bydlić

Old Polish

Etymology

Borrowed from Old Czech bydliti. By surface analysis, bydło +‎ ić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɨdlʲit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɨdlʲit͡ɕ/

Verb

bydlić impf

1. to dwell, to reside, to live

   Synonym: mieszkać

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[1], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 100, 9:

     Me (pro ne) bødze bidlicz (non habitabit) pozrzod domu moiego, ien czini pich

     [Nie będzie bydlić (non habitabit) pośrzod domu mojego, jen czyni pych]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 83, 11:

     Wibral iesm odrzuczon bicz w domu boga mego wøczey, nisz bidlicz w przebitczech grzesznicow (habitare in tabernaculis peccatorum)

     [Wybrał jeśm odrzucon być w domu Boga mego więcej, niż bydlić w przebytcech grzesznikow (habitare in tabernaculis peccatorum)]

2. to stay, to live
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 28:

     Czin dobre y bidli na weki wekom (et inhabita in saeculum saeculi)

     [Czyń dobre i bydli na wieki wiekom (et inhabita in saeculum saeculi)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 134, 21:

     Blogoslawony pan s Zyon, gen bydly w Gervzalem (qui habitat in Jerusalem)

     [Błogosławiony Pan z Syjon, jen bydli w Jeruzalem (qui habitat in Jerusalem)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 31:

     Prawi bidlicz bødø na zemi y przebiwacz bødø na weky wekom na ney (iusti... hereditabunt terram et inhabitabunt... super eam)

     [Prawi bydlić będą na ziemi i przebywać będą na wieki wiekom na niej (iusti... hereditabunt terram et inhabitabunt... super eam)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter]‎^[6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 7:

     Oddalil iesm se *beszocz y bidlil iesm na pusczi (mansi in solitudine)

     [Oddalił jeśm sie bieżąc i bydlił jeśm na puszczy (mansi in solitudine)]

   • 1937 [13th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy‎^[7], page C:

     Wszysczy szwyaczy..., nam grzesnim spomosczye, bysmy s vamy bydlily

     [Wszyscy święci..., nam grzesznym spomożcie, bysmy z wami bydlili]

3. to live according to some laws, to act, to behave
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 187:

     Mimo to wszytko aże do tego czasu albo wieku, jenże wszytki grzechy może przyjąć, w zakonie bydlił (propterea usque ad hanc aetatem, quae omnia solet capere peccata, in legis observatione permansit)

     [Mimo to wszytko aże do tego czasu albo wieku, jenże wszytki grzechy może przyjąć, w zakonie bydlił (propterea usque ad hanc aetatem, quae omnia solet capere peccata, in legis observatione permansit)]

   • 1483, Satyra na leniwych chłopów‎^[9], line 1:

     Chitrze bydlą s pany kmyeczye

     [Chytrze bydlą z pany kmiecie]

4. to be a serf to [+ pod (instrumental) = to whom]
   • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 80:

     Bądzely ten sbyek... groszy czynyl poszedzączim rolą kakekole, pan, poth ktorym bidly, ... prawo... ma vczynycz (dominus, sub quo degerit, ... ius... poscentibus ministrare)

     [Będzieli ten zbieg... grozy czynił posiedzącym rolą kakiekole, pan, pod ktorym bydli, ... prawo... ma uczynić (dominus, sub quo degerit, ... ius... poscentibus ministrare)]

5. to hold an office
   • 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 74:

     Gdy ktho bydly w nagyemnym woytowszthwe

     [Gdy kto bydli w najemnym wojtowstwie]

Derived terms

nouns

• bydlący

 

verbs

• bydlić w prawie impf

 

Related terms

verbs

• bawić
• bywać
• być

 

nouns

• bycie
• byle
• byt

 

References

• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “bydlić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN