światło

See also: swiatło

Belarusian

Noun

światło n inan (genitive światła, uncountable)

1. obsolete Łacinka spelling of святло́ (svjatló): light
   • 1934 [1427], Thomas à Kempis, translated by Dr. Stanisłaŭ Hrynkiewič, Śledam za Chrystusam, Lwoŭ—Wilnia: Wydańnie „Chryścijanskaj Dumki“, translation of De imitatione Christi (in Latin), page 262; English translation from Of the Imitation of Christ, London: James Finch & Co., 1901, page 261:

     Zamkniony ŭ wiaźnicy cieła majho, pryznajusia, što dźwie rečy patrebnyja mnie: strawa i światło.

     [original: In carcere corporis hujus detentus egere duobus fateor, cibo scilicet, et lumine.]

     Whilst I am detained in the prison of this body, I acknowledge myself to stand in need of two things, namely, food and light.

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Old Polish

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɕfjatɫɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɕfjatɫɔ/

Etymology 1

Inherited from Proto-Slavic *světьlo. First attested in the 15th century.

Noun

światło n

1. light (illumination)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 1, 3:

     Y rzekl bog: Bødz szwyatlo (fiat lux)

     [I rzekł Bog: "Bądź światło (fiat lux)]

2. (figuratively, attested in Lesser Poland) light (spiritual enlightenment)
   • 1456, Kanon mszy św., Canon missae., volume VI, Sandomierz, page 26:

     Thim wszem..., panye, ... myasto ochlodzenya, swyathlą y pokoy[o]w (locum refrigerii, lucis et pacis), aby... vszyczyl, proszimi

     [Tym wszem..., Panie, ... miasto ochłodzenia, światła i pokoj[o]u (locum refrigerii, lucis et pacis), aby... użyczył, prosimy]

3. truth

   Synonym: prawda

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 239:

     Wschelky, ktory zlye czyny, svyatlosczy nyenazry any przydzye kv svyathlv (ad lucem Jo 3, 20)..., alye ktory czyny pravdą, ydzye kv svyatlv (venit ad lucem Jo 3, 21), aby yego vczynky byly yavny

     [Wszelki, ktory źle czyni, światłości nienaźry ani przydzie ku światłu (ad lucem Jo 3, 20)..., ale ktory czyni prawdę, idzie ku światłu (venit ad lucem Jo 3, 21), aby jego uczynki były jawny]

4. source of truth
   • 1930 [c. 1455], “Is”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 49, 6:

     Dalem cyø w szwyatlo poganom (dedi te in lucem gentium), abi bil zbawyenye me asz do kraia swyata

     [Dałem cię w światło poganom (dedi te in lucem gentium), aby był zbawienie me aż do kraja świata]

5. light (source of illumination)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 1, 16:

     Uczynyl bog dwye szwyeczi wyeliczi: szwyatlo wyøczsze (fecitque deus duo luminaria magna: luminare maius) aby dnyu szwyeczylo, a szwyatlo mnyeysze (luminare minus), abi noczi szwyeczylo

     [Uczynił Bog dwie świecy wielicy: światło więcsze (fecitque Deus duo luminaria magna: luminare maius) aby dniu świeciło, a światło mniejsze (luminare minus), aby nocy świeciło]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 15, 17:

     Gdisz bilo slunce za gorø zaslo y vczyny szyø mrokowa czma, a blask syø zyawy, a szwyatle (pro szwyatlo) ognyowe (clibanus fumans et lampas ignis)

     [Gdyż było słuńce za gorę zaszło i uczyni się mrokowa ćma, a blask się zjawi, a światło ogniowe (clibanus fumans et lampas ignis)]

6. (attested in Lesser Poland) daylight
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 62, 1:

     Bosze, bosze moy, k tobe za swatla czuiø (de luce vigilo)

     [Boże, Boże moj, k tobie za światła czuję (de luce vigilo)]

Related terms

adjectives

• światłogniady
• światłosiwy
• światły

 

adverbs

• świetle

 

nouns

• światłoć
• światłość
• świetlnica

 

verbs

• świetlić impf

 

Descendants

• Polish: światło (noun)
• Silesian: światło

Etymology 2

From światły +‎ -o. First attested in the fifteenth century.

Adverb

światło

1. bright (giving a lot of light)
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 19, 16:

     Iusz przyszedl bil trzeczy dzen, a rano szwyatlo bilo (inclaruerat)

     [Już przyszedł był trzeci dzień, a rano światło było (inclaruerat)]

Descendants

• Polish: światło (adverb)

References

• Boryś, Wiesław (2005) “światło”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “światło”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “światło”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɕfjat.wɔ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈɕfjat.ɫɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -atwɔ
• Syllabification: świat‧ło

Etymology 1

Inherited from Old Polish światło (noun).

Noun

światło n (diminutive światełko, related adjective świetlny)

1. light (illumination)

   Synonyms: jasność, światłość

   Antonym: ciemność

2. light (source of illumination)

   Zgaś światło! ― Turn off the light!

3. light, daylight (level of illumination appropriate for a particular time of day or year)

   Synonym: światłość

4. (colloquial) power, current (electric flow)

   Synonyms: elektryczność, elektryka, energia, prąd

5. clearance, interstitial space (area between walls)
6. (anatomy) lumen (cavity or channel within a tube or tubular organ)
7. (typography) spacing (space between lines or words in the text)
8. (photography) light (place in a photograph or painting that is distinguished by a lighter color)
9. (in the plural, informal) traffic lights (street intersection with traffic lights)
10. (obsolete, rail transportation) gap (space between ties or rails)

Declension

Declension of światło

	singular	plural
nominative	światło	światła
genitive	światła	świateł
dative	światłu	światłom
accusative	światło	światła
instrumental	światłem	światłami
locative	świetle	światłach
vocative	światło	światła

Derived terms

adjectives

• światłoczuły
• światłoodporny
• świetlany
• świetlisty

 

adverbs

• w pełnym świetle
• z prędkością światła

 

nouns

• długie światło
• prędkość światła
• światło mijania
• światło postojowe
• światło pozycyjne
• światłolecznictwo
• światłomierz
• światłowód
• światłowstręt
• świetlica
• świetlik
• świetlówka
• zielone światło

 

prepositions

• w świetle

 

verbs

• świetlić impf

 

verbs

• postawić w świetle pf, stawiać w świetle impf
• rzucić światło pf, rzucać światło impf
• świecić światłem odbitym impf
• wyciągnąć na światło dzienne pf, wyciągać na światło dzienne impf

 

Related terms

nouns

• światełeczko

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), światło is one of the most used words in Polish, appearing 49 times in scientific texts, 9 times in news, 10 times in essays, 56 times in fiction, and 35 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 139 times, making it the 365th most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

Inherited from Old Polish światło (adverb). By surface analysis, światły +‎ -o. Compare Slovincian swjatlô.

Adverb

światło (not comparable)

1. (obsolete) clear, understandably

   Synonyms: jasno, zrozumiale

Further reading

• światło in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• światła in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• światło in Polish dictionaries at PWN
• światło in PWN's encyclopedia
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. światło”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. światło”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŚWIATŁO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.12.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “światło”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “światło”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “światło”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 769
• światło in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish światło.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɕfjatwɔ/
• Rhymes: -atwɔ
• Syllabification: świat‧ło

Noun

światło n

1. light

Further reading

• światło in silling.org