افتادن
Persian edit
Etymology edit
From Middle Persian [script needed] (’wpt- /ōft-/, “fall”), from Proto-Iranian *ava- (“away, down”) + *pat- (“to fly, rise; to fall”), the former from Proto-Indo-Iranian *Háwa (“away, down”), the latter from Proto-Indo-European *peth₂- (“to spread out; to spread one's wings, fly”).[1]
Pronunciation edit
- (Classical Persian) IPA(key): [ʔuf.tɑː.ˈðan], [ʔaf.tɑː.ˈðan]
- (Iran, formal) IPA(key): [ʔof.t̪ʰɒː.d̪ǽn], [ʔæf.t̪ʰɒː.d̪ǽn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [ʔuf.t̪ʰɔ.d̪ǽn], [ʔäf.t̪ʰɔ.d̪ǽn]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | uftāḏan, aftāḏan |
| Dari reading? | uftādan, aftādan |
| Iranian reading? | oftâdan, aftâdan |
| Tajik reading? | uftodan, aftodan |
Verb edit
| Dari | افتادن |
|---|---|
| Iranian Persian | |
| Tajik | афтодан |
اُفتادَن • (oftâdan) (present stem اُفت (oft))[2][3]
- to fall
- c. 1260s, Jalāl ad-Dīn Mohammad Rūmī, translated by Reynold A. Nicholson, مثنوی معنوی [Masnavi-ye-Ma'navi], volume III, verse 879:
- زن برو افتاد و بوسید آن لبش
بر جهانیدش ز خواب اندر شبش- zan bar-u oftâd o busid ân lab-aš
bar jahânid-aš ze xâb andar šab-aš - The wife fell upon him and kissed his lips: she roused him from his slumber in the night.
- zan bar-u oftâd o busid ân lab-aš
- c. 1260s, Jalāl ad-Dīn Mohammad Rūmī, translated by Reynold A. Nicholson, مثنوی معنوی [Masnavi-ye-Ma'navi], volume VI, verse 2579:
- خاصه که در چشم افتد خس ز باد
چشم افتد در نم و بند و گشاد- xâse ke dar čašm oftad xas ze bâd
čašm oftâd dar nam o band o gošâd - Especially, when a straw [blown] by the wind falls into the eye, the eye begins to water and shut and open.
- xâse ke dar čašm oftad xas ze bâd
- to happen, to occur
- اتفاق افتادن ― ettefâq oftâdan ― to happen
- late 14th century, Xāja Shams-ud-Dīn Moḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, “الا یا ایها الساقی (Alā yā ayyoha-s-sāqī)”, in دیوان حافظ:
- الا یا ایها الساقی ادر کأسا و ناولها، که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها
- alâ yâ 'ayyoha-s-sâqi ader ka'san va nâvelhâ, ke 'ešq âsân nemûd avval vali oftâd moškelhâ
- ʼalā yā ʼayyuha-s-sāqī ʼadir kaʼsan wa-nāwilhā [Arabic: "Come, o wine-pourer! Circulate a cup and pass it"], since love seemed easy at first, but soon difficulties occurred.
- to fall ill
- to be dissolved
- (dialectal) to be freed from use, to no longer have any use
- (figurative) to have a miscarriage
Conjugation edit
| infinitive | افتادن (aftādán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افت (aft) | ||||||
| past | افتاد (aftād) | |||||||
| participle | present | افتنده (aftindá) | ||||||
| past | افتاده (aftādá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افتم (aftam) |
افتی (aftī) |
افتد (aftad) |
افتیم (aftēm) |
افتید (aftēd) |
افتند (aftand) | |
| present (imperfect) | می‌افتم (mḗ-aftam) |
می‌افتی (mḗ-aftī) |
می‌افتد (mḗ-aftad) |
می‌افتیم (mḗ-aftēm) |
می‌افتید (mḗ-aftēd) |
می‌افتند (mḗ-aftand) | ||
| present progressive | در حال افتادن استم (dar hāl-i aftādan astam) |
در حال افتادن استی (dar hāl-i aftādan astī) |
در حال افتادن است (dar hāl-i aftādan ast) |
در حال افتادن استیم (dar hāl-i aftādan astēm) |
در حال افتادن استید (dar hāl-i aftādan astēd) |
در حال افتادن استند (dar hāl-i aftādan astand) | ||
| present perfect | افتاده‌ام (aftādá-am) |
افتاده‌ای (aftādá-ī) |
افتاده‌است (aftādá ast) |
افتاده‌ایم (aftādá-ēn) |
افتاده‌اید (aftādá-ēd) |
افتاده‌اند (aftādá-and) | ||
| past | افتادم (aftādam) |
افتادی (aftādī) |
افتاد (aftād) |
افتادیم (aftādēm) |
افتادید (aftādēd) |
افتادند (aftādand) | ||
| past (imperfect) | می‌افتادم (mḗ-aftādam) |
می‌افتادی (mḗ-aftādī) |
می‌افتاد (mḗ-aftād) |
می‌افتادیم (mḗ-aftādēm) |
می‌افتادید (mḗ-aftādēd) |
می‌افتادند (mḗ-aftādand) | ||
| past progressive | در حال افتادن بودم (dar hāl-i aftādan būdam) |
در حال افتادن بودی (dar hāl-i aftādan būdī) |
در حال افتادن بود (dar hāl-i aftādan būd) |
در حال افتادن بودیم (dar hāl-i aftādan būdēm) |
در حال افتادن بودید (dar hāl-i aftādan būdēd) |
در حال افتادن بودند (dar hāl-i aftādan būdand) | ||
| pluperfect | افتاده بودم (aftādá bū́dam) |
افتاده بودی (aftādá bū́dī) |
افتاده بود (aftādá būd) |
افتاده بودیم (aftādá bū́dēm) |
افتاده بودید (aftādá bū́dēd) |
افتاده بودند (aftādá bū́dand) | ||
| future | خواهم افتاد (xāhám aftād) |
خواهی افتاد (xāhī́ aftād) |
خواهد افتاد (xāhád aftād) |
خواهیم افتاد (xāhḗm aftād) |
خواهید افتاد (xāhḗd aftād) |
خواهند افتاد (xāhánd aftād) | ||
| subjunctive | present | بافتم (bíaftam) |
بافتی (bíaftī) |
بافتد (bíaftad) |
بافتیم (bíaftēm) |
بافتید (bíaftēd) |
بافتند (bíaftand) | |
| past | افتاده باشم (aftādá bā́šam) |
افتاده باشی (aftādá bā́šī) |
افتاده باشد (aftādá bā́šad) |
افتاده باشیم (aftādá bā́šēm) |
افتاده باشید (aftādá bā́šēd) |
افتاده باشند (aftādá bā́šand) | ||
| imperative | بافت (bíaft) |
بافتید (bíaftēd) |
||||||
| infinitive | افتادن (aftādán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افت (aft) | ||||||
| past | افتاد (aftād) | |||||||
| participle | present | افتنده (aftindá) | ||||||
| past | افتاده (aftādá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افتم (aftum) |
افتی (aftī) |
افته (afta) |
افتیم (aftēm) |
افتین (aftēn) |
افتن (aftan) | |
| present (imperfect) | می‌افتم (mḗ-aftum) |
می‌افتی (mḗ-aftī) |
می‌افته (mḗ-afta) |
می‌افتیم (mḗ-aftēm) |
می‌افتین (mḗ-aftēn) |
می‌افتن (mḗ-aftan) | ||
| present progressive | ده آل افتادن استم (da āl-i aftādan astum) |
ده آل افتادن استی (da āl-i aftādan astī) |
ده آل افتادن است (da āl-i aftādan ast) |
ده آل افتادن استیم (da āl-i aftādan astēm) |
ده آل افتادن استین (da āl-i aftādan astēn) |
ده آل افتادن استن (da āl-i aftādan astan) | ||
| present perfect | افتادم (aftādám) |
افتادی (aftādī́) |
افتاداست (aftādást) |
افتادیم (aftādḗm) |
افتادین (aftādḗn) |
افتادن (aftādán) | ||
| past | افتادم (aftādum) |
افتادی (aftādī) |
افتاده (aftāda) |
افتادیم (aftādēm) |
افتادین (aftādēn) |
افتادن (aftādan) | ||
| past (imperfect) | می‌افتادم (mḗ-aftādum) |
می‌افتادی (mḗ-aftādī) |
می‌افتاده (mḗ-aftāda) |
می‌افتادیم (mḗ-aftādēm) |
می‌افتادین (mḗ-aftādēn) |
می‌افتادن (mḗ-aftādan) | ||
| past progressive | ده آل افتادن بودم (da āl-i aftādan būdum) |
ده آل افتادن بودی (da āl-i aftādan būdī) |
ده آل افتادن بود (da āl-i aftādan būd) |
ده آل افتادن بودیم (da āl-i aftādan būdēm) |
ده آل افتادن بودین (da āl-i aftādan būdēn) |
ده آل افتادن بودن (da āl-i aftādan būdan) | ||
| pluperfect | افتاده بودم (aftādá bū́dum) |
افتاده بودی (aftādá bū́dī) |
افتاده بوده (aftādá būda) |
افتاده بودیم (aftādá bū́dēm) |
افتاده بودین (aftādá bū́dēn) |
افتاده بودن (aftādá bū́dan) | ||
| future | خوایم افتاد (xāyyúm aftād) |
خوایی افتاد (xāyyī́ aftād) |
خوایه افتاد (xāyyá aftād) |
خواییم افتاد (xāyyḗm aftād) |
خوایین افتاد (xāyyḗn aftād) |
خواین افتاد (xāyyán aftād) | ||
| subjunctive | present | بافتم (bíaftum) |
بافتی (bíaftī) |
بافته (bíafta) |
بافتیم (búaftēm) |
بافتین (bíaftēn) |
بافتن (bíaftan) | |
| past | افتاده باشم (aftādá bā́šam) |
افتاده باشی (aftādá bā́šī) |
افتاده باشه (aftādá bā́ša) |
افتاده باشیم (aftādá bā́šēm) |
افتاده باشین (aftādá bā́šēn) |
افتاده باشن (aftādá bā́šan) | ||
| imperative | بافت (bíaft) |
بافتین (bíaftēn) |
||||||
| infinitive | افتادن (oftâdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افت (oft) | ||||||
| past | افتاد (oftâd) | |||||||
| participle | present | افتنده (oftandé) | ||||||
| past | افتاده (oftâdé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افتم (oftam) |
افتی (ofti) |
افتد (oftad) |
افتیم (oftim) |
افتید (oftid) |
افتند (oftand) | |
| present (imperfect) | می‌افتم (mí-oftam) |
می‌افتی (mí-ofti) |
می‌افتد (mí-oftad) |
می‌افتیم (mí-oftim) |
می‌افتید (mí-oftid) |
می‌افتند (mí-oftand) | ||
| present progressive | دارم می‌افتم (dấram mí-oftam) |
داری می‌افتی (dấri mí-ofti) |
دارد می‌افتد (dấrad mí-oftad) |
داریم می‌افتیم (dấrim mí-oftim) |
دارید می‌افتید (dấrid mí-oftid) |
دارند می‌افتند (dấrand mí-oftand) | ||
| present perfect | افتاده‌ام (oftâdé-am) |
افتاده‌ای (oftâdé-i) |
افتاده است (oftâdé ast) |
افتاده‌ایم (oftâdé-im) |
افتاده‌اید (oftâdé-id) |
افتاده‌اند (oftâdé-and) | ||
| past | افتادم (oftâdam) |
افتادی (oftâdi) |
افتاد (oftâd) |
افتادیم (oftâdim) |
افتادید (oftâdid) |
افتادند (oftâdand) | ||
| past (imperfect) | می‌افتادم (mí-oftâdam) |
می‌افتادی (mí-oftâdi) |
می‌افتاد (mí-oftâd) |
می‌افتادیم (mí-oftâdim) |
می‌افتادید (mí-oftâdid) |
می‌افتادند (mí-oftâdand) | ||
| past progressive | داشتم می‌افتادم (dấštam mí-oftâdam) |
داشتی می‌افتادی (dấšti mí-oftâdi) |
داشت می‌افتاد (dâšt mí-oftâd) |
داشتیم می‌افتادیم (dấštim mí-oftâdim) |
داشتید می‌افتادید (dấštid mí-oftâdid) |
داشتند می‌افتادند (dấštand mí-oftâdand) | ||
| pluperfect | افتاده بودم (oftâdé búdam) |
افتاده بودی (oftâdé búdi) |
افتاده بود (oftâdé bud) |
افتاده بودیم (oftâdé búdim) |
افتاده بودید (oftâdé búdid) |
افتاده بودند (oftâdé búdand) | ||
| future | خواهم افتاد (xâhám oftâd) |
خواهی افتاد (xâhí oftâd) |
خواهد افتاد (xâhád oftâd) |
خواهیم افتاد (xâhím oftâd) |
خواهید افتاد (xâhíd oftâd) |
خواهند افتاد (xâhánd oftâd) | ||
| subjunctive | present | بافتم (béoftam) |
بافتی (béofti) |
بافتد (béoftad) |
بافتیم (béoftim) |
بافتید (béoftid) |
بافتند (béoftand) | |
| past | افتاده باشم (oftâdé bấšam) |
افتاده باشی (oftâdé bấši) |
افتاده باشد (oftâdé bấšad) |
افتاده باشیم (oftâdé bấšim) |
افتاده باشید (oftâdé bấšid) |
افتاده باشند (oftâdé bấšand) | ||
| imperative | بافت (béoft) |
بافتید (béoftid) |
||||||
| infinitive | افتادن (oftâdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افت (oft) | ||||||
| past | افتاد (oftâd) | |||||||
| participle | present | افتنده (oftandé) | ||||||
| past | افتاده (oftâdé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افتم (oftam) |
افتی (ofti) |
افته (ofte) |
افتیم (oftim) |
افتین (oftin) |
افتن (oftan) | |
| present (imperfect) | می‌افتم (mí-oftam) |
می‌افتی (mí-ofti) |
می‌افته (mí-ofte) |
می‌افتیم (mí-oftim) |
می‌افتین (mí-oftin) |
می‌افتن (mí-oftan) | ||
| present progressive | دارم می‌افتم (dấram mí-oftam) |
داری می‌افتی (dấri mí-ofti) |
داره می‌افته (dấre mí-ofte) |
داریم می‌افتیم (dấrim mí-oftim) |
دارین می‌افتین (dấrin mí-oftin) |
دارن می‌افتن (dấran mí-oftan) | ||
| present perfect | افتاده‌ام (oftâdám) |
افتاده‌ای (oftâdí) |
افتاده (oftâdé) |
افتاده‌ایم (oftâdím) |
افتاده‌این (oftâdín) |
افتاده‌ان (oftâdán) | ||
| past | افتادم (oftâdam) |
افتادی (oftâdi) |
افتاد (oftâd) |
افتادیم (oftâdim) |
افتادین (oftâdin) |
افتادن (oftâdan) | ||
| past (imperfect) | می‌افتادم (mí-oftâdam) |
می‌افتادی (mí-oftâdi) |
می‌افتاد (mí-oftâd) |
می‌افتادیم (mí-oftâdim) |
می‌افتادین (mí-oftâdin) |
می‌افتادن (mí-oftâdan) | ||
| past progressive | داشتم می‌افتادم (dấštam mí-oftâdam) |
داشتی می‌افتادی (dấšti mí-oftâdi) |
داشت می‌افتاد (dấšt mí-oftâd) |
داشتیم می‌افتادیم (dấštim mí-oftâdim) |
داشتین می‌افتادین (dấštin mí-oftâdin) |
داشتن می‌افتادن (dấštan mí-oftâdan) | ||
| pluperfect | افتاده بودم (oftâdé búdam) |
افتاده بودی (oftâdé búdi) |
افتاده بود (oftâdé bud) |
افتاده بودیم (oftâdé búdim) |
افتاده بودین (oftâdé búdin) |
افتاده بودن (oftâdé búdan) | ||
| subjunctive | present | بافتم (béoftam) |
بافتی (béofti) |
بافته (béofte) |
بافتیم (béoftim) |
بافتین (béoftin) |
بافتن (béoftan) | |
| past | افتاده باشم (oftâdé bấšam) |
افتاده باشی (oftâdé bấši) |
افتاده باشه (oftâdé bấše) |
افتاده باشیم (oftâdé bấšim) |
افتاده باشین (oftâdé bấšin) |
افتاده باشن (oftâdé bấšan) | ||
| imperative | بافت (béoft) |
بافتین (béoftin) |
||||||
Derived terms edit
References edit
- ^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 301
- ^ Steingass, Francis Joseph (1892) “افتادن”, in A Comprehensive Persian–English dictionary, London: Routledge & K. Paul
- ^ MacKenzie, D. N. (1971) “’wpt-”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 61