խանդ

Armenian

Etymology

From Old Armenian խանդ (xand); see there for more.

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /χɑnd/, [χɑnd]
• (Western Armenian) IPA^(key): /χɑnt/, [χɑntʰ]

Noun

խանդ • (xand)

1. jealousy
2. enthusiasm; eagerness; fervency

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	խանդ (xand)	խանդեր (xander)
dative	խանդի (xandi)	խանդերի (xanderi)
ablative	խանդից (xandicʻ)	խանդերից (xandericʻ)
instrumental	խանդով (xandov)	խանդերով (xanderov)
locative	խանդում (xandum)	խանդերում (xanderum)
	definite forms
nominative	խանդը/խանդն (xandə/xandn)	խանդերը/խանդերն (xanderə/xandern)
dative	խանդին (xandin)	խանդերին (xanderin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	խանդս (xands)	խանդերս (xanders)
dative	խանդիս (xandis)	խանդերիս (xanderis)
ablative	խանդիցս (xandicʻs)	խանդերիցս (xandericʻs)
instrumental	խանդովս (xandovs)	խանդերովս (xanderovs)
locative	խանդումս (xandums)	խանդերումս (xanderums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	խանդդ (xandd)	խանդերդ (xanderd)
dative	խանդիդ (xandid)	խանդերիդ (xanderid)
ablative	խանդիցդ (xandicʻd)	խանդերիցդ (xandericʻd)
instrumental	խանդովդ (xandovd)	խանդերովդ (xanderovd)
locative	խանդումդ (xandumd)	խանդերումդ (xanderumd)

Old Armenian

Alternative forms

• խանտ (xant)

Etymology

Perhaps from Proto-Indo-European *(s)kand- and cognate with Ancient Greek κάνδαρος (kándaros, “charcoal”), Sanskrit चन्द्र (candrá, “shining”), Latin candeo. Related to խանձեմ (xanjem). See also շանթ (šantʻ).

Noun

խանդ • (xand)

1. strong emotion (with love, mercy, envy or other passions)

   խանդ առնել ― xand aṙnel ― to despise, to reproach, to contemn

Declension

i-type

	singular		plural
nominative	խանդ (xand)		խանդք (xandkʻ)
genitive	խանդի (xandi)		խանդից (xandicʻ)
dative	խանդի (xandi)		խանդից (xandicʻ)
accusative	խանդ (xand)		խանդս (xands)
ablative	խանդէ (xandē)		խանդից (xandicʻ)
instrumental	խանդիւ (xandiw)		խանդիւք (xandiwkʻ)
locative	խանդի (xandi)		խանդս (xands)

o-type

	singular		plural
nominative	խանդ (xand)		խանդք (xandkʻ)
genitive	խանդոյ (xandoy)		խանդոց (xandocʻ)
dative	խանդոյ (xandoy)		խանդոց (xandocʻ)
accusative	խանդ (xand)		խանդս (xands)
ablative	խանդոյ (xandoy)		խանդոց (xandocʻ)
instrumental	խանդով (xandov)		խանդովք (xandovkʻ)
locative	խանդ (xand)		խանդս (xands)

Derived terms

• խանդագորով (xandagorov)
• խանդակաթ (xandakatʻ)
• խանդակաթիմ (xandakatʻim)
• խանդաղակաթ (xandałakatʻ)
• խանդաղական (xandałakan)
• խանդաղանք (xandałankʻ)
• խանդաղատ (xandałat)
• խանդաղատագին (xandałatagin)
• խանդաղատագոյն (xandałatagoyn)
• խանդաղատալի (xandałatali)
• խանդաղատական (xandałatakan)
• խանդաղատակից (xandałatakicʻ)
• խանդաղատանք (xandałatankʻ)
• խանդաղատելի (xandałateli)
• խանդաղատեմ (xandałatem)
• խանդաղատեցուցանեմ (xandałatecʻucʻanem)
• խանդաղատիմ (xandałatim)
• խանդաղատութիւն (xandałatutʻiwn)
• խանդաղեալ (xandałeal)
• խանդամ (xandam)
• խանդանք (xandankʻ)
• խանդացուցանեմ (xandacʻucʻanem)
• խանդեղութիւն (xandełutʻiwn)
• խանդեմ (xandem)
• խանդութիւն (xandutʻiwn)
• խանտածութիւն (xantacutʻiwn)
• խանտամ (xantam)
• խանտանք (xantankʻ)
• խանտացուցիչ (xantacʻucʻičʻ)
• խանտաւորութիւն (xantaworutʻiwn)

Descendants

• Armenian: խանդ (xand)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “խանդ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խանդ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խանդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 326