Etymology
edit
From Middle Irish and Old Irish fáiscid, from Proto-Celtic *wed-sk-, from Proto-Indo-European *wedʰ- (“to lead, thrust, urge, press”), distantly related to feidid (“to bring”). Cognate with Welsh gwasgu.
Pronunciation
edit
fáisc (present analytic fáisceann, future analytic fáiscfidh, verbal noun fáscadh, past participle fáiscthe)
- to squeeze, compress
1939, Peig Sayers, “Inghean an Cheannaidhe”, in Marie-Louise Sjoestedt, Description d’un parler irlandais de Kerry (Bibliothèque de l'École des Hautes Études; 270) (overall work in French), Paris: Librairie Honoré Champion, page 198:Do riug sé lomabharróg uirthi agus d’fháisc le n‑a chroidhe í agus do thug deocha póg di: “Tá an méid sin déanta go h‑anamhaith agat, a Mháire”, ar seisean.- He gave her a tight hug and squeezed her to his heart and gave her a smothering of kisses: “You have done so much very well, Máire,” he said.
- to wring, press
- to bind closely, tighten
- to extort
- (with ar) to dress oneself hurriedly
- (with ar) to press on, towards, attack
- (sailing) to brace
Conjugation
edit
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
fáiscim
|
fáisceann tú; fáiscir†
|
fáisceann sé, sí
|
fáiscimid
|
fáisceann sibh
|
fáisceann siad; fáiscid†
|
a fháisceann; a fháisceas / a bhfáisceann*; a bhfáisceas*
|
fáisctear
|
past
|
d'fháisc mé; d'fháisceas / fháisc mé‡; fháisceas‡
|
d'fháisc tú; d'fháiscis / fháisc tú; fháiscis‡
|
d'fháisc sé, sí / fháisc sé, sí‡
|
d'fháisceamar; d'fháisc muid / fháisceamar; fháisc muid‡
|
d'fháisc sibh; d'fháisceabhair / fháisc sibh; fháisceabhair‡
|
d'fháisc siad; d'fháisceadar / fháisc siad; fháisceadar‡
|
a d'fháisc / ar fháisc*
|
fáisceadh
|
past habitual
|
d'fháiscinn / fháiscinn‡; bhfáiscinn‡‡
|
d'fháiscteá / fháiscteá‡; bhfáiscteᇇ
|
d'fháisceadh sé, sí / fháisceadh sé, sí‡; bhfáisceadh sé, s퇇
|
d'fháiscimis; d'fháisceadh muid / fháiscimis; fháisceadh muid‡; bhfáiscimis‡‡; bhfáisceadh muid‡‡
|
d'fháisceadh sibh / fháisceadh sibh‡; bhfáisceadh sibh‡‡
|
d'fháiscidís; d'fháisceadh siad / fháiscidís; fháisceadh siad‡; bhfáiscidís‡‡; bhfáisceadh siad‡‡
|
a d'fháisceadh / a bhfáisceadh*
|
d'fháisctí / fháisctí‡; bhfáisct퇇
|
future
|
fáiscfidh mé; fáiscfead
|
fáiscfidh tú; fáiscfir†
|
fáiscfidh sé, sí
|
fáiscfimid; fáiscfidh muid
|
fáiscfidh sibh
|
fáiscfidh siad; fáiscfid†
|
a fháiscfidh; a fháiscfeas / a bhfáiscfidh*; a bhfáiscfeas*
|
fáiscfear
|
conditional
|
d'fháiscfinn / fháiscfinn‡; bhfáiscfinn‡‡
|
d'fháiscfeá / fháiscfeá‡; bhfáiscfeᇇ
|
d'fháiscfeadh sé, sí / fháiscfeadh sé, sí‡; bhfáiscfeadh sé, s퇇
|
d'fháiscfimis; d'fháiscfeadh muid / fháiscfimis‡; fháiscfeadh muid‡; bhfáiscfimis‡‡; bhfáiscfeadh muid‡‡
|
d'fháiscfeadh sibh / fháiscfeadh sibh‡; bhfáiscfeadh sibh‡‡
|
d'fháiscfidís; d'fháiscfeadh siad / fháiscfidís‡; fháiscfeadh siad‡; bhfáiscfidís‡‡; bhfáiscfeadh siad‡‡
|
a d'fháiscfeadh / a bhfáiscfeadh*
|
d'fháiscfí / fháiscfí‡; bhfáiscf퇇
|
subjunctive
|
present
|
go bhfáisce mé; go bhfáiscead†
|
go bhfáisce tú; go bhfáiscir†
|
go bhfáisce sé, sí
|
go bhfáiscimid; go bhfáisce muid
|
go bhfáisce sibh
|
go bhfáisce siad; go bhfáiscid†
|
—
|
go bhfáisctear
|
past
|
dá bhfáiscinn
|
dá bhfáiscteá
|
dá bhfáisceadh sé, sí
|
dá bhfáiscimis; dá bhfáisceadh muid
|
dá bhfáisceadh sibh
|
dá bhfáiscidís; dá bhfáisceadh siad
|
—
|
dá bhfáisctí
|
imperative
|
fáiscim
|
fáisc
|
fáisceadh sé, sí
|
fáiscimis
|
fáiscigí; fáiscidh†
|
fáiscidís
|
—
|
fáisctear
|
verbal noun
|
fáscadh
|
past participle
|
fáiscthe
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
edit
Irish mutation
|
Radical
|
Lenition
|
Eclipsis
|
fáisc
|
fháisc
|
bhfáisc
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
References
edit
Further reading
edit