สมเด็จ

Thai

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Derived from Old Khmer saṃtac or saṃtāc (an honorific given to gods, priests, and monarchs); extended from stec or stāc, from which Thai เสด็จ (sà-dèt) is derived; ultimately from the root tāc (high; noble; exalted).[1] Cognate with Modern Khmer សម្ដេច (sɑmdac).

Pronunciation

edit
Orthographicสมเด็จ
s m e ɗ ˘ t͡ɕ
Phonemic
สม-เด็ด
s m – e ɗ ˘ ɗ
RomanizationPaiboonsǒm-dèt
Royal Institutesom-det
(standard) IPA(key)/som˩˩˦.det̚˨˩/(R)

Noun

edit

สมเด็จ (sǒm-dèt)

  1. an honorific for or term of address to gods, monarchs, high-ranking royal persons, high-ranking priests, and high-ranking noble persons, often prefixed to their names or titles.[1][2]

Usage notes

edit
  • Sometimes found used in combination with other honorifics, such as with พระ (prá) as สมเด็จพระ (sǒm-dèt-prá).

References

edit
  1. 1.0 1.1 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 308:
    สํมเดจ <สมเด็จ> (ข.โบราณ สํตจ, สํเตจ = คำนำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์ เทพเจ้า และพระภิกษุสงฆ์ แผลงมาจาก สฺตจ, สฺตาจ ซึ่งมีรากศัพท์มาจาก ตาจ่ = สูงส่ง; ข. สมฺเฎจ = ท่านผู้มีเดชะมาก ผู้มีบุญมีอำนาจมาก ใช้นำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์ พระภิกษุ หรือนำหน้าชื่อขุนนางชั้นสูง) น. สมเด็จ, คำแสดงตำแหน่งยศชั้นสูง นำหน้าคำบอกยศ ศักดิ์ ตำแหน่ง หรือฐานะ สำหรับพระมหากษัตริย์ พระราชวงศ์ ขุนนาง หรือพระภิกษุ
  2. ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[1] (in Thai):สมเด็จ น. ยศหรือบรรดาศักดิ์อย่างสูงของเจ้านาย ขุนนาง และพระสงฆ์ ใช้นำหน้าชื่อฐานันดรศักดิ์โดยกำเนิดหรือได้รับแต่งตั้ง เช่น สมเด็จพระราชินี สมเด็จเจ้าฟ้า สมเด็จเจ้าพระยา สมเด็จพระราชาคณะ.