क्षुध्

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit क्षुध् (kṣudh).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /kʂʊd̪ʱ/, [kʃʊd̪ʱ]

Noun

क्षुध् • (kṣudh) f

1. (rare) hunger

   Synonyms: भूख (bhūkh), क्षुधा (kṣudhā), बुभुक्षा (bubhukṣā), इश्तिहा (iśtihā)

Declension

Declension of क्षुध् (fem cons-stem)

	singular	plural
direct	क्षुध् kṣudh	क्षुधें kṣudhẽ
oblique	क्षुध् kṣudh	क्षुधों kṣudhõ
vocative	क्षुध् kṣudh	क्षुधो kṣudho

Further reading

• Platts, John T. (1884) “क्षुध्”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• ক্ষুধ্ (Assamese script)
• ᬓ᭄ᬱᬸᬥ᭄ (Balinese script)
• ক্ষুধ্ (Bengali script)
• 𑰎𑰿𑰬𑰲𑰠𑰿 (Bhaiksuki script)
• 𑀓𑁆𑀱𑀼𑀥𑁆 (Brahmi script)
• က္ၑုဓ် (Burmese script)
• ક્ષુધ્ (Gujarati script)
• ਕ੍ਸ਼ੁਧ੍ (Gurmukhi script)
• 𑌕𑍍𑌷𑍁𑌧𑍍 (Grantha script)
• ꦏ꧀ꦰꦸꦣ꧀ (Javanese script)
• 𑂍𑂹𑂭𑂳𑂡𑂹 (Kaithi script)
• ಕ್ಷುಧ್ (Kannada script)
• ក្ឞុធ៑ (Khmer script)
• ກ຺ຩຸຘ຺ (Lao script)
• ക്ഷുധ് (Malayalam script)
• ᡬᢢᡠᢡ (Manchu script)
• 𑘎𑘿𑘬𑘳𑘠𑘿 (Modi script)
• ᢉᢔᠤᢑᠾ (Mongolian script)
• 𑦮𑧠𑧌𑧔𑧀𑧠 (Nandinagari script)
• 𑐎𑑂𑐲𑐸𑐢𑑂 (Newa script)
• କ୍ଷୁଧ୍ (Odia script)
• ꢒ꣄ꢰꢸꢤ꣄ (Saurashtra script)
• 𑆑𑇀𑆰𑆶𑆣𑇀 (Sharada script)
• 𑖎𑖿𑖬𑖲𑖠𑖿 (Siddham script)
• ක්‍ෂුධ් (Sinhalese script)
• 𑩜 𑪙𑪀𑩒𑩮 𑪙 (Soyombo script)
• 𑚊𑚶𑚰𑚜𑚶 (Takri script)
• க்ஷுத்⁴ (Tamil script)
• క్షుధ్ (Telugu script)
• กฺษุธฺ (Thai script)
• ཀྵུ་དྷ྄ (Tibetan script)
• 𑒏𑓂𑒭𑒳𑒡𑓂 (Tirhuta script)
• 𑨋𑩇𑨯𑨃𑨜𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *ćšudʰ- (“hunger; to be hungry”).

Cognate with Avestan 𐬱𐬎𐬜𐬆𐬨 (šuδəm, “hunger”), Middle Persian [script needed] (šwd, “hunger”), Ossetian суд (sud, “hunger”).

Pronunciation

for the noun:

• (Vedic) IPA^(key): /kʂúdʱ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /kʂud̪ʱ/

Noun

क्षुध् • (kṣúdh) stem, f

1. hunger

   Synonyms: see Thesaurus:क्षुधा

Declension

Feminine root-stem declension of क्षुध् (kṣúdh)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	क्षुत् kṣút	क्षुधौ / क्षुधा¹ kṣúdhau / kṣúdhā¹	क्षुधः kṣúdhaḥ
Vocative	क्षुत् kṣút	क्षुधौ / क्षुधा¹ kṣúdhau / kṣúdhā¹	क्षुधः kṣúdhaḥ
Accusative	क्षुधम् kṣúdham	क्षुधौ / क्षुधा¹ kṣúdhau / kṣúdhā¹	क्षुधः kṣúdhaḥ
Instrumental	क्षुधा kṣudhā́	क्षुद्भ्याम् kṣudbhyā́m	क्षुद्भिः kṣudbhíḥ
Dative	क्षुधे kṣudhé	क्षुद्भ्याम् kṣudbhyā́m	क्षुद्भ्यः kṣudbhyáḥ
Ablative	क्षुधः kṣudháḥ	क्षुद्भ्याम् kṣudbhyā́m	क्षुद्भ्यः kṣudbhyáḥ
Genitive	क्षुधः kṣudháḥ	क्षुधोः kṣudhóḥ	क्षुधाम् kṣudhā́m
Locative	क्षुधि kṣudhí	क्षुधोः kṣudhóḥ	क्षुत्सु kṣutsú
Notes	¹Vedic

Derived terms

• क्षुधा (kṣudhā)

Root

क्षुध् • (kṣudh)

1. to be hungry

Derived terms

• क्षुध्यति (kṣúdhyati)
• क्षुधित (kṣudhita)
• क्षुधालु (kṣudhālu)

Descendants

• → Kannada: ಕ್ಷುತ್ತು (kṣuttu)
• → Tamil: க்ஷுத்து (kṣuttu)
• → Telugu: క్షుత్తు (kṣuttu)

Further reading

• Apte, Vaman Shivram (1890) “क्षुध्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Monier Williams (1899) “क्षुध्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 331, column 2.