विभाग

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit विभाग (vibhāga)

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /ʋɪ.bʱɑːɡ/, [ʋɪ.bʱäːɡ]

Noun

विभाग • (vibhāg) m (Urdu spelling وِبھاگ)

1. department, bureau

   कृषि विभाग ― kŕṣi vibhāg ― Department of Agriculture

2. (Indian Classical Music) the divisions of a tala, a vibhag

   Synonym: अंग (aṅg) (in the context of Carnatic music)

Declension

Declension of विभाग (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	विभाग vibhāg	विभाग vibhāg
oblique	विभाग vibhāg	विभागों vibhāgõ
vocative	विभाग vibhāg	विभागो vibhāgo

Derived terms

• विभागीय (vibhāgīya)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৱিভাগ (Assamese script)
• ᬯᬶᬪᬵᬕ (Balinese script)
• বিভাগ (Bengali script)
• 𑰪𑰰𑰥𑰯𑰐 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑀺𑀪𑀸𑀕 (Brahmi script)
• ဝိဘာဂ (Burmese script)
• વિભાગ (Gujarati script)
• ਵਿਭਾਗ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑌿𑌭𑌾𑌗 (Grantha script)
• ꦮꦶꦨꦴꦒ (Javanese script)
• 𑂫𑂱𑂦𑂰𑂏 (Kaithi script)
• ವಿಭಾಗ (Kannada script)
• វិភាគ (Khmer script)
• ວິຠາຄ (Lao script)
• വിഭാഗ (Malayalam script)
• ᠸᡳᢨᠠ᠎᠊ᠠᡤᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘱𑘥𑘰𑘐 (Modi script)
• ᠸᠢᠪᠾᠠᢗᠺᠠ (Mongolian script)
• 𑧊𑧒𑧅𑧑𑦰 (Nandinagari script)
• 𑐰𑐶𑐨𑐵𑐐 (Newa script)
• ଵିଭାଗ (Odia script)
• ꢮꢶꢩꢵꢔ (Saurashtra script)
• 𑆮𑆴𑆨𑆳𑆓 (Sharada script)
• 𑖪𑖰𑖥𑖯𑖐 (Siddham script)
• විභාග (Sinhalese script)
• 𑩾𑩑𑩳𑩛𑩞 (Soyombo script)
• 𑚦𑚮𑚡𑚭𑚌 (Takri script)
• விப⁴ாக³ (Tamil script)
• విభాగ (Telugu script)
• วิภาค (Thai script)
• ཝི་བྷཱ་ག (Tibetan script)
• 𑒫𑒱𑒦𑒰𑒑 (Tirhuta script)
• 𑨭𑨁𑨡𑨊𑨍 (Zanabazar Square script)

Etymology

Compound of वि- (vi-) +‎ भाग (bhāga).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋi.bʱɑː.ɡɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ʋiˈbʱɑː.ɡɐ/

Noun

विभाग • (vibhāga) stem, m

1. disjunction

Declension

Masculine a-stem declension of विभाग (vibhāga)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विभागः vibhāgaḥ	विभागौ / विभागा¹ vibhāgau / vibhāgā¹	विभागाः / विभागासः¹ vibhāgāḥ / vibhāgāsaḥ¹
Vocative	विभाग vibhāga	विभागौ / विभागा¹ vibhāgau / vibhāgā¹	विभागाः / विभागासः¹ vibhāgāḥ / vibhāgāsaḥ¹
Accusative	विभागम् vibhāgam	विभागौ / विभागा¹ vibhāgau / vibhāgā¹	विभागान् vibhāgān
Instrumental	विभागेन vibhāgena	विभागाभ्याम् vibhāgābhyām	विभागैः / विभागेभिः¹ vibhāgaiḥ / vibhāgebhiḥ¹
Dative	विभागाय vibhāgāya	विभागाभ्याम् vibhāgābhyām	विभागेभ्यः vibhāgebhyaḥ
Ablative	विभागात् vibhāgāt	विभागाभ्याम् vibhāgābhyām	विभागेभ्यः vibhāgebhyaḥ
Genitive	विभागस्य vibhāgasya	विभागयोः vibhāgayoḥ	विभागानाम् vibhāgānām
Locative	विभागे vibhāge	विभागयोः vibhāgayoḥ	विभागेषु vibhāgeṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “विभाग”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 977, col-2.