շտկել
Armenian
editAlternative forms
editEtymology
editFrom Middle Armenian *շիտակել (*šitakel), from շիտակ (šitak).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /ʃətˈkel/, [ʃətkél]
- (Western Armenian) IPA(key): /ʃədˈɡel/, [ʃədɡél]
Verb
editշտկել • (štkel)
- to straighten, to put in order, to arrange
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 46:[1]
- շիտակել․ տռիցարէ
- šitakel; tṙicʻarē
- շիտակել (šitakel) = drizzare
- շիտակել․ տռիցարէ
- to correct, to rectify, to remedy
- to turn right side out (with the outer side on the outside)
Inflection
edit-el conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | շտկել (štkel) | imperfective converb | շտկում (štkum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | շտկվել (štkvel) | simultaneous converb | շտկելիս (štkelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | շտկել (štkel) | ||||
| aorist stem | շտկ- (štk-) | future converb I | շտկելու (štkelu) | ||||
| resultative participle | շտկած (štkac) | future converb II | շտկելիք (štkelikʻ) | ||||
| subject participle | շտկող (štkoġ) | connegative converb | շտկի (štki) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | շտկում եմ (štkum em) | շտկում ես (štkum es) | շտկում է (štkum ē) | շտկում ենք (štkum enkʻ) | շտկում եք (štkum ekʻ) | շտկում են (štkum en) | |
| past imperfective | շտկում էի (štkum ēi) | շտկում էիր (štkum ēir) | շտկում էր (štkum ēr) | շտկում էինք (štkum ēinkʻ) | շտկում էիք (štkum ēikʻ) | շտկում էին (štkum ēin) | |
| future | շտկելու եմ (štkelu em) | շտկելու ես (štkelu es) | շտկելու է (štkelu ē) | շտկելու ենք (štkelu enkʻ) | շտկելու եք (štkelu ekʻ) | շտկելու են (štkelu en) | |
| past future | շտկելու էի (štkelu ēi) | շտկելու էիր (štkelu ēir) | շտկելու էր (štkelu ēr) | շտկելու էինք (štkelu ēinkʻ) | շտկելու էիք (štkelu ēikʻ) | շտկելու էին (štkelu ēin) | |
| present perfect | շտկել եմ (štkel em) | շտկել ես (štkel es) | շտկել է (štkel ē) | շտկել ենք (štkel enkʻ) | շտկել եք (štkel ekʻ) | շտկել են (štkel en) | |
| pluperfect | շտկել էի (štkel ēi) | շտկել էիր (štkel ēir) | շտկել էր (štkel ēr) | շտկել էինք (štkel ēinkʻ) | շտկել էիք (štkel ēikʻ) | շտկել էին (štkel ēin) | |
| aorist (past perfective) | շտկեցի, շտկի* (štkecʻi, štki*) | շտկեցիր, շտկիր* (štkecʻir, štkir*) | շտկեց (štkecʻ) | շտկեցինք, շտկինք* (štkecʻinkʻ, štkinkʻ*) | շտկեցիք, շտկիք* (štkecʻikʻ, štkikʻ*) | շտկեցին, շտկին* (štkecʻin, štkin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | շտկեմ (štkem) | շտկես (štkes) | շտկի (štki) | շտկենք (štkenkʻ) | շտկեք (štkekʻ) | շտկեն (štken) | |
| past | շտկեի (štkei) | շտկեիր (štkeir) | շտկեր (štker) | շտկեինք (štkeinkʻ) | շտկեիք (štkeikʻ) | շտկեին (štkein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կշտկեմ (kštkem) | կշտկես (kštkes) | կշտկի (kštki) | կշտկենք (kštkenkʻ) | կշտկեք (kštkekʻ) | կշտկեն (kštken) | |
| past | կշտկեի (kštkei) | կշտկեիր (kštkeir) | կշտկեր (kštker) | կշտկեինք (kštkeinkʻ) | կշտկեիք (kštkeikʻ) | կշտկեին (kštkein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | շտկի՛ր, շտկի՛* (štkír, štkí*) | — | — | շտկե՛ք, շտկեցե՛ք** (štkékʻ, štkecʻékʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
-el negative conjugation (Eastern Armenian)
| infinitive | չշտկել (čʻštkel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չշտկած (čʻštkac) | ||||||
| subject participle | չշտկող (čʻštkoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ շտկում (čʻem štkum) | չես շտկում (čʻes štkum) | չի շտկում (čʻi štkum) | չենք շտկում (čʻenkʻ štkum) | չեք շտկում (čʻekʻ štkum) | չեն շտկում (čʻen štkum) | |
| past imperfective | չէի շտկում (čʻēi štkum) | չէիր շտկում (čʻēir štkum) | չէր շտկում (čʻēr štkum) | չէինք շտկում (čʻēinkʻ štkum) | չէիք շտկում (čʻēikʻ štkum) | չէին շտկում (čʻēin štkum) | |
| future | չեմ շտկելու (čʻem štkelu) | չես շտկելու (čʻes štkelu) | չի շտկելու (čʻi štkelu) | չենք շտկելու (čʻenkʻ štkelu) | չեք շտկելու (čʻekʻ štkelu) | չեն շտկելու (čʻen štkelu) | |
| past future | չէի շտկելու (čʻēi štkelu) | չէիր շտկելու (čʻēir štkelu) | չէր շտկելու (čʻēr štkelu) | չէինք շտկելու (čʻēinkʻ štkelu) | չէիք շտկելու (čʻēikʻ štkelu) | չէին շտկելու (čʻēin štkelu) | |
| present perfect | չեմ շտկել (čʻem štkel) | չես շտկել (čʻes štkel) | չի շտկել (čʻi štkel) | չենք շտկել (čʻenkʻ štkel) | չեք շտկել (čʻekʻ štkel) | չեն շտկել (čʻen štkel) | |
| pluperfect | չէի շտկել (čʻēi štkel) | չէիր շտկել (čʻēir štkel) | չէր շտկել (čʻēr štkel) | չէինք շտկել (čʻēinkʻ štkel) | չէիք շտկել (čʻēikʻ štkel) | չէին շտկել (čʻēin štkel) | |
| aorist (past perfective) | չշտկեցի, չշտկի* (čʻštkecʻi, čʻštki*) | չշտկեցիր, չշտկիր* (čʻštkecʻir, čʻštkir*) | չշտկեց (čʻštkecʻ) | չշտկեցինք, չշտկինք* (čʻštkecʻinkʻ, čʻštkinkʻ*) | չշտկեցիք, չշտկիք* (čʻštkecʻikʻ, čʻštkikʻ*) | չշտկեցին, չշտկին* (čʻštkecʻin, čʻštkin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չշտկեմ (čʻštkem) | չշտկես (čʻštkes) | չշտկի (čʻštki) | չշտկենք (čʻštkenkʻ) | չշտկեք (čʻštkekʻ) | չշտկեն (čʻštken) | |
| past | չշտկեի (čʻštkei) | չշտկեիր (čʻštkeir) | չշտկեր (čʻštker) | չշտկեինք (čʻštkeinkʻ) | չշտկեիք (čʻštkeikʻ) | չշտկեին (čʻštkein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ շտկի (čʻem štki) | չես շտկի (čʻes štki) | չի շտկի (čʻi štki) | չենք շտկի (čʻenkʻ štki) | չեք շտկի (čʻekʻ štki) | չեն շտկի (čʻen štki) | |
| past | չէի շտկի (čʻēi štki) | չէիր շտկի (čʻēir štki) | չէր շտկի (čʻēr štki) | չէինք շտկի (čʻēinkʻ štki) | չէիք շտկի (čʻēikʻ štki) | չէին շտկի (čʻēin štki) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ շտկիր, մի՛ շտկի* (mí štkir, mí štki*) | — | — | մի՛ շտկեք, մի՛ շտկեցեք** (mí štkekʻ, mí štkecʻekʻ**) | — | ||
| *colloquial **dated | |||||||
declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | շտկել (štkel) | |||
| dative | շտկելու (štkelu) | |||
| ablative | շտկելուց (štkelucʻ) | |||
| instrumental | շտկելով (štkelov) | |||
| locative | շտկելում (štkelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | շտկելը/շտկելն (štkelə/štkeln) | |||
| dative | շտկելուն (štkelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | շտկելս (štkels) | |||
| dative | շտկելուս (štkelus) | |||
| ablative | շտկելուցս (štkelucʻs) | |||
| instrumental | շտկելովս (štkelovs) | |||
| locative | շտկելումս (štkelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | շտկելդ (štkeld) | |||
| dative | շտկելուդ (štkelud) | |||
| ablative | շտկելուցդ (štkelucʻd) | |||
| instrumental | շտկելովդ (štkelovd) | |||
| locative | շտկելումդ (štkelumd) | |||
Derived terms
edit- շտկում (štkum)
Related terms
edit- շիտակ (šitak)
References
edit- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 237
Further reading
edit- Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “շտկել”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages