पत्त्र

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• পত্ত্ৰ (Assamese script)
• ᬧᬢ᭄ᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
• পত্ত্র (Bengali script)
• 𑰢𑰝𑰿𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑀢𑁆𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
• ပတ္တြ (Burmese script)
• પત્ત્ર (Gujarati script)
• ਪਤ੍ਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑌤𑍍𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦥꦠ꧀ꦠꦿ (Javanese script)
• 𑂣𑂞𑂹𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಪತ್ತ್ರ (Kannada script)
• បត្ត្រ (Khmer script)
• ປຕ຺ຕ຺ຣ (Lao script)
• പത്ത്ര (Malayalam script)
• ᢒᠠᢠᢠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘝𑘿𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
• ᢒᠠᢐᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑦽𑧠𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐥𑐟𑑂𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
• ପତ୍ତ୍ର (Odia script)
• ꢦꢡ꣄ꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆥𑆠𑇀𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖢𑖝𑖿𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
• පත‍්ත්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩰𑩫 𑪙𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚞𑚙𑚶𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
• பத்த்ர (Tamil script)
• పత్త్ర (Telugu script)
• ปตฺตฺร (Thai script)
• པ་ཏྟྲ (Tibetan script)
• 𑒣𑒞𑓂𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨞𑨙𑩇𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *peth₂-

Sanskrit पत् (pat)

Proto-Indo-European *-tḗr

Proto-Indo-European *-trom

Sanskrit -त्र (-tra)

Sanskrit पत्त्र (pattra)

From the root पत् (pat, “to fly, soar, fall down”) +‎ -त्र (-tra).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɐ́t.tɾɐ/, [pɐ́t̚.tɾɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈpɐt̪.t̪ɾɐ/, [ˈpɐt̪̚.t̪ɾɐ]

Noun

पत्त्र • (páttra) stem, n

1. leaf of a particular fragrant plant, or a particular plant with fragrant leaves
2. leaf of a manuscript, leaf for writing on
3. paper, or leaf of paper
4. page of a book
5. letter
6. document
7. the wing of a bird, pinion, feather
8. blade of a sword or knife

Declension

Neuter a-stem declension of पत्त्र (páttra)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	पत्त्रम् páttram	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Vocative	पत्त्र páttra	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Accusative	पत्त्रम् páttram	पत्त्रे páttre	पत्त्राणि / पत्त्रा¹ páttrāṇi / páttrā¹
Instrumental	पत्त्रेण páttreṇa	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रैः / पत्त्रेभिः¹ páttraiḥ / páttrebhiḥ¹
Dative	पत्त्राय páttrāya	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रेभ्यः páttrebhyaḥ
Ablative	पत्त्रात् páttrāt	पत्त्राभ्याम् páttrābhyām	पत्त्रेभ्यः páttrebhyaḥ
Genitive	पत्त्रस्य páttrasya	पत्त्रयोः páttrayoḥ	पत्त्राणाम् páttrāṇām
Locative	पत्त्रे páttre	पत्त्रयोः páttrayoḥ	पत्त्रेषु páttreṣu
Notes	¹Vedic

Derived terms

• पत्त्रिका (pattrikā)
• पत्त्रल (pattrala)

Descendants

Terms inherited from पत्त्र (pattra)

• Dardic:
  • Burushaski: paλ
  • Kashmiri: پٔتھر (pạthr)
  • Torwali: pāṣ
• Pali: patta, pattī, pattikā
• Prakrit: 𑀧𑀢𑁆𑀢 (patta), 𑀧𑀢𑁆𑀢𑀬 (pattaya)
  • Central:
    • Sauraseni Prakrit:
      • Awadhi: पाता (pātā), पाती (pātī)
      • Gujarati: પાત્રું (pātrũ), પાતું (pātũ), પાત્રી (pātrī), પાતી (pātī)
      • Hindustani: pāt, pattā, pattī
        • Devanagari script: पात, पत्ता, पत्ती
        • Arabic script: پَات (pāt), پَتَّا (pattā), پَتِّی (pattī)
      • Romani: patri, patrin
  • Eastern:
    • Magadhi Prakrit:
      • Assamese: পাত (pat), পাত (pat)
      • Bengali: পাতা (pata)
      • Bihari: पात (pāt), पाता (pātā), पत्ता (pattā)
        • Bhojpuri: पात (pāt), पतई (pataī)
        • Maithili: पात (pāt), पत्ता (pattā)
      • Kamta: পাত (pat)
      • Odia: ପତ୍ର (patra), ପାତ (pāta), ପତା (patā), ପାତିଆ (pātiā)
      • Sylheti: ꠙꠣꠔꠣ (fata)
  • Northern:
    • Khasa Prakrit:
      • Central Pahari:
        • Garhwali: पात (pāt)
        • Kumaoni: पात (pāt), पातो (pāto), पाती (pātī)
      • Eastern Pahari:
        • Nepali: पत्र (patra), पात (pāt), पातो (pāto), पाति (pāti)
      • Western Pahari:
        • Bhadrawahi: पट्ळ (paṭḷ), पट्ळोँ (paṭḷõ)
  • Southern:
    • Helu Prakrit:
      • Dhivehi: ފަތް (fat̊)
      • Sinhalese: පත (pata)
    • Maharastri Prakrit:
      • Marathi: पत्र (patra), पत्रा (patrā), पत्ता (pattā)
  • Western:
    • Takka Apabhramsa:
      • Punjabi: pattā

        Gurmukhi script: ਪੱਤਾ (pattā)

        Shahmukhi script: پَتَّا (pattā)

    • Vracada Apabhramsa:
      • Sindhi: paṭru

        Arabic script: پِٽرُ

        Devanagari script: पट्रु

        • Jadgali: [script needed] (pāc)

Borrowed terms

• → Bengali: পত্র (potro)
• → Bengali: পত্তর (pottor) (semi-learned)
• → Hindi: पत्र (patra)
• → Kannada: ಪತ್ರ (patra)
• → Marathi: पत्र (patra)
• → Nepali: पत्र (patra)
• → Tamil: பத்திரி (pattiri), பத்திரம் (pattiram)
• → Telugu: పత్రము (patramu), పత్రం (patraṁ)

References

• Monier Williams (1899) “पत्त्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 581/2.
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pattra”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 437