قایش

See also: قايس and قايش

Ottoman Turkish

قایش

Etymology

Inherited from Proto-Turkic *k(i)adɨš (“leather belt”), a development of *k(i)adɨ- (“to sew together”). Cognate with Azerbaijani qayış, Bashkir ҡайыш (qayış), Kazakh қайыс (qaiys), Kyrgyz кайыш (kayış), Southern Altai кайыш (kayïš), Uzbek qayish and Yakut хатыс (qatıs).

Noun

قایش • (kayış) (definite accusative قایشی (kayışı), plural قایشلر (kayışlar))

1. strap, thong, a long, narrow, pliable strip or flap of leather, or the like

   Synonyms: تاصمه (tasma), سیر (seyr), عصام (ʼısam)

2. belt, a band that is used in a machine to help transfer motion or power

   Synonym: سیر (seyr)

3. (figuratively) pilfering, petty theft, a theft of property having a lower value

Derived terms

• آرابه قایشی (araba kayışı, “kind of leather strap”)
• اوموز قایشی (omuz kayışı, “shoulder-strap”)
• بربر قایشی (berber kayışı, “stropping strap”)
• دیز قایشی (diz kayışı, “gaiter strap”)
• شاب قایشی (şab kayışı, “very tough strap”)
• قایش بالغی (kayış balığı, “snake blenny”)
• قایش دلی (kayış dili, “slang language of thieves”)
• قایش قیران (kayış kıran, “restharrow”)
• قایش گبی (kayış gibi, “well-knit”)
• قایشجی (kayışcı, “belt maker”)
• قلج قایش (kılıc kayış, “swordbelt”)

Descendants

• Turkish: kayış
• → Albanian: kaish
• → Arabic: قَايِش (qāyiš)
• → Armenian: ղայիշ (ġayiš), խայիշ (xayiš), կայիշ (kayiš)
• → Aromanian: cãishe
• → Bulgarian: каи́ш (kaíš)
• → Laz: კაჲიში (ǩayişi)
• → Macedonian: каиш (kaiš)
• → Romanian: căiuș, caiuș
• → Serbo-Croatian: ка̀јиш, ка̀иш

Further reading

• Barbier de Meynard, Charles (1886) “قایش”, in Dictionnaire turc-français, volume II, Paris: E. Leroux, page 481
• Çağbayır, Yaşar (2007) “kayış1”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2495
• Hindoglu, Artin (1838) “قایش”, in Hazine-i lûgat ou dictionnaire abrégé turc-français‎^[1], Vienna: F. Beck, page 354b
• Kélékian, Diran (1911) “قایش”, in Dictionnaire turc-français‎^[2], Constantinople: Mihran, page 940
• Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Lorum”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum‎^[3], Vienna, column 973
• Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “قایش”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum‎^[4], Vienna, column 3605
• Nişanyan, Sevan (2002–) “kayış”, in Nişanyan Sözlük
• Redhouse, James W. (1890) “قایش”, in A Turkish and English Lexicon‎^[5], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1428