ат

See also: ят, -ат, at, and аът

AzerbaijaniEdit

NounEdit

Other scripts
Cyrillic ат
Roman at
Perso-Arabic آت‎

ат (definite accusative аты, plural атлар)

  1. Cyrillic spelling of at (“horse”)

DeclensionEdit

Declension of ат
singular plural
nominative ат атлар
definite accusative аты атлары
dative ата атлара
locative атда атларда
ablative атдан атлардан
definite genitive атын атлары

BashkirEdit

FWOTD – 12 November 2020
 
Аттар

PronunciationEdit

  • IPA(key): [ɑt]
  • Hyphenation: ат (one syllable)

Etymology 1Edit

From Proto-Turkic *ăt (“horse”)[1].

NounEdit

ат • (at)

  1. horse
    Аттың тышауы ысҡынған.
    Attïñ tïšawï ïsqïnğan.
    The horse's hobble has come loose.
    Атлан, батыр, атҡа, тот һөңгөңдө!
    Atlan, batïr, atqa, tot höñgöñdö!
    Young man, mount a horse, take your spear!
    (Daut Yultyy)
    Ат — кешенең тоғро юлдашы.
    At — kešeneñ toğro yuldašï.
    The horse is man's faithful companion.
    Яҡшы атҡа сыбыртҡы кәрәкмәй.
    Yaqšï atqa sïbïrtqï käräkmäy.
    For a good horse, no whip is needed.
  2. (chess) knight
DeclensionEdit
Inflection of ат (at)
singular plural
absolute ат (at) аттар (attar)
definite genitive аттың (attïñ) аттарҙың (attarðïñ)
dative атҡа (atqa) аттарға (attarğa)
definite accusative атты (attï) аттарҙы (attarðï)
locative атта (atta) аттарҙа (attarða)
ablative аттан (attan) аттарҙан (attarðan)
Derived termsEdit

Etymology 2Edit

From Proto-Turkic *āt (“name”)[2].

Cognate with Yakut аат (aat, “name”).

NounEdit

ат • (at)

  1. (rare) (person's) name
    • Ural-batyr (Bashkir folk epic):
      Егет, тыңла һүҙемде. Асыҡ күрҙең йөҙөмдө, Айһылыу тигән атым бар.
      Yeget, tïñla hüðemde. Asïq kürðeñ yöðömdö, Ayhïlïw tigän atïm bar.
      Young man, listen to what I say. You have clearly seen my face, I have my name that is Ayhïlïw.
    Бар ҡоштарға баш булған Самрау атлы атам бар.
    Bar qoštarğa baš bulğan Samraw atlï atam bar.
    I have a father with the name of Samraw, who is the master of all birds.
  2. reputation, repute
DeclensionEdit
Inflection of ат (at)
singular plural
absolute ат (at) аттар (attar)
definite genitive аттың (attïñ) аттарҙың (attarðïñ)
dative атҡа (atqa) аттарға (attarğa)
definite accusative атты (attï) аттарҙы (attarðï)
locative атта (atta) аттарҙа (attarða)
ablative аттан (attan) аттарҙан (attarðan)

ReferencesEdit

  • Bašqort teleneň akademik hüðlege. // An Academic Dictionary of the Bashkir Language. The Institute of History, Language and Literature, Ufa Science Center of the Russian Academy of Sciences. Ufa: Kitap, 2011. ISBN: 978-5-295-05389-4. vol.1, p.359.
  1. ^ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg, “*ăt”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎[1], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill, 2003
  2. ^ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg, “*āt”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎[2], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill, 2003.

DolganEdit

EtymologyEdit

From Proto-Turkic *at (“horse”).

NounEdit

ат • (at)

  1. horse

KazakhEdit

Cyrillic ат (at)
Arabic ات‎
 
Kazakh Wikipedia has an article on:
Wikipedia kk

EtymologyEdit

From Old Turkic 𐱃‎ (t¹ /at/), from Proto-Turkic *at, *ăt (“horse”). Cognate with Khakas ат (at), Southern Altai ат (at), Kyrgyz ат (at), Turkish at, etc.

NounEdit

ат • (at)

  1. horse
  2. (chess) knight

DeclensionEdit

declension of ат
singular (жекеше) plural (көпше)
nominative (атау) ат (at) аттар (attar)
genitive (ілік) аттың (attıñ) аттардың (attardıñ)
dative (барыс) атқа (atqa) аттарға (attarğa)
accusative (табыс) атты (attı) аттарды (attardı)
locative (жатыс) атта (atta) аттарда (attarda)
ablative (шығыс) аттан (attan) аттардан (attardan)
instrumental (көмектес) атпен (atpen) аттармен (attarmen)

SynonymsEdit

See alsoEdit

Chess pieces in Kazakh · шахмат тастары (şaxmat tastarı) (layout · text)
           
патша уәзір, патшайым тура піл ат пешка, сарбаз (sarbaz)

KumykEdit

EtymologyEdit

From Proto-Turkic *āt.


Etymology 1Edit

From Proto-Turkic *āt.

NounEdit

ат • (at)

  1. name
DeclensionEdit
Declension of ат (at)
Singular Plural
nominative ат (at) атлар (atlar)
accusative атны (atnı) атланы (atlanı)
dative атгъа (atğa) атлагъа (atlağa)
locative атда (atda) атларда (atlarda)
ablative атдан (atdan) атлардан (atlardan)
genitive атны (atnı) атланы (atlanı)
Possessive forms of ат (at)
1sg Singular Plural
nominative атым (atım) атларым (atlarım)
accusative атымны (atımnı) атларымны (atlarımnı)
dative атымгъа (atımğa) атларыма (atlarıma)
locative атымда (atımda) атларымда (atlarımda)
ablative атымдан (atımdan) атларымдан (atlarımdan)
genitive атымны (atımnı) атларымны (atlarımnı)
1pl Singular Plural
nominative атыбыз (atıbız) атларыбыз (atlarıbız)
accusative атыбызны (atıbıznı) атларыбызны (atlarıbıznı)
dative атыбызгъа (atıbızğa) атларыбызгъа (atlarıbızğa)
locative атыбызда (atıbızda) атларыбызда (atlarıbızda)
ablative атыбыздан (atıbızdan) атларыбыздан (atlarıbızdan)
genitive атыбызны (atıbıznı) атларыбызны (atlarıbıznı)
2sg Singular Plural
nominative атынгъ (atınğ) атларынгъ (atlarınğ)
accusative атынгъны (atınğnı) атларынгъны (atlarınğnı)
dative атынгъа (atınğa) атларынгъа (atlarınğa)
locative атынгъда (atınğda) атларынгъда (atlarınğda)
ablative атынгъдан (atınğdan) атларынгъдан (atlarınğdan)
genitive атынгъны (atınğnı) атларынгъны (atlarınğnı)
2pl Singular Plural
nominative атыгъыз (atığız) атларыгъыз (atlarığız)
accusative атыгъызны (atığıznı) атларыгъызны (atlarığıznı)
dative атыгъызгъа (atığızğa) атларыгъызгъа (atlarığızğa)
locative атыгъызда (atığızda) атларыгъызда (atlarığızda)
ablative атыгъыздан (atığızdan) атларыбыздан (atlarıbızdan)
genitive атыгъызны (atığıznı) атларыгъызны (atlarığıznı)
3 Singular Plural
nominative аты (atı) атлары (atları)
accusative атын (atın) атларын (atların)
dative атына (atına) атларына (atlarına)
locative атында (atında) атларында (atlarında)
ablative атындан (atından) атларындан (atlarından)
genitive атыны (atını) атларыны (atlarını)

Etymology 2Edit

From Proto-Turkic *at.

NounEdit

ат • (at)

  1. horse
DeclensionEdit
Declension of ат (at)
Singular Plural
nominative ат (at) атлар (atlar)
accusative атны (atnı) атланы (atlanı)
dative атгъа (atğa) атлагъа (atlağa)
locative атда (atda) атларда (atlarda)
ablative атдан (atdan) атлардан (atlardan)
genitive атны (atnı) атланы (atlanı)
Possessive forms of ат (at)
1sg Singular Plural
nominative атым (atım) атларым (atlarım)
accusative атымны (atımnı) атларымны (atlarımnı)
dative атымгъа (atımğa) атларыма (atlarıma)
locative атымда (atımda) атларымда (atlarımda)
ablative атымдан (atımdan) атларымдан (atlarımdan)
genitive атымны (atımnı) атларымны (atlarımnı)
1pl Singular Plural
nominative атыбыз (atıbız) атларыбыз (atlarıbız)
accusative атыбызны (atıbıznı) атларыбызны (atlarıbıznı)
dative атыбызгъа (atıbızğa) атларыбызгъа (atlarıbızğa)
locative атыбызда (atıbızda) атларыбызда (atlarıbızda)
ablative атыбыздан (atıbızdan) атларыбыздан (atlarıbızdan)
genitive атыбызны (atıbıznı) атларыбызны (atlarıbıznı)
2sg Singular Plural
nominative атынгъ (atınğ) атларынгъ (atlarınğ)
accusative атынгъны (atınğnı) атларынгъны (atlarınğnı)
dative атынгъа (atınğa) атларынгъа (atlarınğa)
locative атынгъда (atınğda) атларынгъда (atlarınğda)
ablative атынгъдан (atınğdan) атларынгъдан (atlarınğdan)
genitive атынгъны (atınğnı) атларынгъны (atlarınğnı)
2pl Singular Plural
nominative атыгъыз (atığız) атларыгъыз (atlarığız)
accusative атыгъызны (atığıznı) атларыгъызны (atlarığıznı)
dative атыгъызгъа (atığızğa) атларыгъызгъа (atlarığızğa)
locative атыгъызда (atığızda) атларыгъызда (atlarığızda)
ablative атыгъыздан (atığızdan) атларыбыздан (atlarıbızdan)
genitive атыгъызны (atığıznı) атларыгъызны (atlarığıznı)
3 Singular Plural
nominative аты (atı) атлары (atları)
accusative атын (atın) атларын (atların)
dative атына (atına) атларына (atlarına)
locative атында (atında) атларында (atlarında)
ablative атындан (atından) атларындан (atlarından)
genitive атыны (atını) атларыны (atlarını)

MacedonianEdit

EtymologyEdit

Borrowed from Ottoman Turkish آت‎ (at).

NounEdit

ат • (at) m

  1. (archaic) horse

InflectionEdit

Declension of ат
singular plural
indefinite ат атови
definite unspecified атот атовите
definite proximal атов атовиве
definite distal атон атовине
vocative ату атови
count form — ата

MansiEdit

Mansi cardinal numbers
 <  4 5 6  > 
    Cardinal : ат (at)
    Ordinal : атыт (atyt)

Alternative formsEdit

  • [script needed] (ät) – Central Mansi
  • [script needed] (äit) – Southern Mansi

Etymology 1Edit

From Proto-Uralic *witte (“five”).[1] Cognates include Khanty вет (wet), Hungarian öt, Finnish viisi, Estonian viis, and Nganasan бииʔ (bīʔ, “ten”).

NumeralEdit

ат • (at)

  1. five

Alternative formsEdit

  • [script needed] (ǟt ~ ät) (Central Mansi)
  • [script needed] (äit~ ät) (Southern Mansi)

Etymology 2Edit

From Proto-Uralic *ipsɜ (“smell, taste”).[2] Cognates include Hungarian íz.

NounEdit

ат • (at)

  1. smell, taste

Alternative formsEdit

  • [script needed] (oåt) (Central Mansi)
  • [script needed] (ǟ) (Southern Mansi)

ParticleEdit

ат • (at)

  1. not

ReferencesEdit

  1. ^ Entry #1154 in Uralonet, online Uralic etymological database of the Research Institute for Linguistics, Hungary. Internet Archive
  2. ^ Entry #151 in Uralonet, online Uralic etymological database of the Research Institute for Linguistics, Hungary. Internet Archive
  1. Mansi Dictionary of Munkácsi and Kálmán [3]

MongolianEdit

EtymologyEdit

From Common Turkic *atan, compare Karakhanid اَتَنْ‎ (atan).

NounEdit

ат • (at) (Uyghurjin spelling ᠠᠲᠠ (ata)); (hidden-n declension)

  1. a castrated camel of five years or older

HypernymsEdit

Derived termsEdit

See alsoEdit

NivkhEdit

NounEdit

ат (at)

  1. (zoology) tiger

SynonymsEdit

RussianEdit

PronunciationEdit

NounEdit

ат • (at) m inan (genitive а́та, nominative plural а́ты, genitive plural а́тов)

  1. (numismatics) att (Lao coin)

DeclensionEdit

Declension of ат (inan masc-form hard-stem accent-a) 
singular plural
nominative а́т
át 		а́ты
áty
genitive а́та
áta 		а́тов
átov
dative а́ту
átu 		а́там
átam
accusative а́т
át 		а́ты
áty
instrumental а́том
átom 		а́тами
átami
prepositional а́те
áte 		а́тах
átax

Serbo-CroatianEdit

EtymologyEdit

Borrowed from Ottoman Turkish آت‎ (at).

NounEdit

ат m (Latin spelling at)

  1. steed
  2. Arabian (horse)

DeclensionEdit

Declension of ат
singular plural
nominative ат ати / атови / атлари
genitive ата ата / атова / атлара
dative ату атима / атовима / атларима
accusative ата ате / атове / атларе
vocative ате ати / атови / атлари
locative ату атима / атовима / атларима
instrumental атом атима / атовима / атларима

Derived termsEdit

TuvanEdit

EtymologyEdit

From Proto-Turkic *āt (“name”). Cognate with Kumyk ат (at), Turkish ad.

PronunciationEdit

NounEdit

ат • (at) (definite accusative атты, plural аттар)

  1. name
    Мээң дуңмамның ады Кара-оол. ― Meeñ duñmamnıñ adı Kara-ool. ― My brother's name is Kara-ool.

DeclensionEdit

Declension of ат (at)
singular plural
nominative ат (at) аттар (attar)
genitive аттың (attıñ) аттарның (attarnıñ)
accusative атты (attı) аттарны (attarnı)
dative атка (atka) аттарга (attarga)
locative атта (atta) аттарда (attarda)
ablative аттан (attan) аттардан (attardan)
allative атче (atçe) аттарже (attarje)

Derived termsEdit

UrumEdit

NounEdit

ат • (at)

  1. horse
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ат&oldid=62147104"