दुर्मनस्

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দুৰ্মনস্ (Assamese script)
• ᬤᬸᬃᬫᬦᬲ᭄ (Balinese script)
• দুর্মনস্ (Bengali script)
• 𑰟𑰲𑰨𑰿𑰦𑰡𑰭𑰿 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀼𑀭𑁆𑀫𑀦𑀲𑁆 (Brahmi script)
• ဒုရ်္မနသ် (Burmese script)
• દુર્મનસ્ (Gujarati script)
• ਦੁਰ੍ਮਨਸ੍ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑍁𑌰𑍍𑌮𑌨𑌸𑍍 (Grantha script)
• ꦢꦸꦂꦩꦤꦱ꧀ (Javanese script)
• 𑂠𑂳𑂩𑂹𑂧𑂢𑂮𑂹 (Kaithi script)
• ದುರ್ಮನಸ್ (Kannada script)
• ទុម៌នស៑ (Khmer script)
• ທຸຣ຺ມນສ຺ (Lao script)
• ദുര്മനസ് (Malayalam script)
• ᡩᡠᡵᠮᠠᠨᠠᠰ᠌ (Manchu script)
• 𑘟𑘳𑘨𑘿𑘦𑘡𑘭𑘿 (Modi script)
• ᢑᠤᠷᠮᠠᠨᠠᠰ (Mongolian script)
• 𑦿𑧔𑧈𑧠𑧆𑧁𑧍𑧠 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐸𑐬𑑂𑐩𑐣𑐳𑑂 (Newa script)
• ଦୁର୍ମନସ୍ (Odia script)
• ꢣꢸꢬ꣄ꢪꢥꢱ꣄ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆶𑆫𑇀𑆩𑆤𑆱𑇀 (Sharada script)
• 𑖟𑖲𑖨𑖿𑖦𑖡𑖭𑖿 (Siddham script)
• දුර්‍මනස් (Sinhalese script)
• 𑩭𑩒𑩼 𑪙𑩴𑩯𑪁 𑪙 (Soyombo script)
• 𑚛𑚰𑚤𑚶𑚢𑚝𑚨𑚶 (Takri script)
• து³ர்மநஸ் (Tamil script)
• దుర్మనస్ (Telugu script)
• ทุรฺมนสฺ (Thai script)
• དུ་རྨ་ན་ས྄ (Tibetan script)
• 𑒠𑒳𑒩𑓂𑒧𑒢𑒮𑓂 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨃𑨫𑩇𑨢𑨝𑨰𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *dušmánas, from Proto-Indo-European *dus-ménos. By surface analysis, दुस्- (dus-, “bad”) +‎ मनस् (mánas, “mind”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /duɾ.mɐ.nɐs/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈd̪uɾ.mɐ.n̪ɐs̪/

Adjective

दुर्मनस् • (durmanas) stem

1. in bad or low spirits, sad, melancholy

Declension

Masculine as-stem declension of दुर्मनस् (durmanas)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दुर्मनाः durmanāḥ	दुर्मनसौ / दुर्मनसा¹ durmanasau / durmanasā¹	दुर्मनसः durmanasaḥ
Vocative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसौ / दुर्मनसा¹ durmanasau / durmanasā¹	दुर्मनसः durmanasaḥ
Accusative	दुर्मनसम् durmanasam	दुर्मनसौ / दुर्मनसा¹ durmanasau / durmanasā¹	दुर्मनसः durmanasaḥ
Instrumental	दुर्मनसा durmanasā	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभिः durmanobhiḥ
Dative	दुर्मनसे durmanase	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Ablative	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Genitive	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनसाम् durmanasām
Locative	दुर्मनसि durmanasi	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनःसु durmanaḥsu
Notes	¹Vedic

Feminine ī-stem declension of दुर्मनसी (durmanasī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनस्यौ / दुर्मनसी¹ durmanasyau / durmanasī¹	दुर्मनस्यः / दुर्मनसीः¹ durmanasyaḥ / durmanasīḥ¹
Vocative	दुर्मनसि durmanasi	दुर्मनस्यौ / दुर्मनसी¹ durmanasyau / durmanasī¹	दुर्मनस्यः / दुर्मनसीः¹ durmanasyaḥ / durmanasīḥ¹
Accusative	दुर्मनसीम् durmanasīm	दुर्मनस्यौ / दुर्मनसी¹ durmanasyau / durmanasī¹	दुर्मनसीः durmanasīḥ
Instrumental	दुर्मनस्या durmanasyā	दुर्मनसीभ्याम् durmanasībhyām	दुर्मनसीभिः durmanasībhiḥ
Dative	दुर्मनस्यै durmanasyai	दुर्मनसीभ्याम् durmanasībhyām	दुर्मनसीभ्यः durmanasībhyaḥ
Ablative	दुर्मनस्याः / दुर्मनस्यै² durmanasyāḥ / durmanasyai²	दुर्मनसीभ्याम् durmanasībhyām	दुर्मनसीभ्यः durmanasībhyaḥ
Genitive	दुर्मनस्याः / दुर्मनस्यै² durmanasyāḥ / durmanasyai²	दुर्मनस्योः durmanasyoḥ	दुर्मनसीनाम् durmanasīnām
Locative	दुर्मनस्याम् durmanasyām	दुर्मनस्योः durmanasyoḥ	दुर्मनसीषु durmanasīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter as-stem declension of दुर्मनस् (durmanas)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Vocative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Accusative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Instrumental	दुर्मनसा durmanasā	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभिः durmanobhiḥ
Dative	दुर्मनसे durmanase	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Ablative	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Genitive	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनसाम् durmanasām
Locative	दुर्मनसि durmanasi	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनःसु durmanaḥsu

Noun

दुर्मनस् • (durmanas) stem, n

1. bad disposition, perversity of mind

Declension

Neuter as-stem declension of दुर्मनस् (durmanas)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Vocative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Accusative	दुर्मनः durmanaḥ	दुर्मनसी durmanasī	दुर्मनांसि durmanāṃsi
Instrumental	दुर्मनसा durmanasā	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभिः durmanobhiḥ
Dative	दुर्मनसे durmanase	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Ablative	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनोभ्याम् durmanobhyām	दुर्मनोभ्यः durmanobhyaḥ
Genitive	दुर्मनसः durmanasaḥ	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनसाम् durmanasām
Locative	दुर्मनसि durmanasi	दुर्मनसोः durmanasoḥ	दुर्मनःसु durmanaḥsu

Further reading

• Monier Williams (1899) “दुर्मनस्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 486, column 2.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “durmanas”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press