congrex

Latin edit

Etymology edit

Either from con- +‎ grex (“flock”) or back-formation from congregō.

Pronunciation edit

(Classical) IPA^(key): /ˈkon.ɡreks/, [ˈkɔŋɡrɛks̠]
(modern Italianate Ecclesiastical) IPA^(key): /ˈkon.ɡreks/, [ˈkɔŋɡreks]

Adjective edit

congrex (genitive congregis); third-declension one-termination adjective (non-i-stem)

of the same herd or flock
- 2nd century CE, Apuleius Madaurensis, Metamorphoses 7.16.4:
  Equinis armentis namque me congregem pastor egregius mandati dominici serus auscultator aliquando permisit.
- c. fl. A.D. 260, Gaius Julius Solinus, De mirabilibus mundi :
  Insula quae Apuliae oram videt tumulo ac delubro Diomedis insignis est et Diomedeas aves sola nutrit: nam hoc genus alitis praeterquam ibi nusquam gentium est, idque solum poterat memorabile iudicari, nisi accederent non omittenda. forma illis paene quae fulicis, color candidus, ignei oculi, ora dentata: congreges volitant nec sine ratione pergendi: duces duo sunt, qui regunt cursum: alter agmen anteit alter insequitur: ille ut ductu. certum iter dirigat, hic ut instantia urgeat tarditatem.
collected in flocks
- uncertain date, Pervigilium Veneris :
  Iam tribus choros videres feriantis noctibus
  Congreges inter catervas ire per saltus tuos,
  Floreas inter coronas, myrteas inter casas.
- c. 160 CE – c. 225 CE, Tertullian, De Paenitentia 11:
  Sed enim illos qui ambitus obeunt capessendi magistratus neque pudet neque piget iucommodis animae et corporis, nec incommodis tantum verum etiam contumeliis omnibus eniti in causa votorum suorum — quas non ignobilitates vestium adfectant, quae non atria nocturnis et crudis salutationibus occupant, ad omnem occursum maioris cuiusque personae decrescentes, uullis conviviis celebres, nullis commessationibus congreges, sed exules a libertatis et laetitiae felicitate, itaque totum propter unius anni volaticum gaudium! —: nos, quod securium virgarumve petitio sustinet, in periculo aeternitatis tolerare dubitamus et castigationem victus atque cultus offenso domino praestare cessabimus quae gentes nemine omnino laeso sibi inrogant?
- c. 310 CE – c. 394 CE, Ausonius, Epistularum :
  Nam populi coetus et compita sordida rixis
  fastidientes cernimus
  angustas fervere vias et congrege volgo
  nomen plateas perdere,
  turbida congestis referitur vocibus echo:
  ‘Tene, feri, duc, da, cave!’
  sus lutulenta fugit, rabidus canis impete saevo
  et impares plaustro boves,
close, intimate
- 348 CE – c. 413 CE, Prudentius, Contra Symmachum 2.635:
  iam mundus te, Christe, capit, quem congrege nexu
  pax et Roma tenent, capita haec et culmina rerum
  esse iubes, nec Roma tibi sine pace probatur,
  et pax ut placeat facit excellentia Romae,
  quae motus varios simul et dicione coercet
  et terrore premit; nec enim spoliata prioris
  robore virtutis senuit nec saecula sensit

Declension edit

Third-declension one-termination adjective (non-i-stem).

Case / Gender	Masc./Fem.	Neuter	Masc./Fem.	Neuter
Number	Singular		Plural
Nominative	congrex		congregēs	congrega
Genitive	congregis		congregum
Dative	congregī		congregibus
Accusative	congregem	congrex	congregēs	congrega
Ablative	congrege		congregibus
Vocative	congrex		congregēs	congrega

References edit

“congrex”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
congrex in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette.
congrex in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)