ცისარტყელა
Georgian edit
Etymology edit
ცის (cis, “of the sky”) + სარტყელი (sarṭq̇eli, “belt”) + -ა (-a), literally "belt of the sky".
Pronunciation edit
Noun edit
ცისარტყელა • (cisarṭq̇ela) (plural ცისარტყელები)
- rainbow
- 2004, Ilia II of Georgia, Sapatriarko Utskebani, №41 (299)[1]:
- ცისარტყელა რომ გამოჩნდება, მის ქვეშ უნდა გაიარო და იქ არის საქართველო!
- cisarṭq̇ela rom gamočndeba, mis kveš unda gaiaro da ik aris sakartvelo!
- When you see a rainbow, walk underneath it and you will find Georgia!
Inflection edit
Declension of ცისარტყელა (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ცისარტყელა (cisarṭq̇ela) | ცისარტყელები (cisarṭq̇elebi) | ცისარტყელანი (cisarṭq̇elani) |
| ergative | ცისარტყელამ (cisarṭq̇elam) | ცისარტყელებმა (cisarṭq̇elebma) | ცისარტყელათ(ა) (cisarṭq̇elat(a)) |
| dative | ცისარტყელას(ა) (cisarṭq̇elas(a)) | ცისარტყელებს(ა) (cisarṭq̇elebs(a)) | ცისარტყელათ(ა) (cisarṭq̇elat(a)) |
| genitive | ცისარტყელის(ა) (cisarṭq̇elis(a)) | ცისარტყელების(ა) (cisarṭq̇elebis(a)) | ცისარტყელათ(ა) (cisarṭq̇elat(a)) |
| instrumental | ცისარტყელით(ა) (cisarṭq̇elit(a)) | ცისარტყელებით(ა) (cisarṭq̇elebit(a)) | |
| adverbial | ცისარტყელად(ა) (cisarṭq̇elad(a)) | ცისარტყელებად(ა) (cisarṭq̇elebad(a)) | |
| vocative | ცისარტყელავ (cisarṭq̇elav) | ცისარტყელებო (cisarṭq̇elebo) | ცისარტყელანო (cisarṭq̇elano) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ცისარტყელა (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ცისარტყელაზე (cisarṭq̇elaze) | ცისარტყელებზე (cisarṭq̇elebze) |
| -თან (near - ) | ცისარტყელასთან (cisarṭq̇elastan) | ცისარტყელებთან (cisarṭq̇elebtan) |
| -ში (in - ) | ცისარტყელაში (cisarṭq̇elaši) | ცისარტყელებში (cisarṭq̇elebši) |
| -ვით (like a - ) | ცისარტყელასავით (cisarṭq̇elasavit) | ცისარტყელებივით (cisarṭq̇elebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ცისარტყელისთვის (cisarṭq̇elistvis) | ცისარტყელებისთვის (cisarṭq̇elebistvis) |
| -ებრ (like a - ) | ცისარტყელისებრ (cisarṭq̇elisebr) | ცისარტყელებისებრ (cisarṭq̇elebisebr) |
| -კენ (towards - ) | ცისარტყელისკენ (cisarṭq̇elisḳen) | ცისარტყელებისკენ (cisarṭq̇elebisḳen) |
| -გან (from/of - ) | ცისარტყელისგან (cisarṭq̇elisgan) | ცისარტყელებისგან (cisarṭq̇elebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ცისარტყელიდან (cisarṭq̇elidan) | ცისარტყელებიდან (cisarṭq̇elebidan) |
| -ურთ (together with - ) | ცისარტყელითურთ (cisarṭq̇eliturt) | ცისარტყელებითურთ (cisarṭq̇elebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ცისარტყელამდე (cisarṭq̇elamde) | ცისარტყელებამდე (cisarṭq̇elebamde) |
Descendants edit
- → Laz: ცაშოტკაპუ (ʒaşoťǩap̌u) (calque)
- → Mingrelian: ცაშორტყაფუ (cašorṭq̇apu) (calque)
- → Svan: დეცა̈ლა̈̄რტყ (decälǟrṭq̇) (calque)
References edit
- Orbeliani, Sulxan-Saba (1685–1716) “ცისარტყელა”, in S. Iordanišvili, editor, Siṭq̇vis ḳona kartuli, romel ars leksiḳoni [Collection of Georgian words, that is a dictionary][2], Tbilisi: Georgian SSR print, published 1949, page 431
- Rayfield, Donald, editor (2006), “ცისარტყელა”, in A Comprehensive Georgian–English Dictionary, London: Garnett Press, page 1534