achtáil

Irish

Etymology

From Old Irish achtáil (“the active life”), borrowed from Latin actuālis.

Noun

achtáil f (genitive singular achtála)

1. verbal noun of achtáil
   1. actualisation
2. actuality

   Synonym: réalaíocht

3. (literary) the active life, in contrast to teoir (“the contemplative life”)

Declension

Declension of achtáil

Third declension

Bare forms (no plural for this noun): Case Singular Nominative achtáil Vocative a achtáil Genitive achtála Dative achtáil

Forms with the definite article: Case Singular Nominative an achtáil Genitive na hachtála Dative leis an achtáil don achtáil

Verb

achtáil (present analytic achtálann, future analytic achtálfaidh, verbal noun achtáil, past participle achtáilte)

1. (transitive, philosophy) actualize

Conjugation

conjugation of achtáil (first conjugation – B)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	achtálaim	achtálann tú; achtálair†	achtálann sé, sí	achtálaimid	achtálann sibh	achtálann siad; achtálaid†	a achtálann; a achtálas / a n-achtálann*	achtáiltear
	past	d'achtáil mé; d'achtálas / achtáil mé‡; achtálas‡	d'achtáil tú; d'achtálais / achtáil tú‡; achtálais‡	d'achtáil sé, sí / achtáil sé, sí‡	d'achtálamar; d'achtáil muid / achtálamar‡; achtáil muid‡	d'achtáil sibh; d'achtálabhair / achtáil sibh‡; achtálabhair‡	d'achtáil siad; d'achtáladar / achtáil siad; achtáladar‡	a d'achtáil / ar achtáil*	achtáladh; hachtáladh†
	past habitual	d'achtálainn / achtálainn‡; n-achtálainn‡‡	d'achtáilteá / achtáilteá‡; n-achtáilteᇇ	d'achtáladh sé, sí / achtáladh sé, sí‡; n-achtáladh sé, s퇇	d'achtálaimis; d'achtáladh muid / achtálaimis‡; achtáladh muid‡; n-achtálaimis‡‡; n-achtáladh muid‡‡	d'achtáladh sibh / achtáladh sibh‡; n-achtáladh sibh‡‡	d'achtálaidís; d'achtáladh siad / achtálaidís‡; achtáladh siad‡; n-achtálaidís‡‡; n-achtáladh siad‡‡	a d'achtáladh / a n-achtáladh*	d'achtáiltí / achtáiltí‡; n-achtáilt퇇
future		achtálfaidh mé; achtálfad	achtálfaidh tú; achtálfair†	achtálfaidh sé, sí	achtálfaimid; achtálfaidh muid	achtálfaidh sibh	achtálfaidh siad; achtálfaid†	a achtálfaidh; a achtálfas / a n-achtálfaidh*	achtálfar
conditional		d'achtálfainn / achtálfainn‡; n-achtálfainn‡‡	d'achtálfá / achtálfá‡; n-achtálfᇇ	d'achtálfadh sé, sí / achtálfadh sé, sí‡; n-achtálfadh sé, s퇇	d'achtálfaimis; d'achtálfadh muid / achtálfaimis‡; achtálfadh muid‡; n-achtálfaimis‡‡; n-achtálfadh muid‡‡	d'achtálfadh sibh / achtálfadh sibh‡; n-achtálfadh sibh‡‡	d'achtálfaidís; d'achtálfadh siad / achtálfaidís‡; achtálfadh siad‡; n-achtálfaidís‡‡; n-achtálfadh siad‡‡	a d'achtálfadh / a n-achtálfadh*	d'achtálfaí / achtálfaí‡; n-achtálfa퇇
subjunctive	present	go n-achtála mé; go n-achtálad†	go n-achtála tú; go n-achtálair†	go n-achtála sé, sí	go n-achtálaimid; go n-achtála muid	go n-achtála sibh	go n-achtála siad; go n-achtálaid†	—	go n-achtáiltear
	past	dá n-achtálainn	dá n-achtáilteá	dá n-achtáladh sé, sí	dá n-achtálaimis; dá n-achtáladh muid	dá n-achtáladh sibh	dá n-achtálaidís; dá n-achtáladh siad	—	dá n-achtáiltí
imperative		achtálaim	achtáil	achtáladh sé, sí	achtálaimis	achtálaigí; achtálaidh†	achtálaidís	—	achtáiltear
verbal noun		achtáil
past participle		achtáilte

*indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)

Mutation

Irish mutation
Radical	Eclipsis	with h-prothesis	with t-prothesis
achtáil	n-achtáil	hachtáil	not applicable
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

• Ó Dónaill, Niall (1977) “achtáil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “achtáil”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
• “actualisation”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2024
• de Bhaldraithe, Tomás (1959) “achtáil”, in English-Irish Dictionary, An Gúm