Etymology
edit
From Old Irish cáin (“law, rule, fine, tax, tribute”). The verb is from Middle Irish cáinid (“revile, rail at, reproach”), from the noun.
Pronunciation
edit
cáin f (genitive singular cánach or cána, nominative plural cánacha)
- (literary)
- law, rule, regulation, set of laws or rules or regulations
- due, tribute
- fine, penalty
- Synonym: fíneáil
- impost, tax, taxation
Declension
edit
Standard inflection (fifth declension):
Alternative inflection (third declension):
Derived terms
edit
cáin (present analytic cáineann, future analytic cáinfidh, verbal noun cáineadh, past participle cáinte) (transitive, intransitive)
- fine (issue a fine as punishment)
- criticise, condemn, censure
Conjugation
edit
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
cáinim
|
cáineann tú; cáinir†
|
cáineann sé, sí
|
cáinimid
|
cáineann sibh
|
cáineann siad; cáinid†
|
a cháineann; a cháineas / a gcáineann*; a gcáineas*
|
cáintear
|
past
|
cháin mé; cháineas
|
cháin tú; cháinis
|
cháin sé, sí
|
cháineamar; cháin muid
|
cháin sibh; cháineabhair
|
cháin siad; cháineadar
|
a cháin / ar cháin*
|
cáineadh
|
past habitual
|
cháininn / gcáininn‡‡
|
cháinteá / gcáinteᇇ
|
cháineadh sé, sí / gcáineadh sé, s퇇
|
cháinimis; cháineadh muid / gcáinimis‡‡; gcáineadh muid‡‡
|
cháineadh sibh / gcáineadh sibh‡‡
|
cháinidís; cháineadh siad / gcáinidís‡‡; gcáineadh siad‡‡
|
a cháineadh / a gcáineadh*
|
cháintí / gcáint퇇
|
future
|
cáinfidh mé; cáinfead
|
cáinfidh tú; cáinfir†
|
cáinfidh sé, sí
|
cáinfimid; cáinfidh muid
|
cáinfidh sibh
|
cáinfidh siad; cáinfid†
|
a cháinfidh; a cháinfeas / a gcáinfidh*; a gcáinfeas*
|
cáinfear
|
conditional
|
cháinfinn / gcáinfinn‡‡
|
cháinfeá / gcáinfeᇇ
|
cháinfeadh sé, sí / gcáinfeadh sé, s퇇
|
cháinfimis; cháinfeadh muid / gcáinfimis‡‡; gcáinfeadh muid‡‡
|
cháinfeadh sibh / gcáinfeadh sibh‡‡
|
cháinfidís; cháinfeadh siad / gcáinfidís‡‡; gcáinfeadh siad‡‡
|
a cháinfeadh / a gcáinfeadh*
|
cháinfí / gcáinf퇇
|
subjunctive
|
present
|
go gcáine mé; go gcáinead†
|
go gcáine tú; go gcáinir†
|
go gcáine sé, sí
|
go gcáinimid; go gcáine muid
|
go gcáine sibh
|
go gcáine siad; go gcáinid†
|
—
|
go gcáintear
|
past
|
dá gcáininn
|
dá gcáinteá
|
dá gcáineadh sé, sí
|
dá gcáinimis; dá gcáineadh muid
|
dá gcáineadh sibh
|
dá gcáinidís; dá gcáineadh siad
|
—
|
dá gcáintí
|
imperative
|
cáinim
|
cáin
|
cáineadh sé, sí
|
cáinimis
|
cáinigí; cáinidh†
|
cáinidís
|
—
|
cáintear
|
verbal noun
|
cáineadh
|
past participle
|
cáinte
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Alternative conjugation:
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
cánaim
|
cánann tú; cánair†
|
cánann sé, sí
|
cánaimid
|
cánann sibh
|
cánann siad; cánaid†
|
a chánann; a chánas / a gcánann*; a gcánas*
|
cántar
|
past
|
cháin mé; chánas
|
cháin tú; chánais
|
cháin sé, sí
|
chánamar; cháin muid
|
cháin sibh; chánabhair
|
cháin siad; chánadar
|
a cháin / ar cháin*
|
cánadh
|
past habitual
|
chánainn / gcánainn‡‡
|
chántá / gcántᇇ
|
chánadh sé, sí / gcánadh sé, s퇇
|
chánaimis; chánadh muid / gcánaimis‡‡; gcánadh muid‡‡
|
chánadh sibh / gcánadh sibh‡‡
|
chánaidís; chánadh siad / gcánaidís‡‡; gcánadh siad‡‡
|
a chánadh / a gcánadh*
|
chántaí / gcánta퇇
|
future
|
cánfaidh mé; cánfad
|
cánfaidh tú; cánfair†
|
cánfaidh sé, sí
|
cánfaimid; cánfaidh muid
|
cánfaidh sibh
|
cánfaidh siad; cánfaid†
|
a chánfaidh; a chánfas / a gcánfaidh*; a gcánfas*
|
cánfar
|
conditional
|
chánfainn / gcánfainn‡‡
|
chánfá / gcánfᇇ
|
chánfadh sé, sí / gcánfadh sé, s퇇
|
chánfaimis; chánfadh muid / gcánfaimis‡‡; gcánfadh muid‡‡
|
chánfadh sibh / gcánfadh sibh‡‡
|
chánfaidís; chánfadh siad / gcánfaidís‡‡; gcánfadh siad‡‡
|
a chánfadh / a gcánfadh*
|
chánfaí / gcánfa퇇
|
subjunctive
|
present
|
go gcána mé; go gcánad†
|
go gcána tú; go gcánair†
|
go gcána sé, sí
|
go gcánaimid; go gcána muid
|
go gcána sibh
|
go gcána siad; go gcánaid†
|
—
|
go gcántar
|
past
|
dá gcánainn
|
dá gcántá
|
dá gcánadh sé, sí
|
dá gcánaimis; dá gcánadh muid
|
dá gcánadh sibh
|
dá gcánaidís; dá gcánadh siad
|
—
|
dá gcántaí
|
imperative
|
cánaim
|
cáin
|
cánadh sé, sí
|
cánaimis
|
cánaigí; cánaidh†
|
cánaidís
|
—
|
cántar
|
verbal noun
|
cánadh
|
past participle
|
cánta
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
edit
Irish mutation
|
Radical
|
Lenition
|
Eclipsis
|
cáin
|
cháin
|
gcáin
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
Further reading
edit
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cáin”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Dinneen, Patrick S. (1904) “cáin”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 106
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “cáin”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “cáinid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Old Irish
edit
Etymology
edit
From Proto-Celtic *ká(g)ni- (“tribute, law”).
Pronunciation
edit
cáin f
- law (system, set of regulations), regulation, rule
- legal due, fine, tax, tribute
Inflection
edit
Feminine i-stem
|
|
Singular
|
Dual
|
Plural
|
Nominative
|
cáin
|
cáinL
|
cánaiH
|
Vocative
|
cáin
|
cáinL
|
cánaiH
|
Accusative
|
cáinN
|
cáinL
|
cánaiH
|
Genitive
|
cánoH, cánaH
|
cánoH, cánaH
|
cánaeN
|
Dative
|
cáinL
|
cánaib
|
cánaib
|
Initial mutations of a following adjective:
- H = triggers aspiration
- L = triggers lenition
- N = triggers nasalization
|
Derived terms
edit
Descendants
edit
Mutation
edit
Old Irish mutation
|
Radical |
Lenition |
Nasalization
|
cáin
|
cháin
|
cáin pronounced with /ɡ(ʲ)-/
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
Further reading
edit