шырыны

Udmurt

Etymology

From Proto-Permic *šu̇rni, from Proto-Uralic *šure-. Cognates include Hungarian irt.

Permic cognates include Komi-Zyrian шырны (šyrny) and Komi-Permyak шырны (šyrny).

Pronunciation

• IPA^(key): [ʃɯ̈rɯ̈ˈnɯ̈]
• Rhymes: -ɯ̈
• Hyphenation: шы‧ры‧ны

Verb

шырыны • (šyryny)

1. to unstitch, to tear at the seams
2. to cut, to cut up, to clip
3. to hem, to sew on

Conjugation

Non-finite conjugation of шырыны — first conjugation (see the appendix)

			Affirmative	Caritive
Infinitive			шырыны (šyryny)	–
Gerund	Past participle	Instrumental1	шыремен (šyremen)	шыремтэен (šyremtejen)
		Elative	шыремысь (šyremyś)	шыремтэысь (šyremteyś)
	Basic		шырса (šyrsa)	шыртэк (šyrtek)
	Temporal		шырку (šyrku)	–
	Fourth		шыртозь (šyrtoź)	–
Participles	Present		шырись (šyriś)	шырисьтэм (šyriśtem)
	Past		шырем (šyrem)	шыремтэ (šyremte)
	Future		шыроно (šyrono)	шыронтэм (šyrontem)
Deverbal			шырон (šyron)	–
1Instrumental past participle gerund are preferred in literary Udmurt.

Finite conjugation of шырыны — first conjugation (see the appendix)

Person			Singular			Plural
			1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Positive	Present		шырисько (šyriśko)	шыриськод (šyriśkod)	шыре (šyre)	шыриськомы (šyriśkomy)	шыриськоды (šyriśkody)	шыро (šyro)
	Future		шыро (šyro)	шырод (šyrod)	шыроз (šyroz)	шыромы (šyromy)	шыроды (šyrody)	шырозы (šyrozy)
	Past	Preterite I	шыре (šyre)	шыред (šyred)	шырез (šyrez)	шырем (šyrem), шыремы (šyremy)	шыреды (šyredy)	шырезы (šyrezy)
		Preterite II	шыриськем (šyriśkem)	шыремэд (šyremed)	шырем (šyrem)	шыриськеммы (šyriśkemmy)	шыриллямды (šyrilľamdy)	шыриллям (šyrilľam), шыриллямзы (šyrilľamzy)
	Conditional		шырсал (šyrsal)	шырсалыд (šyrsalyd)	шырсал (šyrsal), шырсалыз (šyrsalyz)	шырсалмы (šyrsalmy)	шырсалды (šyrsaldy)	шырсалзы (šyrsalzy)
	Imperative		–	шыр (šyr)	–	–	шыре (šyre), шырелэ (šyrele)	–
	Auxiliary	Pluperfect I	preterite I of шырыны + вал (val)
		Pluperfect II	third person singular preterite II of шырыны + possessive suffixes + вал (val), or preterite II of шырыны + вылэм (vylem)
		Durative preterite	present of шырыны + вал (val)/вылэм (vylem)
		Frequentative preterite	future of шырыны + вал (val)/вылэм (vylem)
Negative	Present		уг шыриськы	уд шыриськы	уг шыры	ум шыриськэ	уд шыриськэ	уг шыро
	Future		уг шыр, шыры	уд шыр, шыры	уз шыр, шыры	ум шыре	уд шыре	уз шыре
	Past	Preterite I	ӧй шыры	ӧд шыры	ӧз шыры	ӧм шыре	ӧд шыре	ӧз шыре
		Preterite II	шыриськымтэе (šyriśkymteje)	шырымтэед (šyrymtejed)	шырымтэ (šyrymte)	шыриськымтэмы (šyriśkymtemy)	шыриллямтэды (šyrilľamtedy)	шыреллямтэ (šyrelľamte)
			ӧвӧл шыре (šyre)	ӧвӧл шыред (šyred)	ӧвӧл шырез (šyrez)	ӧвӧл шырем (šyrem), шыремы (šyremy)	ӧвӧл шыреды (šyredy)	ӧвӧл шырезы (šyrezy)
	Conditional		ӧй (öj) + positive conditional of шырыны
	Imperative		эн (en) + positive imperative of шырыны
	Auxiliary	Pluperfect I	negative preterite I of шырыны + вал (val)
		Pluperfect II	third person positive singular preterite II of шырыны + -мтэ- (-mte-) + possessive suffixes + вал (val), or positive preterite II of шырыны + -мтэ- (-mte-) + вылэм (vylem)
		Durative preterite	уг/уд/уг/ум/уд/уг + positive durative preterite of шырыны
		Frequentative preterite	уг/уд/уг/ум/уд/уг + positive frequentative preterite of шырыны

References

• L. E. Kirillova, L. L. Karpova, editors (2008), “шырыны”, in Удмурт-ӟуч кыллюкам, Izhevsk: Удмуртский институт истории, языка и литературы УрО РАН, →ISBN, page 789
• Yrjö Wichmann, Toivo Emil Uotila (1987) Mikko Korhonen, editor, Wotjakischer Wortschatz (Lexica Societatis Fenno-Ugricae; Volume 21) (overall work in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen Seura, →ISBN, →ISSN, page 247