liczyć
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *ličiti. First attested in 1399.
Pronunciation edit
Verb edit
liczyć impf
- to count (to determine the number of)
- 1960 [1399], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 285:
- Hanek bil przi tem y liczil penødze Ruczlowi iedennaczcze grziwen
- [Hanek był przy tem i liczył pieniądze Ruclowi jedennaćcie grzywien]
- to count (to recite numbers in sequence) [+ od (genitive) = from what number]
- 1885 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[2], volume I, page 487:
- Inclusiue computando ad acta presencium pyrzwe y posledne liczøcz latho oth wydana tego tho lystha
- [Inclusiue computando ad acta presencium pirzwe i poślednie licząc lato ot wydania tego to lista]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 65r:
- Inclusiue computando a data presencium lato pyrzve y poslednye lyczacz od vydanya thego tho lysthą
- [Inclusiue computando a data presencium lato piyrzwe i poslednie liczyć od wydania tego to liczą]
- to count (to include) [+ w (accusative) = as what]
- 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 55:
- Gdy bądzye newyasztha darowana... od szwego maza, tho nye ma bycz lyczono w dzyal any za nyewyeszczkye rzeczy
- [Gdy będzie niewiasta darowana... od swego męża, to nie ma być liczono w dział ani za niewiesckie rzeczy]
- 1885 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[3], volume I, page 481:
- Zastawyamy... w tyssonczu grzywen... lyczoncz w kaszdø grzywnø, computando in quamlibet marcam, czterdzesczy y oszm grossy
- [Zastawiamy... w tysiącu grzywien... licząc w każdą grzywnę, computando in quamlibet marcam, czterdzieści i ośm groszy]
- to reckon, to calculate
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[4], page 187:
- Takosch... Krystus byl zyv na svyeczye trzydzyesczy a dvye lyeczye pelnych a o[d] trzechdzyeszyad y ode trzech lat tako vyelye, yako od Bozego Narodzenya do Vyelykey Noczy, czosz lycze ('liczą') za pol roka (quod pro dimidio anno computatur)
- [Takoż... Krystus był żyw na świecie trzydzieści a dwie lecie pełnych a o[d] trzechdziesiąt i ode trzech lat tako wiele, jako od Bożego Narodzenia do Wielikiej Nocy, coż liczą za poł roka (quod pro dimidio anno computatur)]
- to consider as (to assign some quality to)
- 1874-1891 [middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 235:
- Vbogyego ducha albo dusche gest ten..., gen syą ny zacz nye waszi any lyczi
- [Ubogiego ducha albo dusze jest ten..., jen się ni zacz nie waży ani liczy]
- 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 105:
- A przydzely ktho a lyczy szye temu vmarlemu przyrodzony, thedy ma wymyenycz czlowyek blyszkosczy
- [A przydzieli kto a liczy sie temu umarłemu przyrodzony, tedy ma wymienić członek bliskości]
- to justify accusations
- 1959 [1419], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 974:
- Yaco to swaczczą, yaco Micolaya ne zazalowal s procuratornym listem oth Thomy, cszo liczy, ... by rabil
- [Jako to świadczą, jako Mikołaja nie zażałował z prokuratornym listem ot Tomy, cso liczy, ... by rąbił]
Derived terms edit
adjectives
adverbs
nouns
verbs
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “liczyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “liczyć”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “liczyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “liczyć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “liczyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “liczyć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish liczyć.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈli.t͡ʂɨt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈli.t͡ʂɨt͡ɕ/
Audio 1, liczyć (file) Audio 2, liczyć się (file) - Rhymes: -it͡ʂɨt͡ɕ
- Syllabification: li‧czyć
Verb edit
liczyć impf (perfective policzyć)
- (intransitive) to count (to recite numbers in sequence) [+ do (genitive) = to what number]
- Synonym: odliczać
- (transitive) to count (to perform arithmetic calculations)
- Synonyms: obliczać, obrachowywać, przeliczać, rachować
- (transitive) to count (to add up individual units)
- Synonym: przeliczać
- (transitive) to count (to determine the financial value of something) [+ za (accusative) = for what]
- (transitive, usually in the contemporary adverbial participle) to count (to take into consideration when determining quantity)
- (intransitive) to count (to amount to, to number in total)
- (transitive, usually in any participle) to count (to measure i.e. units of distance or time) [+ w (locative) = in what unit], [+ od (genitive) = since when]
- (intransitive) to count on (to rely on, trust, or expect) [+ na (accusative) = on whom/what]
- Synonym: polegać
- Zawsze możesz na mnie liczyć. ― You can always count on me.
- (intransitive) to count on (to hope for something) [+ na (accusative) = on whom/what]
- (transitive) to count on (to expect)
- (transitive, boxing) to count (to recite numbers from ten as a boxer lies in the ring so as to mark the end of a match)
- Synonym: wyliczać
- (transitive) to count (to consider something as an example of something or as having some quality; to account, to regard as)
- Synonym: wliczać
- (transitive) to count (to charge or calculate some fee)
- (reflexive with się) to count (to matter, to have some meaning) [+ w (locative) = in/at what]
- Synonym: znaczyć
- (reflexive with się) to account for (to take into consideration) [+ z (instrumental) = with whom/what]
- Synonym: uwzględniać
- (reflexive with się, colloquial) to account (to settle an account)
- Synonym: rozliczać się
- (reflexive with się) to count (to determine the size of the group to which you belong)
- (reflexive with się) to count (to belong to some group)
- (Middle Polish) to count; Further details are uncertain.
- 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski[5], page 214b:
- Computo, Conumerare, putare, numerare, lyczicz.
- 1564, J. Mączyński, Lexicon[6], page 253c:
- Numero, Liczę.
Conjugation edit
Derived terms edit
nouns
verbs
- doliczyć pf, doliczać impf
- nadliczyć pf
- naliczyć pf, naliczać impf
- obliczyć pf, obliczać impf
- odliczyć pf, odliczać impf
- podliczyć pf, podliczać impf
- policzyć pf, policzać impf
- przeliczyć pf, przeliczać impf
- (Middle Polish) przyliczyć pf, (Middle Polish) przyliczać impf
- rozliczyć pf, rozliczać impf
- (Middle Polish) uliczyć pf
- wliczyć pf, wliczać impf
- wyliczyć pf, wyliczać impf
- zaliczyć pf, zaliczać impf
- zliczyć pf, zliczać impf
verbs
Related terms edit
adjectives
particles
nouns
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), liczyć is one of the most used words in Polish, appearing 15 times in scientific texts, 21 times in news, 17 times in essays, 13 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 88 times, making it the 723rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- liczyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- liczyć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- liczyć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “liczyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “liczyć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “LICZYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], (Can we date this quote?)
- Renata Bronikowska (30.05.2019) “LICZYĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “liczyć”, in Słownik języka polskiego[7]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “liczyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[8]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “liczyć”, in Słownik języka polskiego[9] (in Polish), volume 2, Warsaw, page 738
- liczyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- liczyć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “liczyć”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN
Silesian edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish liczyć.
Pronunciation edit
Verb edit
liczyć impf
- (transitive) to count
Conjugation edit
Derived terms edit
adjectives
nouns
verbs
Related terms edit
adverbs
Further reading edit
- liczyc in dykcjonorz.eu
- liczyć in silling.org
- Aleksandra Wencel (2023) “licyć”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski[10], page 373