ხუნდი

Georgian

Pronunciation

• IPA^(key): /xundi/, [χundi]
• Hyphenation: ხუნ‧დი

Etymology 1

From Old Georgian ჴუნდი (qundi), from Proto-Georgian-Zan *qund-. The third meaning is a semantic loan from Russian коло́дка (kolódka).

Noun

ხუნდი • (xundi) (plural ხუნდები)

1. (leg) shackles, stocks
2. trap

   Synonyms: მახე (maxe), ხაფანგი (xapangi)

3. (mechanical engineering) brake shoe

Inflection

Declension of ხუნდი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ხუნდი (xundi)	ხუნდები (xundebi)	ხუნდნი (xundni)
ergative	ხუნდმა (xundma)	ხუნდებმა (xundebma)	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
dative	ხუნდს(ა) (xunds(a))	ხუნდებს(ა) (xundebs(a))	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
genitive	ხუნდის(ა) (xundis(a))	ხუნდების(ა) (xundebis(a))	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
instrumental	ხუნდით(ა) (xundit(a))	ხუნდებით(ა) (xundebit(a))
adverbial	ხუნდად(ა) (xundad(a))	ხუნდებად(ა) (xundebad(a))
vocative	ხუნდო (xundo)	ხუნდებო (xundebo)	ხუნდნო (xundno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ხუნდი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ხუნდზე (xundze)	ხუნდებზე (xundebze)
-თან (-tan, “near”)	ხუნდთან (xundtan)	ხუნდებთან (xundebtan)
-ში (-ši, “in”)	ხუნდში (xundši)	ხუნდებში (xundebši)
-ვით (-vit, “like”)	ხუნდივით (xundivit)	ხუნდებივით (xundebivit)
postpositions taking a genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ხუნდისთვის (xundistvis)	ხუნდებისთვის (xundebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ხუნდისებრ (xundisebr)	ხუნდებისებრ (xundebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ხუნდისკენ (xundisḳen)	ხუნდებისკენ (xundebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ხუნდისგან (xundisgan)	ხუნდებისგან (xundebisgan)
postpositions taking an instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ხუნდიდან (xundidan)	ხუნდებიდან (xundebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ხუნდითურთ (xunditurt)	ხუნდებითურთ (xundebiturt)
postpositions taking an adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ხუნდამდე (xundamde)	ხუნდებამდე (xundebamde)

Derived terms

• ხელხუნდი (xelxundi, “hand shackles”)

Descendants

• → Armenian: խունդի (xundi)
• → Mingrelian: ხუნდი (xundi)

See also

• ბორკილი (borḳili)

Further reading

• Čikobava, Arnold et al., editors (1950–1964), “ხუნდი1”, in Kartuli enis ganmarṭebiti leksiḳoni [Explanatory Dictionary of the Georgian language] (in Georgian), Tbilisi: Academy Press

Etymology 2

Noun

ხუნდი • (xundi) (plural ხუნდები)

1. squab (baby pigeon)

Inflection

Declension of ხუნდი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ხუნდი (xundi)	ხუნდები (xundebi)	ხუნდნი (xundni)
ergative	ხუნდმა (xundma)	ხუნდებმა (xundebma)	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
dative	ხუნდს(ა) (xunds(a))	ხუნდებს(ა) (xundebs(a))	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
genitive	ხუნდის(ა) (xundis(a))	ხუნდების(ა) (xundebis(a))	ხუნდთ(ა) (xundt(a))
instrumental	ხუნდით(ა) (xundit(a))	ხუნდებით(ა) (xundebit(a))
adverbial	ხუნდად(ა) (xundad(a))	ხუნდებად(ა) (xundebad(a))
vocative	ხუნდო (xundo)	ხუნდებო (xundebo)	ხუნდნო (xundno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ხუნდი (see Georgian postpositions)
postpositions taking a dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ხუნდზე (xundze)	ხუნდებზე (xundebze)
-თან (-tan, “near”)	ხუნდთან (xundtan)	ხუნდებთან (xundebtan)
-ში (-ši, “in”)	ხუნდში (xundši)	ხუნდებში (xundebši)
-ვით (-vit, “like”)	ხუნდივით (xundivit)	ხუნდებივით (xundebivit)
postpositions taking a genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ხუნდისთვის (xundistvis)	ხუნდებისთვის (xundebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ხუნდისებრ (xundisebr)	ხუნდებისებრ (xundebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ხუნდისკენ (xundisḳen)	ხუნდებისკენ (xundebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ხუნდისგან (xundisgan)	ხუნდებისგან (xundebisgan)
postpositions taking an instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ხუნდიდან (xundidan)	ხუნდებიდან (xundebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ხუნდითურთ (xunditurt)	ხუნდებითურთ (xundebiturt)
postpositions taking an adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ხუნდამდე (xundamde)	ხუნდებამდე (xundebamde)

Further reading

• Čikobava, Arnold et al., editors (1950–1964), “ხუნდი2”, in Kartuli enis ganmarṭebiti leksiḳoni [Explanatory Dictionary of the Georgian language] (in Georgian), Tbilisi: Academy Press