ئات

See also: يأت, يأب, یاب, and Appendix:Variations of "at"

Uyghur

Etymology 1

Other scripts
Perso-Arabic	ئات
Latin	‍at‍
Cyrillic	ат

From Chagatai ات (at), from Proto-Turkic *at. Cognate with Uzbek ot, Kazakh ат (at), Tuvan аът (àt), Yakut ат (at); Turkish at, etc.

Pronunciation

• IPA^(key): /ɑt/

Noun

ئات • (at) (plural ئاتلار (atlar))

1. (zoology) horse
2. (chess) knight

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Derived terms

Nouns derived from ئات (at) horse

• ئات ئويۇنى (at oyuni)
• ئات ئېغىل (at ëghil)
• ئات باقار (at baqar)
• ئات بەيگىسى (at beygisi)
• ئات توپى (at topi)
• ئات قامچا (at qamcha)
• ئات قېچىر (at qëchir)
• ئات كۈچى (at küchi)
• ئات چاپار (at chapar)
• ئاتلىق (atliq)
• چاپارمەن (chaparmen)

 

Verbs derived from ئات (at) horse

• ئات سالماق (at salmaq)
• ئات قويماق (at qoymaq)
• ئات چاپتۇرماق (at chapturmaq)
• ئات چاپماق (at chapmaq)
• ئاتنى سوۋۇتماق (atni sowutmaq)

 

Proverbs derived from ئات (at) horse

• ئات ئايلىخانغا، يول سارىخانغا (at aylixan'gha, yol sarixan'gha)
• ئات ئايلىنىپ ئوقۇرىنى تاپار (at aylinip oqurini tapar)
• ئات ئورۇق، يول يىراق (at oruq, yol yiraq)
• ئات تاپقىچە ئىگەر تاپ (at tapqiche iger tap)
• ئات تەپكەنگە ئات چىدايدۇ (at tepken'ge at chidaydu)
• ئات كەينىگە مىنگەشمە، مىنگەشكەندىن كېيىن ۋاي دېمە (at keynige min'geshme, min'geshkendin këyin way dëme)
• ئاتتىن چۈشتۈڭ - ئېتەككە چۈشتۈڭ (attin chüshtüng - ëtekke chüshtüng)
• ئاتتىن چۈشسىمۇ، ئۈزەڭگىدىن چۈشمەيدۇ (attin chüshsimu, üzenggidin chüshmeydu)
• ئاتمۇ ئۆلمىسۇن، ھارۋىمۇ سۇنمىسۇن (atmu ölmisun, harwimu sunmisun)
• ياخشى ئاتقا بىر قامچا، يامان ئاتقا مىڭ قامچا (yaxshi atqa bir qamcha, yaman atqa ming qamcha)
• ياخشى ئاتقا قامچا كېرەك ئەمەس (yaxshi atqa qamcha kërek emes)

 

Related terms

Terms related to the number of ئات (at) horses

• توپ (top)
• تۇياق (tuyaq)
• يىلقا (yilqa)

 

Terms related to the age and sex of ئات (at) horses

• ئايغىر (ayghir)
• بايتال (baytal)
• بىيە (biye)
• تاي (tay)
• تايچاق (taychaq)
• دۆنەنچىن (dönenchin)
• دۆنەنچىنبىيە (dönenchinbiye)
• غۇنان (ghunan)
• قۇلان (qulan)
• ياباغۇ (yabaghu)

 

Terms related to the color of ئات (at) horse

• ئاق بوز (aq boz)
• بوز (boz)
• سۈر (sür)
• قارا تورۇق (qara toruq)
• كۈرەڭ (küreng)
• چىلان تورۇق (chilan toruq)

 

Terms related to the action of ئات (at) horse

• ئاياڭدىماق (ayangdimaq)
• بۇلاڭلىماق (bulanglimaq)
• بۈلكۈرمەك (bülkürmek)
• سوكۇلدىماق (sokuldimaq)
• كىتىڭلىماق (kitinglimaq)
• ماڭماق (mangmaq)
• پايپاڭدىماق (paypangdimaq)
• چاپتۇرماق (chapturmaq)
• چاپماق (chapmaq)

 

See also

Chess pieces in Uyghur · شاھمات ئۇرۇقلىرى (shahmat uruqliri) (layout · text)
شاھ (shah) ، پادىشا (padisha)	فەرزىن (ferzin) ، گەردە (gerde)	رۇخ (rux) ، توپ (top) ، توركا (torka)	پىل (pil) ، ئوفىسسىر (ofissir)	ئات (at)	پىيادە (piyade) ، پىچكا (pichka)

Etymology 2

Other scripts
Perso-Arabic	ئات
Latin	‍at‍
Cyrillic	ат

From Chagatai [Term?], from Proto-Turkic *āt. Cognate with Uzbek ot, Kazakh ат (at), Tuvan ат (at), Yakut аат (aat); Turkish ad, etc.

Pronunciation

• IPA^(key): /ɑt/

Noun

ئات • (at) (plural ئاتلار (atlar))

1. a name

   ئېتىڭىز نېمە؟ ― ëti'ngiz nëme? ― what's your name?

2. title
3. (grammar) a noun, term

   تۈرداش ئات ― türdash at ― nouns of the same type

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Derived terms

Terms derived from ئات (at) name

• ئات قويماق (at qoymaq)

 

Etymology 3

Verb

ئات • (at)

1. second-person singular imperative of ئاتماق (atmaq)