czwartek

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *četvьrtъkъ. By surface analysis, czwarty +‎ -ek. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲfártɛk/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲfártɛk/

Noun

czwartek m inan (related adjective czwartkowy)

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) Thursday
   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[1], Krakow, Brodnia, page 53a:

     We czwartek o dwu sinu obu syostr panny Mariey (sc. modlitwa)

     [We czwartek o dwu synu obu siostr Panny Maryjej (sc. modlitwa)]

Derived terms

nouns

• Wielki Czwartek
• Zielony Czwartek

Descendants

• Polish: czwartek
• Silesian: sztwŏrtek

References

• Boryś, Wiesław (2005) “czwartek”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “czwartek”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “czwartek”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “czwartek”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czwartek”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish czwartek. By surface analysis, czwarty (“fourth”) +‎ -ek.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈt͡ʂfar.tɛk/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈt͡ʂfɒr.tɛk/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -artɛk
• Syllabification: czwar‧tek

Noun

czwartek m inan (related adjective czwartkowy, abbreviation cz. or czw.)

1. Thursday

Declension

Declension of czwartek

	singular	plural
nominative	czwartek	czwartki
genitive	czwartku	czwartków
dative	czwartkowi	czwartkom
accusative	czwartek	czwartki
instrumental	czwartkiem	czwartkami
locative	czwartku	czwartkach
vocative	czwartku	czwartki

Derived terms

nouns

• tłusty czwartek
• Wielki Czwartek

See also

• days of the week: dni tygodnia (appendix): poniedziałek · wtorek · środa · czwartek · piątek · sobota · niedziela ^[edit]

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), czwartek is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 72 times in news, 3 times in essays, 2 times in fiction, and 2 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 813th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• czwartek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czwartek in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czwartek”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Magdalena Majdak (16.01.2023) “CZWARTEK”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “czwartek”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “czwartek”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “czwartek”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 407