szczęście
See also: szczeście
Old Polish edit
Alternative forms edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *sъčęstьje. First attested in the 14th century.
Pronunciation edit
Noun edit
szczęście n
- happiness (prosperity, thriving, wellbeing)
- 1885 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[2], volume IV, page 595:
- Day scząscze, zdrowye, panye, przy szmyerczy dobre skonanye
- [Daj szczęście, zdrowie, Panie, przy śmierci dobre skonanie]
- happiness (emotion of being happy; joy)
- 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[3], page 16b:
- Na drogą pokoia, zbawienia y szczøszczią
- [Na drogę pokoja, zbawienia i szczęścia]
- 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 112r:
- Fortuitus vlg. szczescze
- [Fortuitus vlg. szczeście]
- luck; fate, destiny
- 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[4], page 2a:
- Boga proszmy..., abi gdi dzien odszedlbi a nocz scziøsczie przywiodloby (cum... noctem sors reduxerit), ... gemv spiewalibiszmi chwalą
- [Boga prośmy..., aby gdy dzień odszedłby a noc szczęście przywiodłaby (cum... noctem sors reduxerit), ... jemu śpiewalibysmy chwałę]
- omen of happiness or good luck
- 1930 [Fifteenth century], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[5], 20, 33:
- To przyiøly møszowye za sczøscye
- [To przyjęli mężowie za szczęście]
Derived terms edit
adjectives
adverbs
verbs
- mieć szczęście impf
Related terms edit
adverbs
nouns
Descendants edit
- Masurian: scénszczie, sceszczie
- Polish: szczęście
- Silesian: szczyńście
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “szczęście”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “szczęście”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “szczęście”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “szczeście”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish szczęście.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈʂt͡ʂɛɲ.ɕt͡ɕɛ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈʂt͡ʂɛ̃.ɕt͡ɕɛ/, /ˈʂt͡ʂɛ̃.ɕt͡ɕe/
Audio (file) - Rhymes: -ɛɲɕt͡ɕɛ
- Syllabification: szczęś‧cie
Noun edit
szczęście n
- happiness (emotion of being happy; joy)
- Synonym: szczęśliwość
- happiness (something that causes such an emotion)
- luck, good luck (good coincidence)
- luck (success, prosperity)
- Synonym: pomyślność
Declension edit
Declension of szczęście
singular | |
---|---|
nominative | szczęście |
genitive | szczęścia |
dative | szczęściu |
accusative | szczęście |
instrumental | szczęściem |
locative | szczęściu |
vocative | szczęście |
Derived terms edit
adjectives
adverbs
interjections
nouns
phrases
proverbs
verbs
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), szczęście is one of the most used words in Polish, appearing 1 time in scientific texts, 12 times in news, 4 times in essays, 25 times in fiction, and 25 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 67 times, making it the 977th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- szczęście in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- szczęście in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szczęście”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “SZCZĘŚCIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 17.12.2009
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “szczęście”, in Słownik języka polskiego[6]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “szczęście”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[7]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “szczęście”, in Słownik języka polskiego[8] (in Polish), volume 6, Warsaw, page 587
- szczęście in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego