cáin

See also: cain, Cain, -cain-, caín, Caín, Caïn, càin, and Cáin

Irish

Etymology

From Old Irish cáin (“law, rule, fine, tax, tribute”). The verb is from Middle Irish cáinid (“revile, rail at, reproach”), from the noun.

Pronunciation

• (Munster, Connacht) IPA^(key): /kɑːnʲ/
• (Ulster) IPA^(key): /kaːnʲ/

Noun

cáin f (genitive singular cánach or cána, nominative plural cánacha)

1. (literary)
   1. law, rule, regulation, set of laws or rules or regulations
   2. due, tribute
2. fine, penalty

   Synonym: fíneáil

3. impost, tax, taxation

Declension

Standard inflection (fifth declension):

Declension of cáin

Fifth declension

Bare forms Case Singular Plural Nominative cáin cánacha Vocative a cháin a chánacha Genitive cánach cánacha Dative cáin cánaigh (archaic, dialectal) cánacha

Forms with the definite article Case Singular Plural Nominative an cháin na cánacha Genitive na cánach na gcánacha Dative leis an gcáin leis an gcánaigh (archaic, dialectal) don cháin don chánaigh (archaic, dialectal) leis na cánacha

Alternative inflection (third declension):

Declension of cáin

Third declension

Bare forms: Case Singular Plural Nominative cáin cánacha Vocative a cháin a chánacha Genitive cána cánacha Dative cáin cánacha

Forms with the definite article: Case Singular Plural Nominative an cháin na cánacha Genitive na cána na gcánacha Dative leis an gcáin don cháin leis na cánacha

Derived terms

• cáin ancaireachta (“anchorage”)
• cáin charbóin (“carbon tax”)
• cáin ioncaim (“income-tax”)
• cáinaisnéis (“(governmental) budget”)
• faoiseamh cánach

 

Verb

cáin (present analytic cáineann, future analytic cáinfidh, verbal noun cáineadh, past participle cáinte) (transitive, intransitive)

1. fine (issue a fine as punishment)
2. criticise, condemn, censure

Conjugation

conjugation of cáin (first conjugation – A)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	cáinim	cáineann tú; cáinir†	cáineann sé, sí	cáinimid	cáineann sibh	cáineann siad; cáinid†	a cháineann; a cháineas / a gcáineann*; a gcáineas*	cáintear
	past	cháin mé; cháineas	cháin tú; cháinis	cháin sé, sí	cháineamar; cháin muid	cháin sibh; cháineabhair	cháin siad; cháineadar	a cháin / ar cháin*	cáineadh
	past habitual	cháininn / gcáininn‡‡	cháinteá / gcáinteᇇ	cháineadh sé, sí / gcáineadh sé, s퇇	cháinimis; cháineadh muid / gcáinimis‡‡; gcáineadh muid‡‡	cháineadh sibh / gcáineadh sibh‡‡	cháinidís; cháineadh siad / gcáinidís‡‡; gcáineadh siad‡‡	a cháineadh / a gcáineadh*	cháintí / gcáint퇇
future		cáinfidh mé; cáinfead	cáinfidh tú; cáinfir†	cáinfidh sé, sí	cáinfimid; cáinfidh muid	cáinfidh sibh	cáinfidh siad; cáinfid†	a cháinfidh; a cháinfeas / a gcáinfidh*; a gcáinfeas*	cáinfear
conditional		cháinfinn / gcáinfinn‡‡	cháinfeá / gcáinfeᇇ	cháinfeadh sé, sí / gcáinfeadh sé, s퇇	cháinfimis; cháinfeadh muid / gcáinfimis‡‡; gcáinfeadh muid‡‡	cháinfeadh sibh / gcáinfeadh sibh‡‡	cháinfidís; cháinfeadh siad / gcáinfidís‡‡; gcáinfeadh siad‡‡	a cháinfeadh / a gcáinfeadh*	cháinfí / gcáinf퇇
subjunctive	present	go gcáine mé; go gcáinead†	go gcáine tú; go gcáinir†	go gcáine sé, sí	go gcáinimid; go gcáine muid	go gcáine sibh	go gcáine siad; go gcáinid†	—	go gcáintear
	past	dá gcáininn	dá gcáinteá	dá gcáineadh sé, sí	dá gcáinimis; dá gcáineadh muid	dá gcáineadh sibh	dá gcáinidís; dá gcáineadh siad	—	dá gcáintí
imperative		cáinim	cáin	cáineadh sé, sí	cáinimis	cáinigí; cáinidh†	cáinidís	—	cáintear
verbal noun		cáineadh
past participle		cáinte

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Alternative conjugation:

conjugation of cáin (first conjugation – A)

		singular			plural			relative	autonomous
		first	second	third	first	second	third
indicative	present	cánaim	cánann tú; cánair†	cánann sé, sí	cánaimid	cánann sibh	cánann siad; cánaid†	a chánann; a chánas / a gcánann*; a gcánas*	cántar
	past	cháin mé; chánas	cháin tú; chánais	cháin sé, sí	chánamar; cháin muid	cháin sibh; chánabhair	cháin siad; chánadar	a cháin / ar cháin*	cánadh
	past habitual	chánainn / gcánainn‡‡	chántá / gcántᇇ	chánadh sé, sí / gcánadh sé, s퇇	chánaimis; chánadh muid / gcánaimis‡‡; gcánadh muid‡‡	chánadh sibh / gcánadh sibh‡‡	chánaidís; chánadh siad / gcánaidís‡‡; gcánadh siad‡‡	a chánadh / a gcánadh*	chántaí / gcánta퇇
future		cánfaidh mé; cánfad	cánfaidh tú; cánfair†	cánfaidh sé, sí	cánfaimid; cánfaidh muid	cánfaidh sibh	cánfaidh siad; cánfaid†	a chánfaidh; a chánfas / a gcánfaidh*; a gcánfas*	cánfar
conditional		chánfainn / gcánfainn‡‡	chánfá / gcánfᇇ	chánfadh sé, sí / gcánfadh sé, s퇇	chánfaimis; chánfadh muid / gcánfaimis‡‡; gcánfadh muid‡‡	chánfadh sibh / gcánfadh sibh‡‡	chánfaidís; chánfadh siad / gcánfaidís‡‡; gcánfadh siad‡‡	a chánfadh / a gcánfadh*	chánfaí / gcánfa퇇
subjunctive	present	go gcána mé; go gcánad†	go gcána tú; go gcánair†	go gcána sé, sí	go gcánaimid; go gcána muid	go gcána sibh	go gcána siad; go gcánaid†	—	go gcántar
	past	dá gcánainn	dá gcántá	dá gcánadh sé, sí	dá gcánaimis; dá gcánadh muid	dá gcánadh sibh	dá gcánaidís; dá gcánadh siad	—	dá gcántaí
imperative		cánaim	cáin	cánadh sé, sí	cánaimis	cánaigí; cánaidh†	cánaidís	—	cántar
verbal noun		cánadh
past participle		cánta

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Irish mutation
Radical	Lenition	Eclipsis
cáin	cháin	gcáin
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

• Ó Dónaill, Niall (1977) “cáin”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Dinneen, Patrick S. (1904) “cáin”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 106
• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cáin”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cáinid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Old Irish

Etymology

From Proto-Celtic *ká(g)ni- (“tribute, law”).

Pronunciation

• IPA^(key): /kaːnʲ/

Noun

cáin f

1. law (system, set of regulations), regulation, rule
2. legal due, fine, tax, tribute

Inflection

Feminine i-stem
	Singular	Dual	Plural
Nominative	cáin	cáinL	cánaiH
Vocative	cáin	cáinL	cánaiH
Accusative	cáinN	cáinL	cánaiH
Genitive	cánoH, cánaH	cánoH, cánaH	cánaeN
Dative	cáinL	cánaib	cánaib
Initial mutations of a following adjective: H = triggers aspiration L = triggers lenition N = triggers nasalization

Derived terms

• cáinid
• cánachas

Descendants

• Irish: cáin
• Scottish Gaelic: càin

Mutation

Old Irish mutation
Radical	Lenition	Nasalization
cáin	cháin	cáin pronounced with /ɡ(ʲ)-/
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cáin”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language