ճարտար
Armenian
editEtymology
editFrom Old Armenian ճարտար (čartar).
Pronunciation
edit- (Eastern Armenian) IPA(key): /t͡ʃɑɾˈtɑɾ/, [t͡ʃɑɾtɑ́ɾ]
- (Western Armenian) IPA(key): /d͡ʒɑɾˈdɑɾ/, [d͡ʒɑɾdɑ́ɾ]
Adjective
editճարտար • (čartar) (superlative ամենաճարտար)
Declension
editnominalized, i-type (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | ճարտար (čartar) | ճարտարներ (čartarner) | ||
| dative | ճարտարի (čartari) | ճարտարների (čartarneri) | ||
| ablative | ճարտարից (čartaricʻ) | ճարտարներից (čartarnericʻ) | ||
| instrumental | ճարտարով (čartarov) | ճարտարներով (čartarnerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ճարտարը/ճարտարն (čartarə/čartarn) | ճարտարները/ճարտարներն (čartarnerə/čartarnern) | ||
| dative | ճարտարին (čartarin) | ճարտարներին (čartarnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ճարտարս (čartars) | ճարտարներս (čartarners) | ||
| dative | ճարտարիս (čartaris) | ճարտարներիս (čartarneris) | ||
| ablative | ճարտարիցս (čartaricʻs) | ճարտարներիցս (čartarnericʻs) | ||
| instrumental | ճարտարովս (čartarovs) | ճարտարներովս (čartarnerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ճարտարդ (čartard) | ճարտարներդ (čartarnerd) | ||
| dative | ճարտարիդ (čartarid) | ճարտարներիդ (čartarnerid) | ||
| ablative | ճարտարիցդ (čartaricʻd) | ճարտարներիցդ (čartarnericʻd) | ||
| instrumental | ճարտարովդ (čartarovd) | ճարտարներովդ (čartarnerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
editEtymology
editThe origin is uncertain.
Adjective
editճարտար • (čartar)
- dexterous, handy, industrious, ingenious, skilful, adroit, able, clever, expert
- ճարտար ի քանդակագործութիւն ― čartar i kʻandakagorcutʻiwn ― excelling in sculpture
- ճարտար գիտել ― čartar gitel ― to know perfectly, thoroughly
- (figuratively) artful, cunning, sharp, sly, shrewd, crafty
- ճարտար ի կեղծաւորել ― čartar i kełcaworel ― adroit at dissembling, crafty
Declension
editi-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճարտար (čartar) | ճարտարք (čartarkʻ) | |
| genitive | ճարտարի (čartari) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| dative | ճարտարի (čartari) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| accusative | ճարտար (čartar) | ճարտարս (čartars) | |
| ablative | ճարտարէ (čartarē) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| instrumental | ճարտարաւ (čartaraw) | ճարտարաւք = ճարտարօք (čartarawkʻ = čartarōkʻ) | |
| locative | ճարտարի (čartari) | ճարտարս (čartars) |
Noun
editճարտար • (čartar)
Declension
editi-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ճարտար (čartar) | ճարտարք (čartarkʻ) | |
| genitive | ճարտարի (čartari) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| dative | ճարտարի (čartari) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| accusative | ճարտար (čartar) | ճարտարս (čartars) | |
| ablative | ճարտարէ (čartarē) | ճարտարաց (čartaracʻ) | |
| instrumental | ճարտարաւ (čartaraw) | ճարտարաւք = ճարտարօք (čartarawkʻ = čartarōkʻ) | |
| locative | ճարտարի (čartari) | ճարտարս (čartars) |
Adverb
editճարտար • (čartar)
- well, wisely, thoroughly, to the bottom
Derived terms
edit- հրաշաճարտար (hrašačartar)
- ճարտակ (čartak)
- ճարտակապէս (čartakapēs)
- ճարտանակ (čartanak)
- ճարտասան (čartasan)
- ճարտարաբան (čartaraban)
- ճարտարաբանեմ (čartarabanem)
- ճարտարաբանութիւն (čartarabanutʻiwn)
- ճարտարաբար (čartarabar)
- ճարտարագէտ (čartaragēt)
- ճարտարագոյն (čartaragoyn)
- ճարտարագործ (čartaragorc)
- ճարտարադէտ (čartaradēt)
- ճարտարազգեստեալ (čartarazgesteal)
- ճարտարալեզութիւն (čartaralezutʻiwn)
- ճարտարալեզուութիւն (čartaralezuutʻiwn)
- ճարտարախաբ (čartaraxab)
- ճարտարախօս (čartaraxōs)
- ճարտարախօսեմ (čartaraxōsem)
- ճարտարախօսութիւն (čartaraxōsutʻiwn)
- ճարտարակ (čartarak)
- ճարտարական (čartarakan)
- ճարտարակի (čartaraki)
- ճարտարաձիգ (čartarajig)
- ճարտարաղխ (čartarałx)
- ճարտարամտեմ (čartaramtem)
- ճարտարանամ (čartaranam)
- ճարտարանք (čartarankʻ)
- ճարտարապատում (čartarapatum)
- ճարտարապետ (čartarapet)
- ճարտարապետական (čartarapetakan)
- ճարտարապետապէս (čartarapetapēs)
- ճարտարապետեմ (čartarapetem)
- ճարտարապետութիւն (čartarapetutʻiwn)
- ճարտարապէս (čartarapēs)
- ճարտարասական (čartarasakan)
- ճարտարասան (čartarasan)
- ճարտարասանական (čartarasanakan)
- ճարտարասանեմ (čartarasanem)
- ճարտարասանութիւն (čartarasanutʻiwn)
- ճարտարասոյզ (čartarasoyz)
- ճարտարացուցանեմ (čartaracʻucʻanem)
- ճարտարեմ (čartarem)
- ճարտարիկ (čartarik)
- ճարտարիմաց (čartarimacʻ)
- ճարտարլեզութիւն (čartarlezutʻiwn)
- ճարտարմտեմ (čartarmtem)
- ճարտարմտութիւն (čartarmtutʻiwn)
- ճարտարութիւն (čartarutʻiwn)
Descendants
editReferences
edit- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ճարտար”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ճարտար”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ճարտար”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press