दाक्षिण्य

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दाक्षिण्य (dākṣiṇya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /d̪ɑːk.ʂɪɳ.jᵊ/, [d̪äːk.ʃɪ̃ɳ.jᵊ]

Adjective

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) (indeclinable)

1. coming from the south
2. belonging to or worthy of a sacrificial fee

Noun

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) m

1. (rare, formal) dexterity, skill, officiousness, gallantry, kindness, consideration, piety

Declension

Declension of दाक्षिण्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्य dākṣiṇya
oblique	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्यों dākṣiṇyõ
vocative	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्यो dākṣiṇyo

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “दाक्षिण्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দাক্ষিণ্য (Assamese script)
• ᬤᬵᬓ᭄ᬱᬶᬡ᭄ᬬ (Balinese script)
• দাক্ষিণ্য (Bengali script)
• 𑰟𑰯𑰎𑰿𑰬𑰰𑰜𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀸𑀓𑁆𑀱𑀺𑀡𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ဒါက္ၑိဏျ (Burmese script)
• દાક્ષિણ્ય (Gujarati script)
• ਦਾਕ੍ਸ਼ਿਣ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑌾𑌕𑍍𑌷𑌿𑌣𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦢꦴꦏ꧀ꦰꦶꦟꦾ (Javanese script)
• 𑂠𑂰𑂍𑂹𑂭𑂱𑂝𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯ (Kannada script)
• ទាក្ឞិណ្យ (Khmer script)
• ທາກ຺ຩິຓ຺ຍ (Lao script)
• ദാക്ഷിണ്യ (Malayalam script)
• ᡩᠠ᠎᠊ᠠᡬᢢᡳᢏᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘟𑘰𑘎𑘿𑘬𑘱𑘜𑘿𑘧 (Modi script)
• ᢑᠠᢗᢉᢔᠢᢏᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦿𑧑𑦮𑧠𑧌𑧒𑦼𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐵𑐎𑑂𑐲𑐶𑐞𑑂𑐫 (Newa script)
• ଦାକ୍ଷିଣ୍ଯ (Odia script)
• ꢣꢵꢒ꣄ꢰꢶꢠ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆳𑆑𑇀𑆰𑆴𑆟𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖟𑖯𑖎𑖿𑖬𑖰𑖜𑖿𑖧 (Siddham script)
• දාක්‍ෂිණ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩭𑩛𑩜 𑪙𑪀𑩑𑩪 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚛𑚭𑚊𑚶𑚮𑚘𑚶𑚣 (Takri script)
• த³ாக்ஷிண்ய (Tamil script)
• దాక్షిణ్య (Telugu script)
• ทากฺษิณฺย (Thai script)
• དཱ་ཀྵི་ཎྱ (Tibetan script)
• 𑒠𑒰𑒏𑓂𑒭𑒱𑒝𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨊𑨋𑩇𑨯𑨁𑨘𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vrddhi derivative of दक्षिण (dákṣiṇa) with a -य (-ya) extension.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /dɑːk.ʂiɳ.jɐ/, [dɑːk.ʂij̃.jɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /d̪ɑːkˈʂiɳ.jɐ/

Adjective

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) stem

1. belonging to or worthy of a sacrificial fee
2. dexterous, energetic, strong, capable

Declension

Masculine a-stem declension of दाक्षिण्य (dākṣiṇya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दाक्षिण्यः dākṣiṇyaḥ	दाक्षिण्यौ / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyau / dākṣiṇyā¹	दाक्षिण्याः / दाक्षिण्यासः¹ dākṣiṇyāḥ / dākṣiṇyāsaḥ¹
Vocative	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्यौ / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyau / dākṣiṇyā¹	दाक्षिण्याः / दाक्षिण्यासः¹ dākṣiṇyāḥ / dākṣiṇyāsaḥ¹
Accusative	दाक्षिण्यम् dākṣiṇyam	दाक्षिण्यौ / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyau / dākṣiṇyā¹	दाक्षिण्यान् dākṣiṇyān
Instrumental	दाक्षिण्येन dākṣiṇyena	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्यैः / दाक्षिण्येभिः¹ dākṣiṇyaiḥ / dākṣiṇyebhiḥ¹
Dative	दाक्षिण्याय dākṣiṇyāya	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Ablative	दाक्षिण्यात् dākṣiṇyāt	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Genitive	दाक्षिण्यस्य dākṣiṇyasya	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्यानाम् dākṣiṇyānām
Locative	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्येषु dākṣiṇyeṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of दाक्षिण्या (dākṣiṇyā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दाक्षिण्या dākṣiṇyā	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्याः dākṣiṇyāḥ
Vocative	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्याः dākṣiṇyāḥ
Accusative	दाक्षिण्याम् dākṣiṇyām	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्याः dākṣiṇyāḥ
Instrumental	दाक्षिण्यया / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyayā / dākṣiṇyā¹	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्याभिः dākṣiṇyābhiḥ
Dative	दाक्षिण्यायै dākṣiṇyāyai	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्याभ्यः dākṣiṇyābhyaḥ
Ablative	दाक्षिण्यायाः / दाक्षिण्यायै² dākṣiṇyāyāḥ / dākṣiṇyāyai²	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्याभ्यः dākṣiṇyābhyaḥ
Genitive	दाक्षिण्यायाः / दाक्षिण्यायै² dākṣiṇyāyāḥ / dākṣiṇyāyai²	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्यानाम् dākṣiṇyānām
Locative	दाक्षिण्यायाम् dākṣiṇyāyām	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्यासु dākṣiṇyāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of दाक्षिण्य (dākṣiṇya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दाक्षिण्यम् dākṣiṇyam	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Vocative	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Accusative	दाक्षिण्यम् dākṣiṇyam	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Instrumental	दाक्षिण्येन dākṣiṇyena	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्यैः / दाक्षिण्येभिः¹ dākṣiṇyaiḥ / dākṣiṇyebhiḥ¹
Dative	दाक्षिण्याय dākṣiṇyāya	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Ablative	दाक्षिण्यात् dākṣiṇyāt	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Genitive	दाक्षिण्यस्य dākṣiṇyasya	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्यानाम् dākṣiṇyānām
Locative	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्येषु dākṣiṇyeṣu
Notes	¹Vedic

Noun

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) stem, n

1. dexterity, skill, officiousness, gallantry, kindness, consideration, piety
2. the ritual of the right hand Śāktas
3. name of a tantra

Declension

Neuter a-stem declension of दाक्षिण्य (dākṣiṇya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	दाक्षिण्यम् dākṣiṇyam	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Vocative	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Accusative	दाक्षिण्यम् dākṣiṇyam	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्यानि / दाक्षिण्या¹ dākṣiṇyāni / dākṣiṇyā¹
Instrumental	दाक्षिण्येन dākṣiṇyena	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्यैः / दाक्षिण्येभिः¹ dākṣiṇyaiḥ / dākṣiṇyebhiḥ¹
Dative	दाक्षिण्याय dākṣiṇyāya	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Ablative	दाक्षिण्यात् dākṣiṇyāt	दाक्षिण्याभ्याम् dākṣiṇyābhyām	दाक्षिण्येभ्यः dākṣiṇyebhyaḥ
Genitive	दाक्षिण्यस्य dākṣiṇyasya	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्यानाम् dākṣiṇyānām
Locative	दाक्षिण्ये dākṣiṇye	दाक्षिण्ययोः dākṣiṇyayoḥ	दाक्षिण्येषु dākṣiṇyeṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Hindi: दाक्षिण्य (dākṣiṇya)
• → Telugu: దాక్షిణ్యం (dākṣiṇyaṁ)

References

• Monier Williams (1899) “दाक्षिण्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 475, column 2.