոքեիր (čʻčʻokʻeir) | չչոքեր (čʻčʻokʻer) | չչոքեինք (čʻčʻokʻeinkʻ) | չչոքեիք (čʻčʻokʻeikʻ) | չչոքեին (čʻčʻokʻein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ չոքի (čʻem čʻokʻi) | չես չոքի (čʻes čʻokʻi) | չի չոքի (čʻi čʻokʻi) | չենք չոքի (čʻenkʻ čʻokʻi) | չեք չոքի (čʻekʻ čʻokʻi) | չեն չոքի (čʻen čʻokʻi) | |
| past | չէի չոքի (čʻēi čʻokʻi) | չէիր չոքի (čʻēir čʻokʻi) | չէր չոքի (čʻēr čʻokʻi) | չէինք չոքի (čʻēinkʻ čʻokʻi) | չէիք չոքի (čʻēikʻ čʻokʻi) | չէին չոքի (čʻēin čʻokʻi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ չոքիր, մի՛ չոքի* (mí čʻokʻir, mí čʻokʻi*) | — | — | մի՛ չոքեք, մի՛ չոքեցեք** (mí čʻokʻekʻ, mí čʻokʻecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | չոքել (čʻokʻel) | |||
| dative | չոքելու (čʻokʻelu) | |||
| ablative | չոքելուց (čʻokʻelucʻ) | |||
| instrumental | չոքելով (čʻokʻelov) | |||
| locative | չոքելում (čʻokʻelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | չոքելը/չոքելն (čʻokʻelə/čʻokʻeln) | |||
| dative | չոքելուն (čʻokʻelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | չոքելս (čʻokʻels) | |||
| dative | չոքելուս (čʻokʻelus) | |||
| ablative | չոքելուցս (čʻokʻelucʻs) | |||
| instrumental | չոքելովս (čʻokʻelovs) | |||
| locative | չոքելումս (čʻokʻelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | չոքելդ (čʻokʻeld) | |||
| dative | չոքելուդ (čʻokʻelud) | |||
| ablative | չոքելուցդ (čʻokʻelucʻd) | |||
| instrumental | չոքելովդ (čʻokʻelovd) | |||
| locative | չոքելումդ (čʻokʻelumd) | |||
References edit
- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 239
Further reading edit
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “չոքել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press