tłusty

See also: tlustý and Tłusty

Lower Sorbian

Etymology

From Proto-Slavic *tъlstъ.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈtwustɨ]

Adjective

tłusty (comparative tłusćejšy, superlative nejtłusćejšy, adverb tłusto)

1. fat

   Synonym: syty

2. thick

Declension

Declension of tłusty

	Masculine singular	Feminine singular	Neuter singular	Dual	Plural
Nominative	tłusty	tłusta	tłuste	tłustej	tłuste
Genitive	tłustego	tłusteje	tłustego	tłusteju	tłustych
Dative	tłustemu	tłustej	tłustemu	tłustyma	tłustym
Accusative	tłusty tłustego (animate)	tłustu	tłuste	tłustej tłusteju (animate)	tłuste tłustych (optional animate form)
Instrumental	tłustym	tłusteju	tłustym	tłustyma	tłustymi
Locative	tłustem	tłustej	tłustem	tłustyma	tłustych

Further reading

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “tłusty”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “tłusty”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *tъ̑lstъ.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tɫustɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /tɫustɨ/

Adjective

tłusty (comparative tłuszczszy)

1. (attested in Greater Poland) fat (of people or animals, having much fat)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 388:

     Oczyecz thvoy zabyl czyelą tluste (vitulum saginatum Luc 15, 27)

     [Ociec twoj zabił cielę tłuste (vitulum saginatum Luc 15, 27)]

   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[2], [3], [4]}, Lubin, page 235:

     Tlussczsse corpulenciores (post dies autem decem apparuerunt vultus eorum meliores et corpulentiores Dan 1, 15)

     [Tłuszczsze corpulenciores (post dies autem decem apparuerunt vultus eorum meliores et corpulentiores Dan 1, 15)]

2. (figuratively, attested in Lesser Poland) abundant
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 67, 15:

     Gora bosza, gora tlusta (mons pinguis)

     [Gora boża, gora tłusta (mons pinguis)]

3. fatty (of plants, containing fat)
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 49, 20:

     Asser, tlusti chleb (pinguis panis) gego

     [Asser, tłusty chleb (pinguis panis) jego]

Descendants

• Polish: tłusty
  • → Belarusian: тлу́сты (tlústy)
  • → Carpathian Rusyn: тлустый (tlustŷj)
  • → Ukrainian: тлу́стий (tlústyj)
• Silesian: tusty

Noun

tłusty m pers

1. (nominalized) rich person
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[7], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 21, 31:

     Yedli sø y pochwalaly sø wszitczy tluscy zemsczy (pingues terrae)

     [Jedli są i pochwalali są wszytcy tłuści ziemszczy (pingues terrae)]

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “tłusty”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish tłusty.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈtwus.tɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈtɫus.tɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ustɨ
• Syllabification: tłus‧ty
• Homophone: Tłusty

Adjective

tłusty (comparative tłustszy or tłuściejszy, superlative najtłustszy or najtłuściejszy, derived adverb tłusto)

1. fat, fatty (containing fat)
2. fat, obese

   Synonyms: gruby, opasły

3. oily, greasy

   Synonym: mazisty

4. (slang) phat, awesome, banging

Declension

Declension of tłusty (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	tłusty		tłusta	tłuste	tłuści	tłuste
genitive	tłustego		tłustej	tłustego	tłustych
dative	tłustemu		tłustej	tłustemu	tłustym
accusative	tłustego	tłusty	tłustą	tłuste	tłustych	tłuste
instrumental	tłustym		tłustą	tłustym	tłustymi
locative	tłustym		tłustej	tłustym	tłustych

Derived terms

adjectives

• tłustawy
• tłuściutki

 

nouns

• tłustość
• tłusty czwartek
• tłuścioch

 

verb

• tłuścić

 

Related terms

nouns

• tłuszcz
• tłuszcza

 

Descendants

• → Belarusian: тлу́сты (tlústy)
• → Carpathian Rusyn: тлустый (tlustŷj)
• → Ukrainian: тлу́стий (tlústyj)

Further reading

• tłusty in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• tłusty in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “tłusty”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “TŁUSTY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.10.2008