խորան
Armenian edit
Etymology edit
From Old Armenian խորան (xoran).
Pronunciation edit
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χoˈɾɑn]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χoˈɾɑn]
Noun edit
խորան • (xoran)
- the section of the church which contains the high altar
- two small rooms on the left and right sides of the high altar, containing an apse and an additional altar
- (archaic) church
- altar
- (architecture) a vaulted niche in a wall
- (archaic, literary) room
- (archaic) tent
- (manuscript illumination) illuminated table of Eusebian Canons in round-headed arcade-like frames
Declension edit
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խորան (xoran) | խորաններ (xoranner) | ||
| dative | խորանի (xorani) | խորանների (xoranneri) | ||
| ablative | խորանից (xoranicʻ) | խորաններից (xorannericʻ) | ||
| instrumental | խորանով (xoranov) | խորաններով (xorannerov) | ||
| locative | խորանում (xoranum) | խորաններում (xorannerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խորանը/խորանն (xoranə/xorann) | խորանները/խորաններն (xorannerə/xorannern) | ||
| dative | խորանին (xoranin) | խորաններին (xorannerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խորանս (xorans) | խորաններս (xoranners) | ||
| dative | խորանիս (xoranis) | խորաններիս (xoranneris) | ||
| ablative | խորանիցս (xoranicʻs) | խորաններիցս (xorannericʻs) | ||
| instrumental | խորանովս (xoranovs) | խորաններովս (xorannerovs) | ||
| locative | խորանումս (xoranums) | խորաններումս (xorannerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խորանդ (xorand) | խորաններդ (xorannerd) | ||
| dative | խորանիդ (xoranid) | խորաններիդ (xorannerid) | ||
| ablative | խորանիցդ (xoranicʻd) | խորաններիցդ (xorannericʻd) | ||
| instrumental | խորանովդ (xoranovd) | խորաններովդ (xorannerovd) | ||
| locative | խորանումդ (xoranumd) | խորաններումդ (xorannerumd) | ||
Old Armenian edit
Etymology edit
The original meaning is “pavilion, tent”, borrowed from Iranian. Compare Middle Persian [script needed] (hwln' /xvaran/, “banquet-hall, tabernacle”), 𐫟𐫇𐫡𐫗 (xwrn /xvaran/, “banquet”).
Noun edit
խորան • (xoran)
- pavilion, tent
- կանգնել, հարկանել, պարզել զխորան ― kangnel, harkanel, parzel zxoran ― to pitch a tent
- բառնալ, ամփոփել զխորան ― baṙnal, ampʻopʻel zxoran ― to strike a tent
- Խորան Վկայութեան ― Xoran Vkayutʻean ― the Tabernacle
- (figuratively) vault of the heaven
- vaulted hall
- church, temple
- altar
- աւագ խորան ― awag xoran ― high altar
- գոգնոց խորանի ― gognocʻ xorani ― frontal
- hall; room; residence, habitation, dwelling
- խորան արքունի ― xoran arkʻuni ― royal palace, court
- (manuscript illumination) illuminated table of Eusebian Canons in round-headed arcade-like frames
Declension edit
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խորան (xoran) | խորանք (xorankʻ) | |
| genitive | խորանի (xorani) | խորանաց (xoranacʻ) | |
| dative | խորանի (xorani) | խորանաց (xoranacʻ) | |
| accusative | խորան (xoran) | խորանս (xorans) | |
| ablative | խորանէ (xoranē) | խորանաց (xoranacʻ) | |
| instrumental | խորանաւ (xoranaw) | խորանաւք = խորանօք (xoranawkʻ = xoranōkʻ) | |
| locative | խորանի (xorani) | խորանս (xorans) |
Derived terms edit
- բազմախորան (bazmaxoran)
- խորանաբնակ (xoranabnak)
- խորանագիր (xoranagir)
- խորանադասութիւն (xoranadasutʻiwn)
- խորանազարդ (xoranazard)
- խորանակապ (xoranakap)
- խորանակար (xoranakar)
- խորանակից (xoranakicʻ)
- խորանակցութիւն (xoranakcʻutʻiwn)
- խորանաձեւ (xoranajew)
- խորանայար (xoranayar)
- խորանայարդար (xoranayardar)
- խորանայարկ (xoranayark)
- խորանանման (xorananman)
- խորանաշատ (xoranašat)
- խորանաշէն (xoranašēn)
- խորանաշինութիւն (xoranašinutʻiwn)
- խորանաչու (xoranačʻu)
- խորանապահ (xoranapah)
- խորանարար (xoranarar)
- խորանարդ (xoranard)
- խորանաւոր (xoranawor)
- խորանափեղկ (xoranapʻełk)
- խորանեայ (xoraneay)
- խորանեմ (xoranem)
- խորանյարկ (xoranyark)
- վերնախորան (vernaxoran)
Descendants edit
Further reading edit
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խորան”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խորան”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խորան”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Ġazarean, Ṙ. S. (2000) “խորան”, in Tʻosunean G. B., editor, Grabari baṙaran [Dictionary of Old Armenian] (in Armenian), Yerevan: University Press
- J̌ahukyan, Geworg (1995) “Hay-iranakan lezvakan zugadipumner [Armenian–Iranian Lingual Parallels]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][1] (in Armenian), number 2, pages 183–186
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “խորան”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik