bydlić

Old Polish

Etymology

Borrowed from Old Czech bydliti. By surface analysis, bydło +‎ ić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɨdlʲit͡ɕ/
IPA^(key): (15^th CE) /bɨdlʲit͡ɕ/

Verb

bydlić impf

(attested in Lesser Poland) to dwell, to reside, to live
Synonym: mieszkać
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 100, 9:
  Me (pro ne) bødze bidlicz (non habitabit) pozrzod domu moiego, ien czini pich
  [Nie będzie bydlić (non habitabit) pośrzod domu mojego, jen czyni pych]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 83, 11:
  Wibral iesm odrzuczon bicz w domu boga mego wøczey, nisz bidlicz w przebitczech grzesznicow (habitare in tabernaculis peccatorum)
  [Wybrał jeśm odrzucon być w domu Boga mego więcej, niż bydlić w przebytcech grzesznikow (habitare in tabernaculis peccatorum)]
(attested in Lesser Poland, Masovia) to stay, to live
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 28:
  Czin dobre y bidli na weki wekom (et inhabita in saeculum saeculi)
  [Czyń dobre i bydli na wieki wiekom (et inhabita in saeculum saeculi)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 134, 21:
  Blogoslawony pan s Zyon, gen bydly w Gervzalem (qui habitat in Jerusalem)
  [Błogosławiony Pan z Syjon, jen bydli w Jeruzalem (qui habitat in Jerusalem)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 31:
  Prawi bidlicz bødø na zemi y przebiwacz bødø na weky wekom na ney (iusti... hereditabunt terram et inhabitabunt... super eam)
  [Prawi bydlić będą na ziemi i przebywać będą na wieki wiekom na niej (iusti... hereditabunt terram et inhabitabunt... super eam)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 7:
  Oddalil iesm se *beszocz y bidlil iesm na pusczi (mansi in solitudine)
  [Oddalił jeśm sie bieżąc i bydlił jeśm na puszczy (mansi in solitudine)]
- 1937 [Second half of the 15th century], Józef Birkenmajer, editor, Bogarodzica dziewica. Analiza tekstu, treści i formy‎^[7], number C, Warsaw:
  Wszysczy szwyaczy..., nam grzesnim spomosczye, bysmy s vamy bydlily
  [Wszyscy święci..., nam grzesznym spomożcie, bysmy z wami bydlili]
to live according to some laws, to act, to behave
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 187:
  Mimo to wszytko aże do tego czasu albo wieku, jenże wszytki grzechy może przyjąć, w zakonie bydlił (propterea usque ad hanc aetatem, quae omnia solet capere peccata, in legis observatione permansit)
  [Mimo to wszytko aże do tego czasu albo wieku, jenże wszytki grzechy może przyjąć, w zakonie bydlił (propterea usque ad hanc aetatem, quae omnia solet capere peccata, in legis observatione permansit)]
- c. 1483, Satyra na leniwych chłopów‎^[9], line 1:
  Chitrze bydlą s pany kmyeczye
  [Chytrze bydlą z pany kmiecie]
(attested in Masovia) to be a serf to [with pod (+ instrumental) ‘to whom’]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 80:
  Bądzely ten sbyek... groszy czynyl poszedzączim rolą kakekole, pan, poth ktorym bidly, ... prawo... ma vczynycz (dominus, sub quo degerit, ... ius... poscentibus ministrare)
  [Będzieli ten zbieg... grozy czynił posiedzącym rolą kakiekole, pan, pod ktorym bydli, ... prawo... ma uczynić (dominus, sub quo degerit, ... ius... poscentibus ministrare)]
(attested in Greater Poland) to hold an office
- 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 74:
  Gdy ktho bydly w nagyemnym woytowszthwe
  [Gdy kto bydli w najemnym wojtowstwie]

Derived terms

nouns

bydlący

verbs

bydlić w prawie impf

Related terms

verbs

nouns

References

B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bydlić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN