խայթ
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian խայթ (xaytʻ); see it for more.
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): /χɑjtʰ/ [χɑjtʰ] invalid IPA characters (//[])
- (Western Armenian, standard) IPA(key): /χɑjt/ [χɑjtʰ] invalid IPA characters (//[])
Noun edit
խայթ • (xaytʻ)
- bite
- sting
- մեղվի խայթ ― meġvi xaytʻ ― sting of a bee
- (figuratively) pang, sting
- խղճի խայթ ― xġči xaytʻ ― sting of conscience
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խայթ (xaytʻ) | խայթեր (xaytʻer) | ||
| dative | խայթի (xaytʻi) | խայթերի (xaytʻeri) | ||
| ablative | խայթից (xaytʻicʻ) | խայթերից (xaytʻericʻ) | ||
| instrumental | խայթով (xaytʻov) | խայթերով (xaytʻerov) | ||
| locative | խայթում (xaytʻum) | խայթերում (xaytʻerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խայթը/խայթն (xaytʻə/xaytʻn) | խայթերը/խայթերն (xaytʻerə/xaytʻern) | ||
| dative | խայթին (xaytʻin) | խայթերին (xaytʻerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խայթս (xaytʻs) | խայթերս (xaytʻers) | ||
| dative | խայթիս (xaytʻis) | խայթերիս (xaytʻeris) | ||
| ablative | խայթիցս (xaytʻicʻs) | խայթերիցս (xaytʻericʻs) | ||
| instrumental | խայթովս (xaytʻovs) | խայթերովս (xaytʻerovs) | ||
| locative | խայթումս (xaytʻums) | խայթերումս (xaytʻerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խայթդ (xaytʻd) | խայթերդ (xaytʻerd) | ||
| dative | խայթիդ (xaytʻid) | խայթերիդ (xaytʻerid) | ||
| ablative | խայթիցդ (xaytʻicʻd) | խայթերիցդ (xaytʻericʻd) | ||
| instrumental | խայթովդ (xaytʻovd) | խայթերովդ (xaytʻerovd) | ||
| locative | խայթումդ (xaytʻumd) | խայթերումդ (xaytʻerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
From Proto-Indo-European *kh₂eyd-t-, from *kh₂eyd- (“cut, hew”).
Noun edit
խայթ • (xaytʻ)
- sting, bite
- խայթք մտաց, խղճի ― xaytʻkʻ mtacʻ, xłči ― remorse, stings of conscience, compunction
- spur, goad, prickle
- (figuratively) incentive
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խայթ (xaytʻ) | խայթք (xaytʻkʻ) | |
| genitive | խայթի (xaytʻi) | խայթաց (xaytʻacʻ) | |
| dative | խայթի (xaytʻi) | խայթաց (xaytʻacʻ) | |
| accusative | խայթ (xaytʻ) | խայթս (xaytʻs) | |
| ablative | խայթէ (xaytʻē) | խայթաց (xaytʻacʻ) | |
| instrumental | խայթաւ (xaytʻaw) | խայթաւք = խայթօք (xaytʻawkʻ = xaytʻōkʻ) | |
| locative | խայթի (xaytʻi) | խայթս (xaytʻs) |
Derived terms edit
- խայթահար (xaytʻahar)
- խայթահարեմ (xaytʻaharem)
- խայթեմ (xaytʻem)
- խայթիչ (xaytʻičʻ)
- խայթողական (xaytʻołakan)
- խայթողութիւն (xaytʻołutʻiwn)
- խայթոց (xaytʻocʻ)
- խայթոցաւոր (xaytʻocʻawor)
- խայթուած (xaytʻuac)
- խայթումն (xaytʻumn)
- կարճախայթոց (karčaxaytʻocʻ)
- չարախայթոց (čʻaraxaytʻocʻ)
Descendants edit
- Armenian: խայթ (xaytʻ)
References edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խայթ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խայթ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խայթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 324