Buryat

edit
Alternative scripts
Classical Mongolian ᠬᠠᠭᠠᠨ
qaɣan
Latin (1931–1936)a kaan
Latin (1937–1939)b xaan
Cyrillic хаан
xaan
a Based on the southern Tsongol–Sartul dialect.
b Based on the eastern Khori dialect.

Noun

edit

хаан (xaan)

  1. khan; tsar

Declension

edit

This noun needs an inflection-table template.

Mongolian

edit
MongolianCyrillic
ᠬᠠᠭᠠᠨ
(qaɣan)
хаан
(xaan)

Etymology

edit

Inherited from Classical Mongolian ᠬᠠᠭᠠᠨ (qaɣan), from Middle Mongol ᠬᠠᠭᠠᠨ (qaɣan). Compare Old Turkic 𐰴𐰍𐰣 (qaɣan), the title of Bumïn Qaγan, founder of the Turkic Khaganate who reigned in 551–552 CE. Clauson considers it to be a Turkic loanword;[1] yet the reverse (Mongolic into Turkic) is equally as likely, as Turks themselves borrowed the title from Rourans.[2] As early as 3rd century CE general Yinalou, of Mongolic-speaking Xianbei ethnicity, had been recorded addressing chief Murong Tuyuhun as 可寒 (*qaɣan) (Early Middle Chinese 可寒 (khaX han)[3][4]), the earliest attested form of this title, before 可汗 (kèhán).[5]

According to Pulleyblank, the Xiongnu royal title 護于 (OC *ɢʷraːɡs ɢʷa) mentioned in the 1st century BCE is an earlier Chinese transcription of the same word.[1] Vovin (2007) accepts the Xiongnu provenance, proposing that both 護于 (OC *ɦwaʔ-ɦwaʰ) and 單于 (OC dar-ɦʷa) stemmed from a Xiongnu root *qa- / *ɢa- "great, ruler", which in turn is related to Proto-Yeniseian *qeʔ (big) (Werner 2002.2:58) and *qʌ:j / *χʌ:j (ruler, prince) (Vovin's).[6]

Pronunciation

edit
  This entry needs pronunciation information. If you are familiar with the IPA then please add some!
  • Hyphenation: хаан

Noun

edit

хаан (xaan)

  1. royal or imperial khan; king; monarch ; sovereign ; emperor
    Synonym: эзэн (ezen)
    хаант улсxaant ulskhanate; empire

Declension

edit
Declension of хаан (а-harmonic regular д-pl // ууд-pl)
attributive хаан
xaan
singular / indefinite definite plural
nominative хаан
xaan
хаад, хаанууд
xaad, xaanuud
genitive хааны
xaany
хаадын, хаануудын
xaadyn, xaanuudyn
accusative хааныг
xaanyg
хаадыг, хаануудыг
xaadyg, xaanuudyg
dative-locative хаанд
xaand
хаадад, хаануудад
xaadad, xaanuudad
genitive-dative хааныд
xaanyd
хаадынд, хаануудынд
xaadynd, xaanuudynd
ablative хаанаас
xaanaas
хаадаас, хаануудаас
xaadaas, xaanuudaas
instrumental хаанаар
xaanaar
хаадаар, хаануудаар
xaadaar, xaanuudaar
comitative хаантай
xaantaj
хаадтай, хаануудтай
xaadtaj, xaanuudtaj
privative хаангүй
xaangüj
хаадгүй, хаануудгүй
xaadgüj, xaanuudgüj
directive хаан руу
xaan ruu
хаад руу, хаанууд руу
xaad ruu, xaanuud ruu
Reflexive possessive forms 
singular / indefinite definite plural
nominative хаанаа
xaanaa
хаадаа, хаануудаа
xaadaa, xaanuudaa
genitive хааныхаа
xaanyxaa
хаадынхаа, хаануудынхаа
xaadynxaa, xaanuudynxaa
accusative хааныгаа
xaanygaa
хаадыгаа, хаануудыгаа
xaadygaa, xaanuudygaa
dative-locative хаандаа
xaandaa
хааддаа, хаанууддаа
xaaddaa, xaanuuddaa
genitive-dative хааныдаа
xaanydaa
хаадындаа, хаануудындаа
xaadyndaa, xaanuudyndaa
ablative хаанаасаа
xaanaasaa
хаадаасаа, хаануудаасаа
xaadaasaa, xaanuudaasaa
instrumental хаанаараа
xaanaaraa
хаадаараа, хаануудаараа
xaadaaraa, xaanuudaaraa
comitative хаантайгаа
xaantajgaa
хаадтайгаа, хаануудтайгаа
xaadtajgaa, xaanuudtajgaa
privative хаангүйгээ
xaangüjgee
хаадгүйгээ, хаануудгүйгээ
xaadgüjgee, xaanuudgüjgee
directive хаан руугаа
xaan ruugaa
хаад руугаа, хаанууд руугаа
xaad ruugaa, xaanuud ruugaa
independent
genitive
singular / indefinite definite plural
singular
possession
хааных
xaanyx
хаадынх, хаануудынх
xaadynx, xaanuudynx
collective
possession
хааныхан
xaanyxan
хаадынхан, хаануудынхан
xaadynxan, xaanuudynxan
edit

Adjective

edit

хаан (xaan)

  1. (attributive) khan; imperial

See also

edit

References

edit
  1. 1.0 1.1 Clauson, Gerard (1972) “xağan:”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 611
  2. ^ Vovin, A. (2007) "Once Again on the Etymology of the Title qaγan" in Studia Etymologica Cracoviensia 12. p. 184-185
  3. ^ Songshu. vol. 96
  4. ^ Schuessler, A. 2007. Etymological Dictionary of Old Chinese. p. 275, 271)
  5. ^ Zhou, Weizhou [1985] A History of Tuyuhun. Guilin: Guangxi Normal University Press. →ISBN, pp. 3-6
  6. ^ Vovin, A. (2007) "Once Again on the Etymology of the Title qaγan" in Studia Etymologica Cracoviensia 12. p. 180-185

Yakut

edit

Etymology

edit

From Proto-Turkic *kiān, compare Dolgan каан.

Noun

edit

хаан (qaan)

  1. blood

Derived terms

edit