sezmek
Crimean Tatar
editOther scripts | |
---|---|
Cyrillic | сезмек |
Roman |
Etymology
editInherited from Proto-Turkic *seŕ-
Pronunciation
edit- Hyphenation: sez‧mek
Verb
editsezmek
- to feel
- to have a presentiment
Conjugation
editinfinitive | sezmek | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | sezme | |||||||
repeated gerund1) | seze | |||||||
temporal gerund | sezyatırğanda | |||||||
non-future participle | sezgen | |||||||
future participle | sezecek | |||||||
way of doing | sezip | |||||||
singular | plural | |||||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | present | simple | sezirmen | sezirsiñ | sezir | sezirmiz | sezirsiz | sezirler |
continuous | sezem | sezesiñ | seze | sezemiz | sezesiñiz | sezeler | ||
perfect | sezgemen | sezgesiñ | sezgen | sezgemiz | sezgesiz | sezgenler | ||
past | simple | sezdim | sezdiñ | sezdi | sezdik | sezdiñiz | sezdiler | |
continuous | sezedim | sezediñ | sezedi | sezedik | sezediñiz | sezediler | ||
future | sezecekmen | sezeceksiñ | sezecek | sezecekmiz | sezeceksiñiz | sezecekler | ||
conditional | sezsem | sezseñ | sezse | sezsek | sezseñiz | sezseler | ||
optative | sezeyim | sezesiñ | seze | sezeyik | sezesiz | sezeler | ||
imperative | – | sez | – | – | sezin | – | ||
1)Only used for repeatings of a verb. |
Related terms
editReferences
editTurkish
editEtymology
edit- From Ottoman Turkish سزمك (sezmek, “to perceive, discern, make out”), from Old Anatolian Turkish [script needed] (sez-, “to feel, perceive; to think, conjecture”), from Proto-Turkic *seŕ-, *sēŕ- (“to feel, understand”).[1]
- Compare Proto-Mongolic *seri- (“to wake, notice”), (Mongolian сэрэх (serex, “to wake up”)). (Can this(+) etymology be sourced?)
Cognate with Karakhanid [script needed] (séz-, “to feel, know”), [script needed] (sézig, “doubt”), Azerbaijani sezmək (“to notice, perceive”), Bashkir һиҙеү (hiźew, “to feel”), Chagatai [script needed] (sézmek, “to suppose, conjecture”), Kazakh сезу (sezu, “to feel, sense, guess, understand”), Khakas сизерге (sizerge, “to feel, guess, unravel”), Kipchak [Arabic needed] (séz-, “to surmise, conjecture”), Kyrgyz сезүү (sezüü, “to feel, sense”), Southern Altai сезер (sezer, “to guess, understand”), Tatar сизү (sizü, “to feel, perceive”), Turkmen syzmak (“to feel”), Tuvan сезик (sezik, “doubt”), Uyghur سەزمەك (sezmek, “to notice, feel, perceive, see”), Uzbek sezmoq (“to feel, sense, perceive”).
Pronunciation
editAudio: (file)
Verb
editsezmek (third-person singular simple present sezer)
- (transitive) to understand (something) intuitively, sense, feel, perceive, discern
Conjugation
editNote: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | sezmek | |||||||
impersonal participle | imperfective | sezen | ||||||
perfective | sezmiş | |||||||
prospective | sezecek | |||||||
personal participle | non-prospective | sezdiğim | sezdiğin | sezdiği | sezdiğimiz | sezdiğiniz | sezdikleri | |
prospective | sezeceğim | sezeceğin | sezeceği | sezeceğimiz | sezeceğiniz | sezecekleri | ||
verbal noun | sezme | |||||||
way of doing | seziş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | sezerim | sezersin | sezer | sezeriz | sezersiniz | sezerler |
imperfective | seziyorum | seziyorsun | seziyor | seziyoruz | seziyorsunuz | seziyorlar | ||
past | perfective | sezdim | sezdin | sezdi | sezdik | sezdiniz | sezdiler | |
imperfective | seziyordum | seziyordun | seziyordu | seziyorduk | seziyordunuz | seziyorlardı (or seziyordular) | ||
future | sezeceğim | sezeceksin | sezecek | sezeceğiz | sezeceksiniz | sezecekler | ||
inferential | perfective | sezmişim | sezmişsin | sezmiş | sezmişiz | sezmişsiniz | sezmişler | |
aorist | sezermişim | sezermişsin | sezermiş | sezermişiz | sezermişsiniz | sezerlermiş (or sezermişlar) | ||
imperfective | seziyormuşum | seziyormuşsun | seziyormuş | seziyormuşuz | seziyormuşsunuz | seziyorlarmış | ||
conditional | simple | sezsem | sezsen | sezse | sezsek | sezseniz | sezseler | |
perfective | sezseydim | sezseydin | sezseydi | sezseydik | sezseydiniz | sezseydiler | ||
optative | sezeyim | sezesin | seze | sezelim | sezesiniz | sezeler | ||
progressive | sezmekteyim | sezmektesin | sezmekte | sezmekteyiz | sezmektesiniz | sezmekteler | ||
necessitative | sezmeliyim | sezmelisin | sezmeli | sezmeliyiz | sezmelisiniz | sezmeliler | ||
imperative | sez | sezsin | sezin | sezsinler | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | sezer miyim? | sezer misin? | sezer mi? | sezer miyiz? | sezer misiniz? | sezerler mi? |
imperfective | seziyor muyum? | seziyor musun? | seziyor mu? | seziyor muyuz? | seziyor musunuz? | seziyorlar mı? | ||
past | perfective | sezdim mi? | sezdin mi? | sezdi mi? | sezdik mi? | sezdiniz mi? | sezdiler mi? | |
imperfective | seziyor muydum? | seziyor muydun? | seziyor muydu? | seziyor muyduk? | seziyor muydunuz? | seziyorlar mıydı? | ||
future | sezecek miyim? | sezecek misin? | sezecek mi? | sezecek miyiz? | sezecek misiniz? | sezecekler mi? | ||
inferential | perfective | sezmiş miyim? | sezmiş misin? | sezmiş mi? | sezmiş miyiz? | sezmiş misiniz? | sezmişler mi? | |
aorist | sezer miymişim? | sezer miymişsin? | sezer miymiş? | sezer miymişiz? | sezer miymişsiniz? | sezerler miymiş? | ||
imperfective | seziyor muymuşum? | seziyor muymuşsun? | seziyor muymuş? | seziyor muymuşuz? | seziyor muymuşsunuz? | seziyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | sezsem mi? | sezsen mi? | sezse mi? | sezsek mi? | sezseniz mi? | sezseler mi? | |
perfective | sezse miydim? | sezse miydin? | sezse miydi? | sezse miydik? | sezse miydiniz? | sezseler miydi? | ||
progressive | sezmekte miyim? | sezmekte misin? | sezmekte mi? | sezmekte miyiz? | sezmekte misiniz? | sezmekteler mi? | ||
necessitative | sezmeli miyim? | sezmeli misin? | sezmeli mi? | sezmeli miyiz? | sezmeli misiniz? | sezmeliler mi? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | sezmemek | |||||||
impersonal participle | imperfective | sezmeyen | ||||||
perfective | sezmemiş | |||||||
prospective | sezmeyecek | |||||||
personal participle | non-prospective | sezmediğim | sezmediğin | sezmediği | sezmediğimiz | sezmediğiniz | sezmedikleri | |
prospective | sezmeyeceğim | sezmeyeceğin | sezmeyeceği | sezmeyeceğimiz | sezmeyeceğiniz | sezmeyecekleri | ||
verbal noun | sezmeme | |||||||
way of doing | sezmeyiş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | sezmem | sezmezsin | sezmez | sezmeyiz | sezmezsiniz | sezmezler |
imperfective | sezmiyorum | sezmiyorsun | sezmiyor | sezmiyoruz | sezmiyorsunuz | sezmiyorlar | ||
past | perfective | sezmedim | sezmedin | sezmedi | sezmedik | sezmediniz | sezmediler | |
imperfective | sezmiyordum | sezmiyordun | sezmiyordu | sezmiyorduk | sezmiyordunuz | sezmiyorlardı | ||
future | sezmeyeceğim | sezmeyeceksin | sezmeyecek | sezmeyeceğiz | sezmeyeceksiniz | sezmeyecekler | ||
inferential | perfective | sezmemişim | sezmemişsin | sezmemiş | sezmemişiz | sezmemişsiniz | sezmemişler | |
aorist | sezmezmişim | sezmezmişsin | sezmezmiş | sezmezmişiz | sezmezmişsiniz | sezmezlermiş | ||
imperfective | sezmiyormuşum | sezmiyormuşsun | sezmiyormuş | sezmiyormuşuz | sezmiyormuşsunuz | sezmiyorlarmış | ||
conditional | simple | sezmesem | sezmesen | sezmese | sezmesek | sezmeseniz | sezmeseler | |
perfective | sezmeseydim | sezmeseydin | sezmeseydi | sezmeseydik | sezmeseydiniz | sezmeseydiler | ||
optative | sezmeyeyim | sezmeyesin | sezmeye | sezmeyelim | sezmeyesiniz | sezmeyeler | ||
progressive | sezmemekteyim | sezmemektesin | sezmemekte | sezmemekteyiz | sezmemektesiniz | sezmemekteler | ||
necessitative | sezmemeliyim | sezmemelisin | sezmemeli | sezmemeliyiz | sezmemelisiniz | sezmemeliler | ||
imperative | sezme | sezmesin | sezmeyin | sezmesinler | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | sezmez miyim? | sezmez misin? | sezmez mi? | sezmez miyiz? | sezmez misiniz? | sezmezler mi? |
imperfective | sezmiyor muyum? | sezmiyor musun? | sezmiyor mu? | sezmiyor muyuz? | sezmiyor musunuz? | sezmiyorlar mı? | ||
past | perfective | sezmedim mi? | sezmedin mi? | sezmedi mi? | sezmedik mi? | sezmediniz mi? | sezmediler mi? | |
imperfective | sezmiyor muydum? | sezmiyor muydun? | sezmiyor muydu? | sezmiyor muyduk? | sezmiyor muydunuz? | sezmiyorlar mıydı? | ||
future | sezmeyecek miyim? | sezmeyecek misin? | sezmeyecek mi? | sezmeyecek miyiz? | sezmeyecek misiniz? | sezmeyecekler mi? | ||
inferential | perfective | sezmemiş miyim? | sezmemiş misin? | sezmemiş mi? | sezmemiş miyiz? | sezmemiş misiniz? | sezmemişler mi? | |
aorist | sezmez miymişim? | sezmez miymişsin? | sezmez miymiş? | sezmez miymişiz? | sezmez miymişsiniz? | sezmezler miymiş? | ||
imperfective | sezmiyor muymuşum? | sezmiyor muymuşsun? | sezmiyor muymuş? | sezmiyor muymuşuz? | sezmiyor muymuşsunuz? | sezmiyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | sezmesem mi? | sezmesen mi? | sezmese mi? | sezmesek mi? | sezmeseniz mi? | sezmeseler mi? | |
perfective | sezmese miydim? | sezmese miydin? | sezmese miydi? | sezmese miydik? | sezmese miydiniz? | sezmeseler miydi? | ||
progressive | sezmemekte miyim? | sezmemekte misin? | sezmemekte mi? | sezmemekte miyiz? | sezmemekte misiniz? | sezmemekteler mi? | ||
necessitative | sezmemeli miyim? | sezmemeli misin? | sezmemeli mi? | sezmemeli miyiz? | sezmemeli misiniz? | sezmemeliler mi? |
Derived terms
editRelated terms
editReferences
edit- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*sEŕ- (~-ē-)”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- Crimean Tatar terms inherited from Proto-Turkic
- Crimean Tatar terms derived from Proto-Turkic
- Crimean Tatar lemmas
- Crimean Tatar verbs
- Turkish terms inherited from Ottoman Turkish
- Turkish terms derived from Ottoman Turkish
- Turkish terms inherited from Old Anatolian Turkish
- Turkish terms derived from Old Anatolian Turkish
- Turkish terms inherited from Proto-Turkic
- Turkish terms derived from Proto-Turkic
- Turkish terms with audio pronunciation
- Turkish lemmas
- Turkish verbs
- Turkish transitive verbs
- Turkish verbs with aorist in -V²r