قزان
Ottoman Turkish
editAlternative forms
edit- قزغان (kazğan)
Etymology
editInherited from Proto-Turkic *kaŕgan (“cauldron”); cognate with Azerbaijani qazan, Bashkir ҡаҙан (qaźan), Chuvash хуран (huran), Kazakh қазан (qazan), Kumyk къазан (qazan), Kyrgyz казан (kazan), Turkmen gāzan and Uzbek qozon.
Noun
editقزان • (kazan) (definite accusative قزانی (kazanı), plural قزانلر (kazanlar))
Declension
editsingular | plural | |
---|---|---|
nominative | قزان (kazan) | قزانلر (kazanlar) |
genitive | قزانك (kazanıñ) | قزانلرك (kazanlarıñ) |
dative | قزانه (kazana) | قزانلره (kazanlara) |
definite accusative | قزانی (kazanı) | قزانلری (kazanları) |
locative | قزانده (kazanda) | قزانلرده (kazanlarda) |
ablative | قزاندن (kazandan) | قزانلردن (kazanlardan) |
1st person singular | ||
---|---|---|
singular | plural | |
nominative | قزانم (kazanım) | قزانلرم (kazanlarım) |
genitive | قزانمك (kazanımıñ) | قزانلرمك (kazanlarımıñ) |
dative | قزانمه (kazanıma) | قزانلرمه (kazanlarıma) |
definite accusative | قزانمی (kazanımı) | قزانلرمی (kazanlarımı) |
locative | قزانمده (kazanımda) | قزانلرمده (kazanlarımda) |
ablative | قزانمدن (kazanımdan) | قزانلرمدن (kazanlarımdan) |
2nd person singular | ||
singular | plural | |
nominative | قزانك (kazanıñ) | قزانلرك (kazanlarıñ) |
genitive | قزانكك (kazanıñıñ) | قزانلركك (kazanlarıñıñ) |
dative | قزانكه (kazanıña) | قزانلركه (kazanlarıña) |
definite accusative | قزانكی (kazanıñı) | قزانلركی (kazanlarıñı) |
locative | قزانكده (kazanıñda) | قزانلركده (kazanlarıñda) |
ablative | قزانكدن (kazanıñdan) | قزانلركدن (kazanlarıñdan) |
3rd person singular | ||
singular | plural | |
nominative | قزانی (kazanı) | قزانلری (kazanları) |
genitive | قزاننك (kazanınıñ) | قزانلرنك (kazanlarınıñ) |
dative | قزاننه (kazanına) | قزانلرنه (kazanlarına) |
definite accusative | قزاننی (kazanını) | قزانلرنی (kazanlarını) |
locative | قزاننده (kazanında) | قزانلرنده (kazanlarında) |
ablative | قزانندن (kazanından) | قزانلرندن (kazanlarından) |
1st person plural | ||
singular | plural | |
nominative | قزانمز (kazanımız) | قزانلرمز (kazanlarımız) |
genitive | قزانمزك (kazanımızıñ) | قزانلرمزك (kazanlarımızıñ) |
dative | قزانمزه (kazanımıza) | قزانلرمزه (kazanlarımıza) |
definite accusative | قزانمزی (kazanımızı) | قزانلرمزی (kazanlarımızı) |
locative | قزانمزده (kazanımızda) | قزانلرمزده (kazanlarımızda) |
ablative | قزانمزدن (kazanımızdan) | قزانلرمزدن (kazanlarımızdan) |
2nd person plural | ||
singular | plural | |
nominative | قزانكز (kazanıñız) | قزانلركز (kazanlarıñız) |
genitive | قزانكزك (kazanıñızıñ) | قزانلركزك (kazanlarıñızıñ) |
dative | قزانكزه (kazanıñıza) | قزانلركزه (kazanlarıñıza) |
definite accusative | قزانكزی (kazanıñızı) | قزانلركزی (kazanlarıñızı) |
locative | قزانكزده (kazanıñızda) | قزانلركزده (kazanlarıñızda) |
ablative | قزانكزدن (kazanıñızdan) | قزانلركزدن (kazanlarıñızdan) |
3rd person plural | ||
singular | plural | |
nominative | قزانلری (kazanları) | قزانلری (kazanları) |
genitive | قزانلرنك (kazanlarınıñ) | قزانلرنك (kazanlarınıñ) |
dative | قزانلرنه (kazanlarına) | قزانلرنه (kazanlarına) |
definite accusative | قزانلرنی (kazanlarını) | قزانلرنی (kazanlarını) |
locative | قزانلرنده (kazanlarında) | قزانلرنده (kazanlarında) |
ablative | قزانلرندن (kazanlarından) | قزانلرندن (kazanlarından) |
Derived terms
edit- قزان دیبی (kazan dibi, “food remaining in the bottom of a cauldron”)
- قزان قالدرمق (kazan kaldırmak, “to mutiny, revolt”)
- قزانجق (kazancık, “small cauldron”)
- قزانجی (kazancı, “maker or seller of cauldrons”)
Descendants
edit- Turkish: kazan
- → Albanian: kazan
- → Arabic: قَزَان (qazān), قَازَان (qāzān)
- → Armenian: խազան (xazan), ղազան (ġazan), կազան (kazan), ղզղան (ġzġan)
- → Aromanian: cãzáne
- → Bulgarian: каза́н (kazán)
- → Greek: καζάνι (kazáni)
- → Hungarian: kazán
- → Macedonian: казан (kazan)
- → Romanian: cazàn
- → Serbo-Croatian:
- → Northern Kurdish: quşxane
Proper noun
editقزان • (kazan)
- Kahramankazan (a town and district of Ankara Province, Turkey)
Descendants
edit- Turkish: Kahramankazan
Further reading
edit- Barbier de Meynard, Charles (1886) “قزان”, in Dictionnaire turc-français, volume II, Paris: E. Leroux, page 515
- Çağbayır, Yaşar (2007) “kazan1”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2506
- Kélékian, Diran (1911) “قزان”, in Dictionnaire turc-français[1], Constantinople: Mihran, page 959
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Lebes”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum[2], Vienna, column 928
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “قزان”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum[3], Vienna, column 3688
- Nişanyan, Sevan (2002–) “kazan”, in Nişanyan Sözlük
- Nişanyan, Sevan (2010–) “Kahramankazan”, in Nişanyan Yeradları: Türkiye ve Çevre Ülkeler Yerleşim Birimleri Envanteri [Index Anatolicus: An inventory of place names of Turkey and surrounding countries] (in Turkish)
- Поленаковиќ, Харалампие (2007) “362. CǍZÁNE sb. f. pl. cǎzǎńi”, in Зузана Тополињска, Петар Атанасов, editors, Турските елементи во ароманскиот [Turskite elementi vo aromanskiot][4], put into Macedonian from the author’s Serbo-Croatian Turski elementi u aromunskom dijalektu (1939, unpublished) by Веселинка Лаброска, Скопје: Македонска академија на науките и уметностите [Makedonska akademija na naukite i umetnostite], →ISBN, page 101
- Redhouse, James W. (1890) “قزان”, in A Turkish and English Lexicon[5], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1451
- Sezen, Tahir (2017) “Kazan”, in Osmanlı Yer Adları [Ottoman Place Names][6], 2nd edition, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, page 442
Tatar
edit
Noun
editقزان • (transliteration needed) (Cyrillic spelling казан, Latin spelling qazan)
- (Old Tatar) kettle
Proper noun
editقزان • (transliteration needed) (Cyrillic spelling Казан, Latin spelling Qazan)
See also
editCategories:
- Ottoman Turkish terms inherited from Proto-Turkic
- Ottoman Turkish terms derived from Proto-Turkic
- Ottoman Turkish lemmas
- Ottoman Turkish nouns
- Ottoman Turkish proper nouns
- ota:Towns in Ankara Province, Turkey
- ota:Towns in Turkey
- ota:Districts of Ankara Province, Turkey
- ota:Places in Ankara Province, Turkey
- ota:Places in Turkey
- ota:Cookware and bakeware
- Tatar lemmas
- Tatar nouns
- Tatar proper nouns
- tt:Kazan
- tt:Cities in Tatarstan, Russia
- tt:Cities in Russia
- tt:Republic capitals of Russia
- tt:Places in Tatarstan, Russia
- tt:Places in Russia
- tt:Cookware and bakeware