Wiktionary

ἀναβαίνω

Ancient Greek edit

FWOTD – 26 December 2014

Alternative forms edit

Etymology edit

From ᾰ̓νᾰ- (ana-, “up”) +‎ βαίνω (baínō, “to go”).

Pronunciation edit

 

Verb edit

ᾰ̓νᾰβαίνω • (anabaínō)

  1. (transitive, intransitive) to go up, mount
    • 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 1.497:
      ἠερίη δ’ ἀνέβη μέγαν οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε
      ēeríē d’ anébē mégan ouranòn Oúlumpón te
      And at early morning she went up to great heaven and Olympus.
    • 800 BCE – 600 BCE, Homer, Odyssey 6.29:
      ἐκ γάρ τοι τούτων φάτις ἀνθρώπους ἀναβαίνει ἐσθλή
      ek gár toi toútōn phátis anthrṓpous anabaínei esthlḗ
      It is from things like these that good report goeth up among men.
    • 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 10.493:
      νεκροῖς ἀμβαίνοντες
      nekroîs ambaínontes
      as they trod over dead men
    • 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 1.131.2:
      οἳ δὲ νομίζουσι Διὶ μὲν ἐπὶ τὰ ὑψηλότατα τῶν ὀρέων ἀναβαίνοντες θυσίας ἔρδειν
      hoì dè nomízousi Diì mèn epì tà hupsēlótata tôn oréōn anabaínontes thusías érdein
      they customarily go up onto the highest parts of the mountains to make sacrifices
    1. (transitive, intransitive) to board a ship, embark
      • 800 BCE – 600 BCE, Homer, Odyssey 1.210:
        πρίν γε τὸν ἐς Τροίην ἀναβήμεναι
        prín ge tòn es Troíēn anabḗmenai
        before he embarked for the land of Troy
    2. (intransitive) to mount
      • 430 BCE – 354 BCE, Xenophon, Cyropaedia 4.1.7:
        ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον ἤλασε καὶ πρὸς Κυαξάρην ἐλθὼν
        anabàs epì tòn híppon ḗlase kaì pròs Kuaxárēn elthṑn
        he mounted his horse and rode away to Cyaxares
    3. (of rivers, intransitive) to rise
      • 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 2.13.1:
        εἰ μὴ ἐπ’ ἑκκαίδεκα […] πήχεας ἀναβῇ τὸ ἐλάχιστον ὁ ποταμός
        ei mḕ ep’ hekkaídeka […] pḗkheas anabêi tò elákhiston ho potamós
        if the river does not rise at least twenty six […] feet
    4. (intransitive) to shoot up (rise rapidly)
      • 430 BCE – 354 BCE, Xenophon, Oeconomicus 19.18:
        αὐτίκα ἄμπελος ἀναβαίνουσα μὲν ἐπὶ τὰ δένδρα
        autíka ámpelos anabaínousa mèn epì tà déndra
        For instance, the vine climbs the trees
    5. (Attic, intransitive, often with ἐπὶ τὸ βῆμα (epì tò bêma)) to mount the tribune, i.e. rise to speak
      • 330 BCE, Demosthenes, On the Crown 66:
        ἐκ παντὸς τοῦ χρόνου μέχρι τῆς ἡμέρας ἀφ’ ἧς αὐτὸς ἐπὶ τὸ βῆμ’ ἀνέβην
        ek pantòs toû khrónou mékhri tês hēméras aph’ hês autòs epì tò bêm’ anébēn
        from the dawn of history to the day when I first ascended the tribune
    6. (of animals, transitive, intransitive) to mount (i.e. to mate)
    7. (of age)
    8. (intransitive) to ascend to higher knowledge
    9. (transitive) to surpass
  2. (of events) to turn out
    • 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 7.10.2:
      καὶ ἢν μὲν τῇ σὺ λέγεις ἀναβαίνῃ βασιλέι τὰ πρήγματα
      kaì ḕn mèn têi sù légeis anabaínēi basiléi tà prḗgmata
      If the king's fortunes fare as you say
    • 430 BCE – 354 BCE, Xenophon, Constitution of the Athenians 2.17:
      καὶ ἂν μέν τι κακὸν ἀναβαίνῃ ἀπὸ ὧν ὁ δῆμος ἐβούλευσεν
      kaì àn mén ti kakòn anabaínēi apò hôn ho dêmos eboúleusen
      And if anything bad results from the people's plans
    1. (intransitive, with καρδία (kardía)) to enter into one's heart
      • 50 CE – 100 CE, The Gospel of Luke 24:38:
        καὶ διὰ τί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν;
        kaì dià tí dialogismoì anabaínousin en têi kardíāi humôn?
        "Why do doubts arise in your hearts?"
    2. (intransitive) to come to, pass to
      • 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 7.205.1:
        οὕτω δὴ ἐς Λεωνίδην ἀνέβαινε ἡ βασιληίη
        hoútō dḕ es Leōnídēn anébaine hē basilēíē
        The kingship therefore passed to Leonidas
  3. (intransitive) to go back

Inflection edit

   Present: ᾰ̓νᾰβαίνω, ᾰ̓νᾰβαίνομαι
number singular dual plural
first second third second third first second third
active indicative ᾰ̓νᾰβαίνω ᾰ̓νᾰβαίνεις ᾰ̓νᾰβαίνει ᾰ̓νᾰβαίνετον ᾰ̓νᾰβαίνετον ᾰ̓νᾰβαίνομεν ᾰ̓νᾰβαίνετε ᾰ̓νᾰβαίνουσῐ(ν)
subjunctive ᾰ̓νᾰβαίνω ᾰ̓νᾰβαίνῃς ᾰ̓νᾰβαίνῃ ᾰ̓νᾰβαίνητον ᾰ̓νᾰβαίνητον ᾰ̓νᾰβαίνωμεν ᾰ̓νᾰβαίνητε ᾰ̓νᾰβαίνωσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβαίνοιμῐ ᾰ̓νᾰβαίνοις ᾰ̓νᾰβαίνοι ᾰ̓νᾰβαίνοιτον ᾰ̓νᾰβαινοίτην ᾰ̓νᾰβαίνοιμεν ᾰ̓νᾰβαίνοιτε ᾰ̓νᾰβαίνοιεν
imperative   ᾰ̓νᾰ́βαινε ᾰ̓νᾰβαινέτω ᾰ̓νᾰβαίνετον ᾰ̓νᾰβαινέτων   ᾰ̓νᾰβαίνετε ᾰ̓νᾰβαινόντων
middle/
passive 		indicative ᾰ̓νᾰβαίνομαι ᾰ̓νᾰβαίνῃ,
ᾰ̓νᾰβαίνει 		ᾰ̓νᾰβαίνεται ᾰ̓νᾰβαίνεσθον ᾰ̓νᾰβαίνεσθον ᾰ̓νᾰβαινόμεθᾰ ᾰ̓νᾰβαίνεσθε ᾰ̓νᾰβαίνονται
subjunctive ᾰ̓νᾰβαίνωμαι ᾰ̓νᾰβαίνῃ ᾰ̓νᾰβαίνηται ᾰ̓νᾰβαίνησθον ᾰ̓νᾰβαίνησθον ᾰ̓νᾰβαινώμεθᾰ ᾰ̓νᾰβαίνησθε ᾰ̓νᾰβαίνωνται
optative ᾰ̓νᾰβαινοίμην ᾰ̓νᾰβαίνοιο ᾰ̓νᾰβαίνοιτο ᾰ̓νᾰβαίνοισθον ᾰ̓νᾰβαινοίσθην ᾰ̓νᾰβαινοίμεθᾰ ᾰ̓νᾰβαίνοισθε ᾰ̓νᾰβαίνοιντο
imperative   ᾰ̓νᾰβαίνου ᾰ̓νᾰβαινέσθω ᾰ̓νᾰβαίνεσθον ᾰ̓νᾰβαινέσθων   ᾰ̓νᾰβαίνεσθε ᾰ̓νᾰβαινέσθων
active middle/passive
infinitive ᾰ̓νᾰβαίνειν ᾰ̓νᾰβαίνεσθαι
participle m ᾰ̓νᾰβαίνων ᾰ̓νᾰβαινόμενος
f ᾰ̓νᾰβαίνουσᾰ ᾰ̓νᾰβαινομένη
n ᾰ̓νᾰβαῖνον ᾰ̓νᾰβαινόμενον
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Imperfect: ᾰ̓νέβαινον, ᾰ̓νεβαινόμην
number singular dual plural
first second third second third first second third
active indicative ᾰ̓νέβαινον ᾰ̓νέβαινες ᾰ̓νέβαινε(ν) ᾰ̓νεβαίνετον ᾰ̓νεβαινέτην ᾰ̓νεβαίνομεν ᾰ̓νεβαίνετε ᾰ̓νέβαινον
middle/
passive 		indicative ᾰ̓νεβαινόμην ᾰ̓νεβαίνου ᾰ̓νεβαίνετο ᾰ̓νεβαίνεσθον ᾰ̓νεβαινέσθην ᾰ̓νεβαινόμεθᾰ ᾰ̓νεβαίνεσθε ᾰ̓νεβαίνοντο
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Future: ᾰ̓νᾰβήσομαι
number singular dual plural
first second third second third first second third
middle indicative ᾰ̓νᾰβήσομαι ᾰ̓νᾰβήσῃ,
ᾰ̓νᾰβήσει 		ᾰ̓νᾰβήσεται ᾰ̓νᾰβήσεσθον ᾰ̓νᾰβήσεσθον ᾰ̓νᾰβησόμεθᾰ ᾰ̓νᾰβήσεσθε ᾰ̓νᾰβήσονται
optative ᾰ̓νᾰβησοίμην ᾰ̓νᾰβήσοιο ᾰ̓νᾰβήσοιτο ᾰ̓νᾰβήσοισθον ᾰ̓νᾰβησοίσθην ᾰ̓νᾰβησοίμεθᾰ ᾰ̓νᾰβήσοισθε ᾰ̓νᾰβήσοιντο
middle
infinitive ᾰ̓νᾰβήσεσθαι
participle m ᾰ̓νᾰβησόμενος
f ᾰ̓νᾰβησομένη
n ᾰ̓νᾰβησόμενον
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Aorist: ᾰ̓νέβην
number singular dual plural
first second third second third first second third
active indicative ᾰ̓νέβην ᾰ̓νέβης ᾰ̓νέβη ᾰ̓νέβητον ᾰ̓νεβήτην ᾰ̓νέβημεν ᾰ̓νέβητε ᾰ̓νέβησᾰν
subjunctive ᾰ̓νᾰβῶ ᾰ̓νᾰβῇς ᾰ̓νᾰβῇ ᾰ̓νᾰβῆτον ᾰ̓νᾰβῆτον ᾰ̓νᾰβῶμεν ᾰ̓νᾰβῆτε ᾰ̓νᾰβῶσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβαίην ᾰ̓νᾰβαίης ᾰ̓νᾰβαίη ᾰ̓νᾰβαῖτον,
ᾰ̓νᾰβαίητον 		ᾰ̓νᾰβαίτην,
ᾰ̓νᾰβαιήτην 		ᾰ̓νᾰβαῖμεν,
ᾰ̓νᾰβαίημεν 		ᾰ̓νᾰβαῖτε,
ᾰ̓νᾰβαίητε 		ᾰ̓νᾰβαῖεν,
ᾰ̓νᾰβαίησᾰν
imperative   ᾰ̓νᾰ́βηθῐ ᾰ̓νᾰβήτω ᾰ̓νᾰ́βητον ᾰ̓νᾰβήτων   ᾰ̓νᾰ́βητε ᾰ̓νᾰβᾰ́ντων
active
infinitive ᾰ̓νᾰβῆναι
participle m ᾰ̓νᾰβᾱ́ς
f ᾰ̓νᾰβᾶσᾰ
n ᾰ̓νᾰβᾰ́ν
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Aorist: ᾰ̓νεβᾰ́θην
number singular dual plural
first second third second third first second third
passive indicative ᾰ̓νεβᾰ́θην ᾰ̓νεβᾰ́θης ᾰ̓νεβᾰ́θη ᾰ̓νεβᾰ́θητον ᾰ̓νεβᾰθήτην ᾰ̓νεβᾰ́θημεν ᾰ̓νεβᾰ́θητε ᾰ̓νεβᾰ́θησᾰν
subjunctive ᾰ̓νᾰβᾰθῶ ᾰ̓νᾰβᾰθῇς ᾰ̓νᾰβᾰθῇ ᾰ̓νᾰβᾰθῆτον ᾰ̓νᾰβᾰθῆτον ᾰ̓νᾰβᾰθῶμεν ᾰ̓νᾰβᾰθῆτε ᾰ̓νᾰβᾰθῶσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβᾰθείην ᾰ̓νᾰβᾰθείης ᾰ̓νᾰβᾰθείη ᾰ̓νᾰβᾰθεῖτον,
ᾰ̓νᾰβᾰθείητον 		ᾰ̓νᾰβᾰθείτην,
ᾰ̓νᾰβᾰθειήτην 		ᾰ̓νᾰβᾰθεῖμεν,
ᾰ̓νᾰβᾰθείημεν 		ᾰ̓νᾰβᾰθεῖτε,
ᾰ̓νᾰβᾰθείητε 		ᾰ̓νᾰβᾰθεῖεν,
ᾰ̓νᾰβᾰθείησᾰν
imperative   ᾰ̓νᾰβᾰ́θητῐ ᾰ̓νᾰβᾰθήτω ᾰ̓νᾰβᾰ́θητον ᾰ̓νᾰβᾰθήτων   ᾰ̓νᾰβᾰ́θητε ᾰ̓νᾰβᾰθέντων
passive
infinitive ᾰ̓νᾰβᾰθῆναι
participle m ᾰ̓νᾰβᾰθείς
f ᾰ̓νᾰβᾰθεῖσᾰ
n ᾰ̓νᾰβᾰθέν
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Aorist: ᾰ̓νέβησᾰ, ᾰ̓νεβησᾰ́μην (active in causal sense)
number singular dual plural
first second third second third first second third
active indicative ᾰ̓νέβησᾰ ᾰ̓νέβησᾰς ᾰ̓νέβησε(ν) ᾰ̓νεβήσᾰτον ᾰ̓νεβησᾰ́την ᾰ̓νεβήσᾰμεν ᾰ̓νεβήσᾰτε ᾰ̓νέβησᾰν
subjunctive ᾰ̓νᾰβήσω ᾰ̓νᾰβήσῃς ᾰ̓νᾰβήσῃ ᾰ̓νᾰβήσητον ᾰ̓νᾰβήσητον ᾰ̓νᾰβήσωμεν ᾰ̓νᾰβήσητε ᾰ̓νᾰβήσωσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβήσαιμῐ ᾰ̓νᾰβήσειᾰς,
ᾰ̓νᾰβήσαις 		ᾰ̓νᾰβήσειε(ν),
ᾰ̓νᾰβήσαι 		ᾰ̓νᾰβήσαιτον ᾰ̓νᾰβησαίτην ᾰ̓νᾰβήσαιμεν ᾰ̓νᾰβήσαιτε ᾰ̓νᾰβήσειᾰν,
ᾰ̓νᾰβήσαιεν
imperative   ᾰ̓νᾰ́βησον ᾰ̓νᾰβησᾰ́τω ᾰ̓νᾰβήσᾰτον ᾰ̓νᾰβησᾰ́των   ᾰ̓νᾰβήσᾰτε ᾰ̓νᾰβησᾰ́ντων
middle indicative ᾰ̓νεβησᾰ́μην ᾰ̓νεβήσω ᾰ̓νεβήσᾰτο ᾰ̓νεβήσᾰσθον ᾰ̓νεβησᾰ́σθην ᾰ̓νεβησᾰ́μεθᾰ ᾰ̓νεβήσᾰσθε ᾰ̓νεβήσᾰντο
subjunctive ᾰ̓νᾰβήσωμαι ᾰ̓νᾰβήσῃ ᾰ̓νᾰβήσηται ᾰ̓νᾰβήσησθον ᾰ̓νᾰβήσησθον ᾰ̓νᾰβησώμεθᾰ ᾰ̓νᾰβήσησθε ᾰ̓νᾰβήσωνται
optative ᾰ̓νᾰβησαίμην ᾰ̓νᾰβήσαιο ᾰ̓νᾰβήσαιτο ᾰ̓νᾰβήσαισθον ᾰ̓νᾰβησαίσθην ᾰ̓νᾰβησαίμεθᾰ ᾰ̓νᾰβήσαισθε ᾰ̓νᾰβήσαιντο
imperative   ᾰ̓νᾰ́βησαι ᾰ̓νᾰβησᾰ́σθω ᾰ̓νᾰβήσᾰσθον ᾰ̓νᾰβησᾰ́σθων   ᾰ̓νᾰβήσᾰσθε ᾰ̓νᾰβησᾰ́σθων
active middle
infinitive ᾰ̓νᾰβῆσαι ᾰ̓νᾰβήσᾰσθαι
participle m ᾰ̓νᾰβήσᾱς ᾰ̓νᾰβησᾰ́μενος
f ᾰ̓νᾰβήσᾱσᾰ ᾰ̓νᾰβησᾰμένη
n ᾰ̓νᾰβῆσᾰν ᾰ̓νᾰβησᾰ́μενον
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.
   Perfect: ᾰ̓νᾰβέβηκᾰ, ᾰ̓νᾰβέβᾰμαι
number singular dual plural
first second third second third first second third
active indicative ᾰ̓νᾰβέβηκᾰ ᾰ̓νᾰβέβηκᾰς ᾰ̓νᾰβέβηκε(ν) ᾰ̓νᾰβεβήκᾰτον ᾰ̓νᾰβεβήκᾰτον ᾰ̓νᾰβεβήκᾰμεν ᾰ̓νᾰβεβήκᾰτε ᾰ̓νᾰβεβήκᾱσῐ(ν)
subjunctive ᾰ̓νᾰβεβήκω ᾰ̓νᾰβεβήκῃς ᾰ̓νᾰβεβήκῃ ᾰ̓νᾰβεβήκητον ᾰ̓νᾰβεβήκητον ᾰ̓νᾰβεβήκωμεν ᾰ̓νᾰβεβήκητε ᾰ̓νᾰβεβήκωσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβεβήκοιμῐ,
ᾰ̓νᾰβεβηκοίην 		ᾰ̓νᾰβεβήκοις,
ᾰ̓νᾰβεβηκοίης 		ᾰ̓νᾰβεβήκοι,
ᾰ̓νᾰβεβηκοίη 		ᾰ̓νᾰβεβήκοιτον ᾰ̓νᾰβεβηκοίτην ᾰ̓νᾰβεβήκοιμεν ᾰ̓νᾰβεβήκοιτε ᾰ̓νᾰβεβήκοιεν
imperative   ᾰ̓νᾰβέβηκε ᾰ̓νᾰβεβηκέτω ᾰ̓νᾰβεβήκετον ᾰ̓νᾰβεβηκέτων   ᾰ̓νᾰβεβήκετε ᾰ̓νᾰβεβηκόντων
middle/
passive 		indicative ᾰ̓νᾰβέβᾰμαι ᾰ̓νᾰβέβᾰσαι ᾰ̓νᾰβέβᾰται ᾰ̓νᾰβέβᾰσθον ᾰ̓νᾰβέβᾰσθον ᾰ̓νᾰβεβᾰ́μεθᾰ ᾰ̓νᾰβέβᾰσθε ᾰ̓νᾰβέβᾰνται
subjunctive ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος ὦ ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος ᾖς ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος ᾖ ᾰ̓νᾰβεβᾰμένω ἦτον ᾰ̓νᾰβεβᾰμένω ἦτον ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι ὦμεν ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι ἦτε ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι ὦσῐ(ν)
optative ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος εἴην ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος εἴης ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος εἴη ᾰ̓νᾰβεβᾰμένω εἴητον/εἶτον ᾰ̓νᾰβεβᾰμένω εἰήτην/εἴτην ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι εἴημεν/εἶμεν ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι εἴητε/εἶτε ᾰ̓νᾰβεβᾰμένοι εἴησᾰν/εἶεν
imperative   ᾰ̓νᾰβέβᾰσο ᾰ̓νᾰβεβᾰ́σθω ᾰ̓νᾰβέβᾰσθον ᾰ̓νᾰβεβᾰ́σθων   ᾰ̓νᾰβέβᾰσθε ᾰ̓νᾰβεβᾰ́σθων
active middle/passive
infinitive ᾰ̓νᾰβεβηκέναι ᾰ̓νᾰβεβᾰ́σθαι
participle m ᾰ̓νᾰβεβηκώς ᾰ̓νᾰβεβᾰμένος
f ᾰ̓νᾰβεβηκυῖᾰ ᾰ̓νᾰβεβᾰμένη
n ᾰ̓νᾰβεβηκός ᾰ̓νᾰβεβᾰμένον
Notes:
This table gives Attic inflectional endings. For conjugation in dialects other than Attic, see Appendix:Ancient Greek dialectal conjugation.

Antonyms edit

Derived terms edit

Related terms edit

Descendants edit

Further reading edit

Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ἀναβαίνω&oldid=78386290"