Cognate with Welsh brifo (“to injure”).[1]
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
brúigh (present analytic brúnn, future analytic brúfaidh, verbal noun brú, past participle brúite) (transitive, intransitive)
- press
- push, shove
- crush
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
brúim
|
brúnn tú; brúir†
|
brúnn sé, sí
|
brúimid
|
brúnn sibh
|
brúnn siad; brúid†
|
a bhrúnn; a bhrús / a mbrúnn*
|
brúitear
|
past
|
bhrúigh mé; bhrús
|
bhrúigh tú; bhrúis
|
bhrúigh sé, sí
|
bhrúmar; bhrúigh muid
|
bhrúigh sibh; bhrúbhair
|
bhrúigh siad; bhrúdar
|
a bhrúigh / ar bhrúigh*
|
brúdh
|
past habitual
|
bhrúinn / mbrúinn‡‡
|
bhrúiteá / mbrúiteᇇ
|
bhrúdh sé, sí / mbrúdh sé, s퇇
|
bhrúimis; bhrúdh muid / mbrúimis‡‡; mbrúdh muid‡‡
|
bhrúdh sibh / mbrúdh sibh‡‡
|
bhrúidís; bhrúdh siad / mbrúidís‡‡; mbrúdh siad‡‡
|
a bhrúdh / a mbrúdh*
|
bhrúití / mbrúit퇇
|
future
|
brúfaidh mé; brúfad
|
brúfaidh tú; brúfair†
|
brúfaidh sé, sí
|
brúfaimid; brúfaidh muid
|
brúfaidh sibh
|
brúfaidh siad; brúfaid†
|
a bhrúfaidh; a bhrúfas / a mbrúfaidh*
|
brúfar
|
conditional
|
bhrúfainn / mbrúfainn‡‡
|
bhrúfá / mbrúfᇇ
|
bhrúfadh sé, sí / mbrúfadh sé, s퇇
|
bhrúfaimis; bhrúfadh muid / mbrúfaimis‡‡; mbrúfadh muid‡‡
|
bhrúfadh sibh / mbrúfadh sibh‡‡
|
bhrúfaidís; bhrúfadh siad / mbrúfaidís‡‡; mbrúfadh siad‡‡
|
a bhrúfadh / a mbrúfadh*
|
bhrúfaí / mbrúfa퇇
|
subjunctive
|
present
|
go mbrú mé; go mbrúd†
|
go mbrú tú; go mbrúir†
|
go mbrú sé, sí
|
go mbrúimid; go mbrú muid
|
go mbrú sibh
|
go mbrú siad; go mbrúid†
|
—
|
go mbrúitear
|
past
|
dá mbrúinn
|
dá mbrúiteá
|
dá mbrúdh sé, sí
|
dá mbrúimis; dá mbrúdh muid
|
dá mbrúdh sibh
|
dá mbrúidís; dá mbrúdh siad
|
—
|
dá mbrúití
|
imperative
|
brúim
|
brúigh
|
brúdh sé, sí
|
brúimis
|
brúigí; brúidh†
|
brúidís
|
—
|
brúitear
|
verbal noun
|
brú
|
past participle
|
brúite
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Irish mutation
|
Radical
|
Lenition
|
Eclipsis
|
brúigh
|
bhrúigh
|
mbrúigh
|
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
|
- ^ R. J. Thomas, G. A. Bevan, P. J. Donovan, A. Hawke et al., editors (1950–present), “briw”, in Geiriadur Prifysgol Cymru Online (in Welsh), University of Wales Centre for Advanced Welsh & Celtic Studies
- Ó Dónaill, Niall (1977) “brúigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “brúigh”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “brúigh”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013-2024
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “1 bruïd”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “brúġaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 92