հատ

Armenian

Etymology

Inherited from Old Armenian հատ (hat).

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /hɑt/, [hɑt]
(Western Armenian) IPA^(key): /hɑd/, [hɑd]

Noun

հատ • (hat)

piece
grain, seed

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատեր (hater)
dative	հատի (hati)	հատերի (hateri)
ablative	հատից (haticʻ)	հատերից (hatericʻ)
instrumental	հատով (hatov)	հատերով (haterov)
locative	հատում (hatum)	հատերում (haterum)
	definite forms
nominative	հատը/հատն (hatə/hatn)	հատերը/հատերն (haterə/hatern)
dative	հատին (hatin)	հատերին (haterin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	հատս (hats)	հատերս (haters)
dative	հատիս (hatis)	հատերիս (hateris)
ablative	հատիցս (haticʻs)	հատերիցս (hatericʻs)
instrumental	հատովս (hatovs)	հատերովս (haterovs)
locative	հատումս (hatums)	հատերումս (haterums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	հատդ (hatd)	հատերդ (haterd)
dative	հատիդ (hatid)	հատերիդ (haterid)
ablative	հատիցդ (haticʻd)	հատերիցդ (hatericʻd)
instrumental	հատովդ (hatovd)	հատերովդ (haterovd)
locative	հատումդ (hatumd)	հատերումդ (haterumd)

Derived terms

դեղահատ (deġahat)
հատապտուղ (hataptuġ)
հատուկենտ (hatukent)

Related terms

հատիկ (hatik)
հատել (hatel)

Old Armenian

Etymology

The origin is uncertain. Perhaps from Proto-Indo-European *h₂edos- (“sort of cereal, grain”) and cognate with Latin ador (“coarse grain, spelt”), Gothic 𐌰𐍄𐌹𐍃𐌺 (atisk, “cornfield”). The original meaning then is ‘grain’, from which the meaning ‘cut, section, piece, fragment’ developed secondarily. Related to հօտ (hōt) and յօտ (yōt). Compare also Hittite [script needed] (ḫattāi-, “to cut”).

Noun

հատ • (hat)

grain, seed
cut, section; fraction, fragment, morsel, piece
հատս առնել ճանապարհաց ― hats aṙnel čanaparhacʻ ― to rob, to take to the highway
edge, end
(post-Classical) one, one only

Declension

o-type

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատք (hatkʻ)
genitive	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʻ)
dative	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʻ)
accusative	հատ (hat)	հատս (hats)
ablative	հատոյ (hatoy)	հատոց (hatocʻ)
instrumental	հատով (hatov)	հատովք (hatovkʻ)
locative	հատ (hat)	հատս (hats)

i-type

	singular	plural
nominative	հատ (hat)	հատք (hatkʻ)
genitive	հատի (hati)	հատից (haticʻ)
dative	հատի (hati)	հատից (haticʻ)
accusative	հատ (hat)	հատս (hats)
ablative	հատէ (hatē)	հատից (haticʻ)
instrumental	հատիւ (hatiw)	հատիւք (hatiwkʻ)
locative	հատի (hati)	հատս (hats)
post-classical

Derived terms

ազգահատութիւն (azgahatutʻiwn)
ականահատ (akanahat)
ակնհատութիւն (aknhatutʻiwn)
ակօսահատ (akōsahat)
ամենահատ (amenahat)
անարգահատելի (anargahateli)
անդամահատ (andamahat)
անընդհատ (anəndhat)
անընդհատաբար (anəndhatabar)
անկիւնահատ (ankiwnahat)
անհատ (anhat)
անհատաբար (anhatabar)
անհատական (anhatakan)
անհատահոս (anhatahos)
անհատանամ (anhatanam)
անհատանելի (anhataneli)
անհատապէս (anhatapēs)
անհատեմ (anhatem)
անհատուածելի (anhatuaceli)
անհատութիւն (anhatutʻiwn)
անհատուցումն (anhatucʻumn)
աննհատաբար (annhatabar)
անվարձահատ (anvarjahat)
ասպարահատ (asparahat)
-ատ (-at)
ատոքահատ (atokʻahat)
արգահատանք (argahatankʻ)
արգահատեմ (argahatem)
արգահատութիւն (argahatutʻiwn)
արմատահատ (armatahat)
արջառահատ (arǰaṙahat)
բազմահատ (bazmahat)
բազմահատեայ (bazmahateay)
բազմահատուած (bazmahatuac)
բաշահատ (bašahat)
բարեհատոյց (barehatoycʻ)
գանձահատ (ganjahat)
գարեհատ (garehat)
գարեհատաձեւ (garehatajew)
գարէհատ (garēhat)
գերեզմանահատ (gerezmanahat)
գինեհատ (ginehat)
գինեհատութիւն (ginehatutʻiwn)
գլխահատեմ (glxahatem)
գլխահատիմ (glxahatim)
գլխահատութիւն (glxahatutʻiwn)
դահեկանահատ (dahekanahat)
դեղահատ (dełahat)
դեղահատու (dełahatu)
դերահատուցական (derahatucʻakan)
դերհատուցական (derhatucʻakan)
երախտահատոյց (eraxtahatoycʻ)
երակահատ (erakahat)
երակահատութիւն (erakahatutʻiwn)
երակհատ (erakhat)
երկաթահատ (erkatʻahat)
զատանեմ (zatanem)
զօրահատոյց (zōrahatoycʻ)
ընդհատ (əndhat)
ընդհատութիւն (əndhatutʻiwn)
ընդհատումն (əndhatumn)
թաթահատ (tʻatʻahat)
թանահատ (tʻanahat)
լեզուահատ (lezuahat)
լեզուահատեմ (lezuahatem)
լերդահատոր (lerdahator)
խրամահատ (xramahat)
խրամահատութիւն (xramahatutʻiwn)
ծարաւահատ (carawahat)
կանխահատուցեալ (kanxahatucʻeal)
կապարահատք (kaparahatkʻ)
կարակնահատ (karaknahat)
կարմրահատ (karmrahat)
կիսահատ (kisahat)
կորեկահատ (korekahat)
կտաւահատ (ktawahat)
համարահատ (hamarahat)
հատած (hatac)
հատածաձեւ (hatacajew)
հատական (hatakan)
հատակարկատ (hatakarkat)
հատակոտոր (hatakotor)
հատակոտորեմ (hatakotorem)
հատակտուր (hataktur)
հատահարց (hataharcʻ)
հատահարցութիւն (hataharcʻutʻiwn)
հատահմայութիւն (hatahmayutʻiwn)
հատանամ (hatanam)
հատանեմ (hatanem)
հատանիմ (hatanim)
հատանողական (hatanołakan)
հատանումն (hatanumn)
հատաջուր (hataǰur)
հատավաճառ (hatavačaṙ)
հատաքաղ (hatakʻał)
հատեալ (hateal)
հատընկէց (hatənkēcʻ)
հատընտիր (hatəntir)
հատիկ (hatik)
հատիճ (hatič)
հատիչ (hatičʻ)
հատկլիմ (hatklim)
հատկոտոր (hatkotor)
հատկտաւ (hatktaw)
հատկտուր (hatktur)
հատողական (hatołakan)
հատոր (hator)
հատու (hatu)
հատուած (hatuac)
հատուածաձեւ (hatuacajew)
հատուածիմ (hatuacim)
հատուածոյ (hatuacoy)
հատուածութիւն (hatuacutʻiwn)
հատուկճիր (hatukčir)
հատուկտիր (hatuktir)
հատումն (hatumn)
հատուցանեմ (hatucʻanem)
հատուցանող (hatucʻanoł)
հատուցիչ (hatucʻičʻ)
հատուցումն (hatucʻumn)
հարկահատոյց (harkahatoycʻ)
հացահատ (hacʻahat)
հրահատ (hrahat)
հրամանահատութիւն (hramanahatutʻiwn)
մատնահատ (matnahat)
մատնահատութիւն (matnahatutʻiwn)
մարգարտահատ (margartahat)
միջահատ (miǰahat)
մսահատ (msahat)
մսահատիմ (msahatim)
մսանահատութիւն (msanahatutʻiwn)
յառաջահատեմ (yaṙaǰahatem)
յառաջահատութիւն (yaṙaǰahatutʻiwn)
յատանեմ (yatanem)
յարգահատեմ (yargahatem)
յոլովահատած (yolovahatac)
յուսահատ (yusahat)
յուսահատեմ (yusahatem)
յուսահատիմ (yusahatim)
յուսահատութիւն (yusahatutʻiwn)
ներքեւահատ (nerkʻewahat)
նհատ (nhat)
նորահատ (norahat)
շնորհահատոյց (šnorhahatoycʻ)
շնորհահատուցու (šnorhahatucʻu)
ոսկեհատ (oskehat)
ոսկիահատ (oskiahat)
չարահատոյց (čʻarahatoycʻ)
պատուիրանահատութիւն (patuiranahatutʻiwn)
պարահատումն (parahatumn)
պարսպահատ (parspahat)
պարտահատոյց (partahatoycʻ)
պարտահատութիւն (partahatutʻiwn)
պղնձահատ (płnjahat)
պտղահատ (ptłahat)
ռազմահատ (ṙazmahat)
ստնահատոյց (stnahatoycʻ)
սրահատեմ (srahatem)
սրահատութիւն (srahatutʻiwn)
վարձահատոյց (varjahatoycʻ)
վարձահատու (varjahatu)
վարձահատութիւն (varjahatutʻiwn)
վարձահատուցիչ (varjahatucʻičʻ)
վիմահատ (vimahat)
տապարահատ (taparahat)
տնահատեմ (tnahatem)
ցորենահատ (cʻorenahat)
փայտահատ (pʻaytahat)
փոխահատոյց (pʻoxahatoycʻ)
քաջահատ (kʻaǰahat)
քարահատ (kʻarahat)
քարհատ (kʻarhat)
քէնահատոյց (kʻēnahatoycʻ)
քինահատոյց (kʻinahatoycʻ)
քնահատ (kʻnahat)
քսակահատու (kʻsakahatu)
օդահատեալ (ōdahateal)

Descendants

Armenian: հատ (hat)

References

Petrosean, Matatʻeay (1879) “հատ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “հատ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “հատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 392