ცხენი
Georgian edit
Etymology edit
From Old Georgian ცხენი (cxeni), probably from Proto-Georgian-Zan *cxen-. Cognate with Mingrelian ცხენი (cxeni) and Laz ცხენი (ʒxeni).
Pronunciation edit
Noun edit
ცხენი • (cxeni) (plural ცხენები)
- horse
- შინაური ცხენი ― šinauri cxeni ― domestic horse
Inflection edit
Declension of ცხენი (see Georgian declension)
| singular | plural | archaic plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ცხენი (cxeni) | ცხენები (cxenebi) | ცხენნი (cxenni) |
| ergative | ცხენმა (cxenma) | ცხენებმა (cxenebma) | ცხენთ(ა) (cxent(a)) |
| dative | ცხენს(ა) (cxens(a)) | ცხენებს(ა) (cxenebs(a)) | ცხენთ(ა) (cxent(a)) |
| genitive | ცხენის(ა) (cxenis(a)) | ცხენების(ა) (cxenebis(a)) | ცხენთ(ა) (cxent(a)) |
| instrumental | ცხენით(ა) (cxenit(a)) | ცხენებით(ა) (cxenebit(a)) | |
| adverbial | ცხენად(ა) (cxenad(a)) | ცხენებად(ა) (cxenebad(a)) | |
| vocative | ცხენო (cxeno) | ცხენებო (cxenebo) | ცხენნო (cxenno) |
| Notes: archaic plurals might not exist. | |||
Postpositional inflection of ცხენი (see Georgian postpositions)
| postpositions taking a dative case | singular | plural |
|---|---|---|
| -ზე (on - ) | ცხენზე (cxenze) | ცხენებზე (cxenebze) |
| -თან (near - ) | ცხენთან (cxentan) | ცხენებთან (cxenebtan) |
| -ში (in - ) | ცხენში (cxenši) | ცხენებში (cxenebši) |
| -ვით (like a - ) | ცხენივით (cxenivit) | ცხენებივით (cxenebivit) |
| postpositions taking a genitive case | singular | plural |
| -თვის (for - ) | ცხენისთვის (cxenistvis) | ცხენებისთვის (cxenebistvis) |
| -ებრ (like a - ) | ცხენისებრ (cxenisebr) | ცხენებისებრ (cxenebisebr) |
| -კენ (towards - ) | ცხენისკენ (cxenisḳen) | ცხენებისკენ (cxenebisḳen) |
| -გან (from/of - ) | ცხენისგან (cxenisgan) | ცხენებისგან (cxenebisgan) |
| postpositions taking an instrumental case | singular | plural |
| -დან (from / since - ) | ცხენიდან (cxenidan) | ცხენებიდან (cxenebidan) |
| -ურთ (together with - ) | ცხენითურთ (cxeniturt) | ცხენებითურთ (cxenebiturt) |
| postpositions taking an adverbial case | singular | plural |
| -მდე (up to - ) | ცხენამდე (cxenamde) | ცხენებამდე (cxenebamde) |
Synonyms edit
Derived terms edit
- ცხენნი (cxenni)
- ინგლიზირებული ცხენი (inglizirebuli cxeni)
- აქაფებული ცხენი (akapebuli cxeni)
- კოჭდაბალი ცხენი (ḳoč̣dabali cxeni)
- ტვირთის ცხენი (ṭvirtis cxeni)
- ცხენის ბორა (cxenis bora)
- ბარგის ცხენი (bargis cxeni)
- ცხენის კბილა (cxenis ḳbila)
- ცხენის ურემი (cxenis uremi)
- ცხენის ბალიში (cxenis bališi)
- ლურჯა ცხენი (lurǯa cxeni)
- ცხენს აუჩქარებს (cxens aučkarebs)
Laz edit
Noun edit
Mingrelian edit
Etymology edit
According to Fähnrich, from Proto-Georgian-Zan *cxen-. Klimov derives from Georgian ცხენი (cxeni).
Noun edit
ცხენი • (cxeni)
Old Georgian edit
Etymology edit
Perhaps from Proto-Georgian-Zan *cxen-
Noun edit
ცხენი • (cxeni)
Descendants edit
- Georgian: ცხენი (cxeni)
References edit
- Penrixi (Fähnrich), Hainc, Sarǯvelaʒe, Zurab (2000) Kartvelur enata eṭimologiuri leksiḳoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (in Georgian), 2nd edition, Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press, page 586
- Fähnrich, Heinz (2007) Kartwelisches Etymologisches Wörterbuch [Kartvelian Etymological Dictionary] (Handbuch der Orientalistik; VIII.18) (in German), Leiden, Boston: Brill, page 565