ać

See also: Appendix:Variations of "ac"

Ladin

Noun

ać m (invariable)

1. act

Old Polish

Etymology

From a +‎ -ć. First attested in c. 1270.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /at͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /at͡ɕ/

Particle

ać

1. (attested in Silesia) introduces a wish; let, may
   • 1949 [c. 1270], Roman Grodecki, transl., Księga Henrykowska‎^[1], Silesia, page 24r:

     Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai!

     [Daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj!]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 20, 19:

     Acz nye mowy nam pan, abichom snacz nye smarly

     [Ać nie mowi nam Pan, abychom snadź nie smarli]

   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎^[3], line 114:

     Othemkny mv koszczol boszy, acz na thim mrosze nye leszy

     [Otemkni mu kościoł boży, ać na tym mrozie nie leży]

Conjunction

ać

1. in order to
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 24, 49:

     Przeto gdisz raczysz myloszcz a prawdø panu memu vczynycz, day my to wyedzecz..., powyecz my to, acz poydø gynødi na prawo albo na lewo

     [Przeto gdyż raczysz miłość a prawdę panu memu uczynić, daj mi to wiedzieć..., powiedz mi to, ać pojdę jinędy na prawo albo na lewo]

2. introduces a subordinate clause; to, that
   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXIV, page 74:

     P[rze]puscy, acy virzvcą sine eiciam

     [P[rze]puści, ać wyrzucę sine eiciam]

3. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. until
      • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[8], 23, 3:

        Postoy malvczko podle obyati swey zapaloney, acz odydø

        [Postoj maluczko podle obiaty swej zapalonej, ać odydę]

Derived terms

conjunction/particle

• aćby

 

Descendants

• Masurian: acz
• Silesian: ać

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “ać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish ać. By surface analysis, a +‎ -ć.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈat͡ɕ/
• Rhymes: -at͡ɕ
• Syllabification: ać

Particle

ać

1. (optative) let, may

Further reading

• Bogdan Kallus (2020) “ać”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 228
• Aleksandra Wencel (2023) “ać”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski‎^[9], page 8