świadek

Old Polish

Alternative forms

• świedek

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *sъvědъkъ/*sъvědokъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɕfjadɛk/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɕfjadɛk/

Noun

świadek m pers (related adjective świadków)

1. (law, attested in Masovia, Lesser Poland) witness (someone called to give evidence in a court)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 6:

     Tesz gdyby vrzadnik, gen rzeczon wozny, gynako rothą przysągy mowyl swyathkom (testibus), nyszly gest skazano

     [Też gdyby urzędnik, jen rzeczon woźny, jinako rotę przysięgi mowił świadkom (testibus), niżli jest skazano]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 18:

     Bo wstali sø przeciwo mne swatcowe krziwi (testes iniqui)

     [Bo wstali są przeciwo mnie świadkowie krzywi (testes iniqui)]

2. (attested in Lesser Poland) witness (one who has knowledge of something and can report on it)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 240:

     Wschakoschczye vy svyatczy mnye (mihi testimonium perhibetis Jo 3, 28)

     [Wszakoście wy świadcy mnie (mihi testimonium perhibetis Jo 3, 28)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 88, 36:

     Stolecz iego iaco sluncze..., a swadek (testis) w nebesech werni

     [Stolec jego jako słuńce..., a świadek (testis) w niebiesiech wierny]

3. (attested in Greater Poland) mistranslation of Latin arbiter
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[4], [5], [6]}, Lubin, page 107:

     Arbitros iednacze aut swyatky

     [Arbitros jednacze aut świadki]

Derived terms

adjectives

• świadeczny

 

nouns

• świadectwie
• świadectwo
• świadeczne
• świadecznik

 

verbs

• świadczać impf, świadczyć impf

 

Related terms

adjectives

• świadczony
• świadomy

 

nouns

• świadczenie
• świadomia
• świadomie
• świadomość

 

verbs

• świadać impf
• świadomo impf

 

Descendants

• Polish: świadek
• Silesian: świadek

References

• Boryś, Wiesław (2005) “świadek”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “świadek”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “świadek”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish świadek.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈɕfjadɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈɕfjadɛk/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -adɛk
• Syllabification: świa‧dek

Noun

świadek m pers (female equivalent świadkowa)

1. witness (One who sees or has personal knowledge of something and may report on it)
2. (law) witness (someone called to give evidence in a court)
3. (law) witness (someone who can witness the signing of a document)
4. (obsolete, geography, geology) residual detached elevation of land, part of an originally uniform upland
5. (obsolete) witness (something that serves as evidence; a sign or token)
6. (obsolete, engineering) mound left intact when collecting soil in excavations, planting, deepening ponds, etc., in order to measure the volume of the selected soil

Declension

Declension of świadek

	singular	plural
nominative	świadek	świadkowie/świadki (deprecative)
genitive	świadka	świadków
dative	świadkowi	świadkom
accusative	świadka	świadków
instrumental	świadkiem	świadkami
locative	świadku	świadkach
vocative	świadku	świadkowie

Derived terms

adverbs

• bez świadków

 

interjections

• Bóg mi świadkiem

 

nouns

• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy
• fałszywy świadek
• niemy świadek
• świadectwo
• świadek incognito
• świadek Jehowy
• świadek koronny

 

verbs

• świadczyć impf

 

verbs

• braćna świadka impf

 

Further reading

• świadek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• świadek in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “świadek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŚWIADEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.12.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “świadek”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “świadek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “świadek”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 766

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish świadek.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɕfjadɛk/
• Rhymes: -adɛk
• Syllabification: świa‧dek

Noun

świadek m pers

1. witness

Derived terms

nouns

• świadectwo

 

verbs

• świadczyć impf

 

Further reading

• świadek in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “świadek”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 142