آراستن

Persian

Etymology

From Middle Persian 𐭠𐭫𐭠𐭮𐭲𐭭𐭩 (ʾlʾstny /⁠ārāstan⁠/), prefixed form of Proto-Iranian *Hraz-, ultimately from Proto-Indo-European *h₃reǵ- (“to straighten”). Cognate with other Persian verbs پیراستن (pirâstan, “to embellish”) and افراختن (afrâxtan, “to hoist”), and distantly to Sanskrit राजति (rājati, “to direct”), Latin regō (“to rule; to steer”).

Pronunciation

• (Classical Persian) IPA^(key): [ʔɑː.ɾɑːs.ˈtan]

 

• (Dari, formal) IPA^(key): [ʔɑː.ɾɑːs.t̪ʰǽn]

• (Dari, formal) IPA^(key): [ʔɑː.ɾɑːs.t̪ʰǽn]
  • (Kabuli) IPA^(key): [ʔɑː.ɾɑːs.t̪ʰǽn]
  • (Hazaragi) IPA^(key): [ʔɔː.ɾɔːs.t̪ʰǽn]

• (Iran, formal) IPA^(key): [ʔɒː.ɹɒːs.t̪ʰǽn]

• (Tajik, formal) IPA^(key): [ʔɔ.ɾɔs.t̪ʰǽn]

Readings
Classical reading?	ārāstan
Dari reading?	ārāstan
Iranian reading?	ârâstan
Tajik reading?	orostan

• Audio (Iran):

  (file)

Verb

Dari	آراستن
Iranian Persian
Tajik	оростан

آراستن • (ârâstan) (present stem آرا (ârâ))

1. to arrange; to array
   • 1258, Shaykh Muṣliḥ-ud-Dīn Saʿdī of Shiraz, translated by Wheeler M. Thackston, The Gulistan (Rose Garden) of Sa’di: Bilingual English and Persian Edition with Vocabulary, Bethesda, MD: Ibex Publishers, published 2008, →ISBN, page 61:

     مُدَّتی مُلْک رَانْد تَا بَعْضیِ اُمْرَایِ دَوْلَت گَرْدَن اَز طَاعَت او بِپیچَانِیدَنْد و مُلُوک اَز هَر طَرَف بَمُنَازَعَت بَرْخَاسْتَنْد و بَمُقَاوَمَت لَشْکَر آرَاسْتَنْد.

     muddatē mulk rānd tā ba'zy-i umrā-yi dawlat gardan az tā'at ō bipēčānīdand u mulūk az har taraf bamunāza'at barxāstand u bamuqāwamat laškar ārāstand.

     He ruled the kingdom for a time until some princes rebelled against his authority, throwing the lords of all regions into strife with one another as they arranged their armies in opposition.

     (Classical Persian romanization)

2. to decorate; to adorn
   • c. 1390, Shams-ud-Dīn Muḥammad Ḥāfiẓ, “Ghazal 311”, in The Divān of Hafez:

     عَاشِق و رِنْد و نَظَرْبَازَم و می‌گویَم فَاش
     تَا بِدَانِی کِه بَه چَنْدِین هُنَر آرَاسْتَه‌اَم

     āšiq u rind u nazarbāzam u mē-gōyam fāš
     tā bidānī ki ba čandīn hunar ārāsta-am

     I am lover and rogue and player-with-glances, and I say so out loud
     So that you might know with how many skills I am graced.

     (Classical Persian romanization)

Conjugation

Conjugation of آراستن

Note: Hover mouse over Arabic for Latin-alphabet transliterations.
Infinitive			آراستن
Past Stem			آراست
Present Stem			آرا
Past Participle			آراسته
Present Participle			آراینده
		Singular			Plural
		1st Person	2nd Person	3rd Person	1st Person	2nd Person	3rd Person
		من	تو	او / وی / آن	ما	شما	ایشان / آنان / آنها
Indicative Mood	Past	آراستم	آراستی	آراست	آراستیم	آراستید	آراستند
	Durative Past	می‌آراستم	می‌آراستی	می‌آراست	می‌آراستیم	می‌آراستید	می‌آراستند
	Perfect	آراسته‌ام	آراسته‌اﯼ	آراسته‌است	آراسته‌ایم	آراسته‌اید	آراسته‌اند
	Durative Perfect	می‌آراسته‌ام	می‌آراسته‌اﯼ	می‌آراسته‌است	می‌آراسته‌ایم	می‌آراسته‌اید	می‌آراسته‌اند
	Pluperfect	آراسته بودم	آراسته بودی	آراسته بود	آراسته بودیم	آراسته بودید	آراسته بودند
	Durative Pluperfect	می‌آراسته بودم	می‌آراسته بودی	می‌آراسته بود	می‌آراسته بودیم	می‌آراسته بودید	می‌آراسته بودند
	Future	خواهم آراست	خواهی آراست	خواهد آراست	خواهیم آراست	خواهید آراست	خواهند آراست
	Aorist	آرایم	آرایی	آراید	آراییم	آرایید	آرایند
	Present	می‌آرایم	می‌آرایی	می‌آراید	می‌آراییم	می‌آرایید	می‌آرایند
	Present Progressive	دارم می‌آرایم	داری می‌آرایی	دارد می‌آراید	داریم می‌آراییم	دارید می‌آرایید	دارند می‌آرایند
	Preterite Progressive	داشتم می‌آراستم	داشتی می‌آراستی	داشت می‌آراست	داشتیم می‌آراستیم	داشتید می‌آراستید	داشتند می‌آراستند
Subjunctive Mood	Present	بیارایم	بیارایی	بیاراید	بیاراییم	بیارایید	بیارایند
	Past	آراسته باشم	آراسته باشی	آراسته باشد	آراسته باشیم	آراسته باشید	آراسته باشند
	Durative Past	می‌آراسته باشم	می‌آراسته باشی	می‌آراسته باشد	می‌آراسته باشیم	می‌آراسته باشید	می‌آراسته باشند
	Pluperfect	آراسته بوﺩه باشم	آراسته بوﺩه باشی	آراسته بوﺩه باشد	آراسته بوﺩه باشیم	آراسته بوﺩه باشید	آراسته بوﺩه باشند
	Durative Pluperfect	می‌آراسته بوﺩه باشم	می‌آراسته بوﺩه باشی	می‌آراسته بوﺩه باشد	می‌آراسته بوﺩه باشیم	می‌آراسته بوﺩه باشید	می‌آراسته بوﺩه باشند
Imperative Mood	Affirmative		بیارا		بیاراییم	بیارایید
	Negative		نیارا		نیاراییم	نیارایید
Optative Mood				آرایاد

Derived terms

• آرایش (ârâyeš)