Wiktionary

uyanmak

Turkish edit

Etymology edit

From Ottoman Turkish اویانمق (uyanmak, oyanmak, “to wake up”), from Proto-Turkic *od-un-, reflexive/passive of Proto-Turkic *od-.[1] Cognate to uyarmak (“to alert, warn, awake”).

Also compare Mongolian удах (udax, “to cause, stir up”) and Even хиду (hidu, “to instigate”). (Can this(+) etymology be sourced?)

Cognate with Karakhanid [script needed] (oδun-, “to awake”) Old Uyghur [script needed] (odon-, “to awake”), Azerbaijani oyanmaq (“to awake”), Bashkir уяныу (uyanıw, “to awake”), Chuvash вӑран (văran, “to awake”), Kazakh ояну (oänu, “to awake”), Kyrgyz ойгонуу (oygonuu, “to awake”), Turkmen oýanmak (“to awake”), Uzbek uygʻonmoq (“to awake”).

Pronunciation edit

  • IPA(key): [ujɑnmɑk]
  • Hyphenation: u‧yan‧mak

Verb edit

uyanmak (third-person singular simple present uyanır)

  1. (intransitive) to wake, wake up, awaken, waken
  2. (intransitive, for a thought) to arise
  3. (intransitive, figuratively) to figure out; to come to understand; to see through

Conjugation edit

Conjugation of uyanmak (aorist in -V⁴r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive uyanmak
impersonal participle imperfective uyanan
perfective uyanmış
prospective uyanacak
personal participle non-prospective uyandığım uyandığın uyandığı uyandığımız uyandığınız uyandıkları
prospective uyanacağım uyanacağın uyanacağı uyanacağımız uyanacağınız uyanacakları
verbal noun uyanma
way of doing uyanış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist uyanırım uyanırsın uyanır uyanırız uyanırsınız uyanırlar
imperfective uyanıyorum uyanıyorsun uyanıyor uyanıyoruz uyanıyorsunuz uyanıyorlar
past perfective uyandım uyandın uyandı uyandık uyandınız uyandılar
imperfective uyanıyordum uyanıyordun uyanıyordu uyanıyorduk uyanıyordunuz uyanıyorlardı (or uyanıyordular)
future uyanacağım uyanacaksın uyanacak uyanacağız uyanacaksınız uyanacaklar
inferential perfective uyanmışım uyanmışsın uyanmış uyanmışız uyanmışsınız uyanmışlar
aorist uyanırmışım uyanırmışsın uyanırmış uyanırmışız uyanırmışsınız uyanırlarmış (or uyanırmışlar)
imperfective uyanıyormuşum uyanıyormuşsun uyanıyormuş uyanıyormuşuz uyanıyormuşsunuz uyanıyorlarmış
conditional simple uyansam uyansan uyansa uyansak uyansanız uyansalar
perfective uyansaydım uyansaydın uyansaydı uyansaydık uyansaydınız uyansaydılar
optative uyanayım uyanasın uyana uyanalım uyanasınız uyanalar
progressive uyanmaktayım uyanmaktasın uyanmakta uyanmaktayız uyanmaktasınız uyanmaktalar
necessitative uyanmalıyım uyanmalısın uyanmalı uyanmalıyız uyanmalısınız uyanmalılar
imperative uyan uyansın uyanın uyansınlar
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist uyanır mıyım? uyanır mısın? uyanır mı? uyanır mıyız? uyanır mısınız? uyanırlar mı?
imperfective uyanıyor muyum? uyanıyor musun? uyanıyor mu? uyanıyor muyuz? uyanıyor musunuz? uyanıyorlar mı?
past perfective uyandım mı? uyandın mı? uyandı mı? uyandık mı? uyandınız mı? uyandılar mı?
imperfective uyanıyor muydum? uyanıyor muydun? uyanıyor muydu? uyanıyor muyduk? uyanıyor muydunuz? uyanıyorlar mıydı?
future uyanacak mıyım? uyanacak mısın? uyanacak mı? uyanacak mıyız? uyanacak mısınız? uyanacaklar mı?
inferential perfective uyanmış mıyım? uyanmış mısın? uyanmış mı? uyanmış mıyız? uyanmış mısınız? uyanmışlar mı?
aorist uyanır mıymışım? uyanır mıymışsın? uyanır mıymış? uyanır mıymışız? uyanır mıymışsınız? uyanırlar mıymış?
imperfective uyanıyor muymuşum? uyanıyor muymuşsun? uyanıyor muymuş? uyanıyor muymuşuz? uyanıyor muymuşsunuz? uyanıyorlar mıymış?
conditional simple uyansam mı? uyansan mı? uyansa mı? uyansak mı? uyansanız mı? uyansalar mı?
perfective uyansa mıydım? uyansa mıydın? uyansa mıydı? uyansa mıydık? uyansa mıydınız? uyansalar mıydı?
progressive uyanmakta mıyım? uyanmakta mısın? uyanmakta mı? uyanmakta mıyız? uyanmakta mısınız? uyanmaktalar mı?
necessitative uyanmalı mıyım? uyanmalı mısın? uyanmalı mı? uyanmalı mıyız? uyanmalı mısınız? uyanmalılar mı?
Negative declarative
infinitive uyanmamak
impersonal participle imperfective uyanmayan
perfective uyanmamış
prospective uyanmayacak
personal participle non-prospective uyanmadığım uyanmadığın uyanmadığı uyanmadığımız uyanmadığınız uyanmadıkları
prospective uyanmayacağım uyanmayacağın uyanmayacağı uyanmayacağımız uyanmayacağınız uyanmayacakları
verbal noun uyanmama
way of doing uyanmayış
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist uyanmam uyanmazsın uyanmaz uyanmayız uyanmazsınız uyanmazlar
imperfective uyanmıyorum uyanmıyorsun uyanmıyor uyanmıyoruz uyanmıyorsunuz uyanmıyorlar
past perfective uyanmadım uyanmadın uyanmadı uyanmadık uyanmadınız uyanmadılar
imperfective uyanmıyordum uyanmıyordun uyanmıyordu uyanmıyorduk uyanmıyordunuz uyanmıyorlardı
future uyanmayacağım uyanmayacaksın uyanmayacak uyanmayacağız uyanmayacaksınız uyanmayacaklar
inferential perfective uyanmamışım uyanmamışsın uyanmamış uyanmamışız uyanmamışsınız uyanmamışlar
aorist uyanmazmışım uyanmazmışsın uyanmazmış uyanmazmışız uyanmazmışsınız uyanmazlarmış
imperfective uyanmıyormuşum uyanmıyormuşsun uyanmıyormuş uyanmıyormuşuz uyanmıyormuşsunuz uyanmıyorlarmış
conditional simple uyanmasam uyanmasan uyanmasa uyanmasak uyanmasanız uyanmasalar
perfective uyanmasaydım uyanmasaydın uyanmasaydı uyanmasaydık uyanmasaydınız uyanmasaydılar
optative uyanmayayım uyanmayasın uyanmaya uyanmayalım uyanmayasınız uyanmayalar
progressive uyanmamaktayım uyanmamaktasın uyanmamakta uyanmamaktayız uyanmamaktasınız uyanmamaktalar
necessitative uyanmamalıyım uyanmamalısın uyanmamalı uyanmamalıyız uyanmamalısınız uyanmamalılar
imperative uyanma uyanmasın uyanmayın uyanmasınlar
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist uyanmaz mıyım? uyanmaz mısın? uyanmaz mı? uyanmaz mıyız? uyanmaz mısınız? uyanmazlar mı?
imperfective uyanmıyor muyum? uyanmıyor musun? uyanmıyor mu? uyanmıyor muyuz? uyanmıyor musunuz? uyanmıyorlar mı?
past perfective uyanmadım mı? uyanmadın mı? uyanmadı mı? uyanmadık mı? uyanmadınız mı? uyanmadılar mı?
imperfective uyanmıyor muydum? uyanmıyor muydun? uyanmıyor muydu? uyanmıyor muyduk? uyanmıyor muydunuz? uyanmıyorlar mıydı?
future uyanmayacak mıyım? uyanmayacak mısın? uyanmayacak mı? uyanmayacak mıyız? uyanmayacak mısınız? uyanmayacaklar mı?
inferential perfective uyanmamış mıyım? uyanmamış mısın? uyanmamış mı? uyanmamış mıyız? uyanmamış mısınız? uyanmamışlar mı?
aorist uyanmaz mıymışım? uyanmaz mıymışsın? uyanmaz mıymış? uyanmaz mıymışız? uyanmaz mıymışsınız? uyanmazlar mıymış?
imperfective uyanmıyor muymuşum? uyanmıyor muymuşsun? uyanmıyor muymuş? uyanmıyor muymuşuz? uyanmıyor muymuşsunuz? uyanmıyorlar mıymış?
conditional simple uyanmasam mı? uyanmasan mı? uyanmasa mı? uyanmasak mı? uyanmasanız mı? uyanmasalar mı?
perfective uyanmasa mıydım? uyanmasa mıydın? uyanmasa mıydı? uyanmasa mıydık? uyanmasa mıydınız? uyanmasalar mıydı?
progressive uyanmamakta mıyım? uyanmamakta mısın? uyanmamakta mı? uyanmamakta mıyız? uyanmamakta mısınız? uyanmamaktalar mı?
necessitative uyanmamalı mıyım? uyanmamalı mısın? uyanmamalı mı? uyanmamalı mıyız? uyanmamalı mısınız? uyanmamalılar mı?

Synonyms edit

Antonyms edit

Related terms edit

References edit

  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*od-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=uyanmak&oldid=72733949"