tegodla

Old Polish

Alternative forms

togodla

Etymology

Univerbation of tego +‎ dla, literally “for that”.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tɛɡɔdlʲa/
IPA^(key): (15^th CE) /tɛɡɔdlʲa/

Conjunction

tegodla

that's why
- 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume I, page XXXIX:
  Aczkole *wsschączkych rzeczy *siwyeczskych począnthek y dokonanye we scząnsczyw gest, a wszakoz wsstawyenye bidlenya tegodla nye ma bicz oppwsczono (non tamen hoc timore vivendi est regula omittenda)
  [Aczkole wszyćkich rzeczy świecskich początek i dokonanie we szczęściu jest, a wszakoż ustawienie bydlenia tegodla nie ma być opuszczono (non tamen hoc timore vivendi est regula omittenda)]
(attested in Lesser Poland, Masovia) therefore
- c. 1480, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 7:
  Thy sznasz... sprosznoszczy grzechow naszych, thegodla spowedami są twey *sywęthey milosczy
  [Ty znasz... sprosności grzechow naszych, tegodla spowiedamy się Twej świętej miłości]
- 1877-1881 [XV ex], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, page 168:
  Ia przysengam bogw..., ysz ja... then przyschensnyczy stolecz... bronycz, yako nasprawyedlywye wyem..., a thegodla zadney rzeczy opusczycz nye chczą
  [Ja przysięgam Bogu..., iż ja... ten przysiężniczy stolec... bronić, jako nasprawiedliwie wiem..., a tegodla żadnej rzeczy opuścić nie chcę]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 30, 29:
  Ale ia [rzekł jeśm] w wistøpenu misli moiey: Odrzuczon iesm od oblicza oczu twoiu. Tegodla wisluszal ies glos prosbi moiey (ideo exaudisti vocem orationis meae), gdi iesm wolal k tobe
  [Ale ja [rzekł jeśm] w wystąpieniu myśli mojej: Odrzucon jeśm od oblicza oczu twoju. Tegodla wysłuszał jeś głos prośby mojej (ideo exaudisti vocem orationis meae), gdy jeśm wołał k tobie]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 23:
  Wyelye zzakow... ymyenyee oczczysne trzymayącz... powynnee naam... slvzbi woyenne odeymacz obikli. A thegodlya wstawyami (ideoque statuimus), aby czy tho dvchowny zzaaczi... z namy gycz oczwyscze myely na kaszdee woyni
  [Wiele żakow... imienie oćczyzne trzymając... powinne nam... służby wojenne odejmać obykli. A tegodla ustawiamy (ideoque statuimus), aby ci to duchowni żacy... z nami jić oczwiście mieli na każde wojny]
- 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 14, 1:
  Sganbili zemyø... przed synmi israelskimi... I tegodla (igitur)... szemrali przeciw Moyzeszovi a Aaronovi wszitczi synowye israelsci
  [Zgańbili ziemię... przed synmi israelskimi... I tegodla (igitur)... szemrali przeciw Mojżeszowi a Aaronowi wszytcy synowie israelszczy]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 416:
  Tedy pyrvey byl Dauid nyzly Kristus. Vschakosz tegodlya Davyd nye byl gogen (pro bogem, nec ergo erat Dominus David))
  [Tedy pirwej był Dawid niżli Krystus, wszakoż tegodla Dawid nie był Bogiem (nec ergo erat Dominus David))]
(attested in Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) because
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 153:
  Tegodla myal schyą podnyeszoną (unde collum modicum erigens extendit), bo zawsche glova, oblycze, oczy k nyebv cząstokrocz podnoszyl
  [Tegodla miał szyję podniesioną (unde collum modicum erigens extendit), bo zawsze głowę, oblicze, oczy k niebu częstokroć podnosił]
- 1959 [1423], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1137, Poznań:
  Yako Mycolay Werzenyczsky ne sdzyl... Mycolayewy s Gwasdowa [ya] ymena..., ale czso skody ma, to tegodyla, czso sye strwlo, [tego] ysze tego bracz ne chczal
  [Jako Mikołaj Wierzenicski nie żdżył... Mikołajewi z Gwiazdowa [ja] imienia..., ale cso szkody ma, to tegodla, cso sie struło, [tego] iże tego brać nie chciał]
- 1950 [1456], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1053, Warsaw:
  Jekom ja thegodla Shczepana zabyl yego dzeczem, hesh na myą poczanthek bycza pirvey vdzelal
  [Jekom ja tegodla Szczepana zabił jego dzieciem, heż na mię początek bicia pirwej udziełał]
- 1960 [1420], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 668, Pyzdry:
  Yako szye cupya roskayala Przemilem, a nye panem Janem tegodla ysz gego myesczanyna nye chczal scody prosno pusczicz
  [Jako sie kupia rozkajała Przemiłem, a nie panem Janem tegodla iż jego mieszczanina nie chciał szkody prozno puścić]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 440:
  Alye yeden sz nych, na ymye Kayphasch, bo yest byl byskupem, tegodlya rzekl ym (cum esset pontifex ann illius, dixit eis Jo 11, 49)
  [Ale jeden z nich na imię Kaifasz, bo jest był biskupem, tegodla rzekł im (cum esset pontifex ann illius, dixit eis Jo 11, 49)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 3:
  Alye czo oczyecz myloszyerdzya... nygdy nye przestanye vczyeschacz nądznych..., tegodlya poslal k nyemv anyola
  [Ale co ociec miłosierdzia... nigdy nie przestanie ucieszać nędznych..., tegodla posłał k niemu anioła]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 751:
  A gdyz Pylath [Pylath] nye polybyl ych slov, począly yego tegodla proszycz (dicunt et Iudaei Pilato)
  [A gdyż Piłat [Piłat] nie polibił ich słow, poczęli jego tegodla prosić (dicunt et Iudaei Pilato)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[11], page 687:
  Potem, yze Annasch nye byl byskupem tego lata..., tegodla poslal (et misit Jo 18, 24) mylego Iesucrista zvyązanego do Cayffascha
  [Potem iże Annasz nie był biskupem tego lata..., tegodla posłał (et misit Jo 18, 24) miłego Jesukrysta związanego do Kaifasza]
- 1967 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 941, Kościan:
  Jaco ten lyst, czsso my gy Mycolay... poslal, tegom ya nye roscasowal anym przy tem bil, kyedy pyssan, y tegodlam go ne wząl
  [Jako ten list, cso mi ji Mikołaj... posłał, tegom ja nie rozkazował anim przy tem był, kiedy pisan, i tegodla-m go nie wziął]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 99:
  Ze w *rzeczach sandovich otprawyanyu richloscz ma bicz wsczyąngana, tegodlya vstawyami (ideo statuimus)
  [Że w rzeczy sądowych otprawianiu rychłość ma być wściągana, tegodla ustawiamy (ideo statuimus)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[12], page 212:
  Ale myly Yesus nye vyerzyl ym, tegodla yze znal wschytky vnattrz[n]e mysly (eo quod ipse nosset omnes)
  [Ale miły Jesus nie wierzył im, tegodla iże znał wszytki wnętrz[n]e myśli (eo quod ipse nosset omnes)]
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 37, 1:
  Mogą gemv myloscz vkasacz y vczynycz, a czo sz nyego przypadne, tego krolowy... nycz nye przydze, a tegodla isze (ex eo quod) szyą dal myastu na myloscz, any krolowy, any panu nycz przepadl
  [Mogą jemu miłość ukazać i uczynić, a co z niego przypadnie, tego krolowi... nic nie przydzie, a tegodla iże (ex eo quod) się dał miastu na miłość, ani krolowi, ani panu nic przepadł]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[13], Krakow, page 3b:
  Volu tegodla szøcz ony szobø vedly byly, isbycz gy ony bily przedaly
  [Wołu tegodla sąć oni z sobą wiedli byli, iżbyć ji oni byli przedali]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[14], Krakow, page 11b:
  A prestocz szø gest svøthy Gan s dostognich ludzy byl narodzyl, tegodla isbicz on prafdø przepouedal byl
  [A przeztoć się jest święty Jan z dostojnych ludzi był narodził, tegodla iżbyć on prawdę przepowiedał był]
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 40, 2:
  Gdyby przyszasznyk przeczywko raczczam nycz gynego przestapyl, gedno tho, czo mowyl waszą rzecz, a wy bysczye proszyly to, yszby wasz przy prawye szostawyono, tegodla (eatenus) nye myelyby go wszadzicz w yaczthwo podlug prawa
  [Gdyby przysiężnik przeciwko radźcam nic jinego przestąpił, jedno to, co mowił waszę rzecz, a wy byście prosili to, iżby was przy prawie zostawiono, tegodla (eatenus) nie mieliby go wsadzić w jęctwo podług prawa]

References

B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “tegodla”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN